Жұмыс бағдарламасы пән: Хирургия мен реанимациядағы мейірбике ісі Пән коды: hrmi 3213

1. 
   4 – V ай күні науқасқа көктамырға тамшылатып енгізу үшін медбикенің ерітіндісі
   

2. 
   Таңу бөлмесінде ішек жылан көзімен науқасқа таңу жасау керек, апендэктомиядан кейін жіптерін алу керек және жұлынға пункция жасау керек. Қандай кезектілікте бұл манипуляцияларды орындау қажет?
   
3. 
   7 – X ай күні медбике таңу бөлмесінде жұмыс істеу үшін 5 – X ай күні ашылмаған, стерильденген биксті алып келді. Медбике осы материалды қолдануына болады ма?
   
4. 
   Операциялық блоктың медбикесі биксті ашу барысында оның ішінде ақ түсті, стерилизацияның индекаторы барлығын анықтады. Медбикенің іс-әрекеті.
   
5. 
   5 – X ай күні операциялық блоктың медбикесіне операциялық столды жасау үшін
   

6. 
   Операциялық блокта апендэктомия, грыжаны және тік ішектің полипін алып тастау операциялары жоспарлануда. Қандай кезектілікте операцияларды орындау қажет?
   
7. 
   Таңу бөлмесінде иығында флегмонасы бар науқасқа таңу жасау керек, грыжасы алынған науқастың жібін алу керек және пункция жасау қажет. Қандай кезектілікте манипуляцияларды орындау қажет?
   
8. 
   Грыжасы алынған науқастың жарасы іріңдеп кеткен. Қолданылған банкадан кедгуттан тексеруге алғанда микрофлора өскені анықталды. Хирургиялық инфекцияның қай түрі орын алады және кедгутпен не істеу керек?
   
9. 
   20/01.2005 жылы операцияға жергілікті анестезия үшін заводта 25/01.2005 жылы жасалынған ерітіндіні ұсынды. Флакон ашылмаған. Бұл ерітіндімен жұмыс істеуге болады ма?
   
10. 
    Операция бөлімшесінде аш ішектің жарақаты және перетониттің операциясы аяқталды. Іш қуысынан қан кеткен ауыр халдегі науқас келіп түсті. Операция бөлімшесінде жұмысты қалай ұйымдастыруға болады?
    

• 
  альгология негіздері (ауру туралы ілім)
  
• 
  наркоздың теориялық негіздері
  
• 
  миорелаксанттар
  
• 
  адреномиметиктер
  
• 
  холиномиметиктер және холинолитиктер
  

• 
  наркоз өткізуге көрсетілімдерін атауды
  
• 
  анестезиологиялық – операциялық қауіпті анықтауды
  
• 
  Полинаркон – 5, Амбу қапшығы құрал-жабдықтарымен жұмыс істеуді
  
• 
  анестезияға арналған дәрілік заттардың дозасын есептеуді
  
• 
  науқастың жасын, жынысын ескере отырып, науқасты операция алды психопрофилактик және медикаментозды дайындауды
  
• 
  жедел және жоспарлы түрде жасалынатын операцияларға премедикация жүргізуді
  
• 
  премедикация нәтижесін бағалауды
  

- Қызметкерлерді және қоршаған ортаны ингаляциялық анестетиктерден қорғау әдістері

- Ингаляциялық наркоздың құрал-жабдығын және құрал-саймандарын дезинфекциялау

- Жалпы және жергілікті ауруды басу. Ауру және оның пайда болу механизмдері

- Анестезия әдістерінің жіктелуі

- Жалпы анестезия түрлері, наркоздың ағымы

- Жергілікті анестезия түрлері

- Жалпы және жергілікті анестезияның асқынулары, олардың алдын алу және емдеу

- Жалпы анестезияның жалпы және специфик компонеттері
5. Білім берудің және оқытудың әдістері (шағын топтар, пікірталас, жағдайлық есептер, жұптасып жұмыс істеу, презентациялар, кейс-стади және т.б.):

- тақырыптың негізгі сұрақтарын қолданып, топтық – бағытталған оқыту әдісі және ми шабуылы әдісі бойынша тақырыпты талдау;

- оқытуда техникалық құралдарды қолдану (ПК, мультимедиялық проекторда тақырып презентациясын көрсету)

- ситуациялық есептерді шешу;

- тақырып бойынша тесттер шешу.

6. 
   С.А.Мухина, И.И.Тарновская «Основы сестринского дела» Учебное пособие.-М; Родник, Москва. 2002-352 стр.
   
7. 
   Галкин Р.А., Двойников С.И. Сестринское дело в хирургии.-Самара, 1998-360стр.
   
8. 
   Кузнецова А.В. Сестринское дело в хирургии, М., 2000
   
9. 
   Шевченко А.А. Клинический уход за хирургическими больными. Учебное пособие.-М., 2008-412 стр.
   
10. 
    Левитэ Е.М. Введение в анемтезиологи-реаниматологию. Учебное пособие/под редакцией И.Г.Бобринской.-М., 2007-256 стр.
    

1. Мухина С.А., Тарновская И.И. Общий уход за больными.-М.: Медицина, 1989.

2. Мухина С.А., Тарновская И.И. Атлас по манипуляционной технике сестринского ухода.-М.: АНМИ, 1995.

3. Мухина С.А., Тарновская И.И. Теоретические основы сестринского дела в 2-х частях.-М.? Исток,1996-98.

4. Профилактика внутрибольничных инфекций. Руководство / Коллектив авторов под ред. Е.П.Ковалевой, Н.А.Семиной.-М.: ТОО,Рарочъ,1993.

5. Роч Д., Болдуин М. Сострадание с компетентностью и смирением, английский хоспис,1994.

1. Реанимация бөлімшесінен науқасты басқа бөлімшеге ауыстырудың негізгі көрсеткіштері:

1. гемодинамиканың тұрақтылығы, өздігінен дем алу және барлық метаболик бұзылыстарды қалпына келтіру

2. жүрек қызметі жұмысының және тыныс алудың қалыпқа келуі

3. негізгі аурудан толығымен айығуы

4. комадан шығуы

5. Гемодинамиканың жақсартылуы, тыныс алу мен метаболик процестерді уақытша қалпына келтіру

2. Реанимация бөлімшесінде бір медбикеге науқастарға қызмет көрсетудің максималды жүктемесі:

1. үш кереует

2. бір кереует

3. екі кереует

4. бес кереует

5. алты кереует

3. Реанимация бөлімшесінде бір кереуетке норматив бойынша минимальды аймақ:

1. 14,7 кв.м.

2. 10 кв.м.

3. 20,5 кв.м.

4. 30 кв.м.

5. 40 кв.м.

4. Төменде аталған наркотикалық заттардың жоғары өртену жарылу қасиетіне ие дәрілік зат:

1. циклопропан

2. наркотан

3. фторотан

4. метоксифлюран

5. азот закисі

5. Наркозға және тыныс алу құрал-жабдығынан және оның біріктіруші элементтерінен микробтарды тазалау процессі аталады:

1. деконтаминация

2. деафферентация

3. декарбоксирлеу

4. дератизация

5. деконфронтация

6. Ауруды басу процессінде көк тамырға наркоз енгізуде артериалды қан қысымының көтерілуі сипатталады:

1. кетамин

2. пропанид

3. гексенал

4. натрий тиопентал

5. натрий оксибутират

7. Нейролептоанальгезия – бұл препараттар қосындысы:

1. дроперидол және фентанил

2. промедол және атропин

3. пиполфен және промедол

4. листенон және тубокурарин

5. диазепам және дропередол

8. Тиопентал қауіпсіз дозада:

1. тырысуды кетіреді, ұйқыны келтіреді

2. жүрек жұмысын күшейтеді

3. адреномиметик әсерге ие

4. гипертензия шақырады

5. жақсы анальгезия шақырады

9. Кетамин сипаттамасына жатпайды:

1. жақсы релаксация

2. анық анальгезия

3. жұлындағы қысымның көтерілуі

4. артериалдық қысымның көтерілуі

5. тахикардия

10. Фторотанмен мононаркоздың хирургиялық стадиясында сипатталады:

1. тыныс алу депрессиясы

2. тахикардия

3. артериалды гипотензия

4. бұлшықеттер басаңсуы

Дұрыс жауаптар комбинациясын табыңыз:

а) 1 3 4

б) 2 3 4

в) 1 2 4

г) 1 2 3

д) 1 2 3 4

1. 
   25 жастағы науқас. Жатырдан тыс жүктілік, түтіктің жыртылуы, ішке қан кету. Терісі бозарған, тахикардия. АҚ – 80/60, гемоглобин – 3,1 ммоль/л. Эритроцит 2 мл. Анестезиологтың іс - әрекетінің кезектілігін атаңыз. Анестезияның қолайлы түрін таңдаңыз.
   

2. 
   Бірнеше жарақатпен және іш – қуысы ағзаларының жарақатына күдікпен науқас ауруханаға жеткізілді. Дәстүрлі түрде жарақаттанған, ауру сезімі бар науқасқа анальгетик дәрілік заттар тағайындалады. Бұл жағдайда ауруды басу үшін қандай дәрілік зат қолданылады?
   

1. 
   Промедол
   
2. 
   Кетамин
   
3. 
   Морфин
   
4. 
   Барлығы дұрыс емес
   

3. 
   Гведель бойынша наркоздың қай кезеңіне келесі белгілер тиісті:
   

1. 
   1 – ші кезеңге қатысты
   
2. 
   2 - ші кезеңге қатысты
   
3. 
   3 – ші кезеңге қатысты
   
4. 
   4 - ші кезеңге қатысты
   
5. 
   5 – ші кезеңге қатысты
   

4. 45 жастағы науқас пышақталған кеуде жарақатымен 1,5 сағат өткенде ауруханаға келіп түсті. Жағдайы ауыр. Терісі бозарған, АҚ - 80/60, пульсі – 136, минутына аритмик. Жүрек тондары тұйықталған, шегаралары кеңейген. Сол өкпесінде дыбыс естілмейді. Алтыншы қабырға аралығында 1Х2 см кесілген жарақаты бар. Іші ауырсынуда. Щеткине сипмтомы теріс. Сол бөлігінде перкуторлы тексергенде сұйықтық анықталады. Диагноз? Сіздің іс - әрекетіңіз?

• 
  қан кетудің себептерін
  
• 
  қан кетудің жіктелуін
  
• 
  қан жоғалтудың клиникалық белгілерін
  
• 
  естен танудың клиникалық белгілерін
  

• 
  жгут қоюды
  
• 
  артерияны саусақпен басуды
  
• 
  басып тұратын таңуды қоюды
  
• 
  жарақатқа тампон қоюды
  
• 
  буындарды максимальді бүгу арқылы қан тоқтатуды
  
• 
  жедел қан кетудің клиникалық белгілерін анықтауды
  
• 
  естен тану және коллапс кезінде науқасқа жедел дәрігерге дейін көмек көрсетуді
  
• 
  қан жоғалтқан науқасты ауруханаға тасымалдауды
  

- естен тану, коллапстың клиникасы, диагностикасы

- шоктың клиникасы, диагностикасы

- уақытша және біржолата қан тоқтату әдістері

- геморрагиялық шокта жедел жәрдем көрсету

- естен тану жағдайларында жедел жәрдем көрсету

- тақырыптың негізгі сұрақтарын қолданып, топтық – бағытталған оқыту әдісі және ми шабуылы әдісі бойынша тақырыпты талдау;

- кіші топтарда жұмыс істеу (2-3 адамнан құралған топтар қан кетудің түрін, себептерін, клиникалық көрінісін, қан кетуді тоқтатудың әдістерін манекенде, бір-бірінде көрсетіп, презентация түрінде таныстырады).

- ситуациялық есептерді шешу

- тақырыптың тесттерін шешу

6. Әдебиеттер:

Негізгі

11. 
    С.А.Мухина, И.И.Тарновская «Основы сестринского дела» Учебное пособие.-М; Родник, Москва. 2002-352 стр.
    
12. 
    Галкин Р.А., Двойников С.И. Сестринское дело в хирургии.-Самара, 1998-360стр.
    
13. 
    Кузнецова А.В. Сестринское дело в хирургии, М., 2000
    
14. 
    Шевченко А.А. Клинический уход за хирургическими больными. Учебное пособие.-М., 2008-412 стр.
    
15. 
    Левитэ Е.М. Введение в анемтезиологи-реаниматологию. Учебное пособие/под редакцией И.Г.Бобринской.-М., 2007-256 стр.
    

1. Мухина С.А., Тарновская И.И. Общий уход за больными.-М.: Медицина, 1989.

2. Мухина С.А., Тарновская И.И. Атлас по манипуляционной технике сестринского ухода.-М.: АНМИ, 1995.

3. Мухина С.А., Тарновская И.И. Теоретические основы сестринского дела в 2-х частях.-М.? Исток,1996-98.

4. Профилактика внутрибольничных инфекций. Руководство / Коллектив авторов под ред. Е.П.Ковалевой, Н.А.Семиной.-М.: ТОО,Рарочъ,1993.

5. Роч Д., Болдуин М. Сострадание с компетентностью и смирением, английский хоспис,1994.

1. 
   Қан тоқтататын Эсмарх жгутын дұрыс қою белгілерін атаңыз:
   
   1. 
      қан кету тоқтайды
      
   2. 
      переферияда пульстің сезілмеуі
      
   3. 
      аяқ – қолдың мұздауы
      
   4. 
      аяқ – қолдың бозаруы
      
   5. 
      аяқ – қолдың қызаруы
      

а) 1 3 5

б) 2 3 4 5

в) 1 2 3 4

г) 1 3

д) 1 2 3 4 5

1. кенеттен тері қабатының қызаруы

2. тері қабатының кенеттен бозаруы

3. артериалды қысымның төмендеуі

4. Брадикардия

5. мұздай тер

Дұрыс жауаптар комбинациясын табыңыз:

а) 2 3 5

б) 1 3 4 5

в) 2 3 4

г) 1 2 3 4 5

д) 1 2 3

1. 1 сағатқа

2. 2 сағатқа

3. 3 сағатқа

4. 4 сағатқа

5. 5 сағатқа

4. Артериалды қан кетуді уақытша тоқтатуда қолданады:

1. басып тұрушы таңу

2. тамырды таңу

3. термокоагуляция

4. аяқты жоғары көтеру

5. жгутты қою

5. Қан кету симптомдарына жатады:

1. артериалды қан кету

2. венозды қан кету

Сәйкестікті табыңыз:

а) қан алқызыл түсті

б) қан баяу ағады

в) тамырдың толық қанды соғуы

г) артериалды қысымның кенеттен төмендеуі

д) қан қошқыл түсті

6. Қан тоқтату әдістеріне жатады:

1. уақытша

2. біржолата

Сәйкестікті табыңыз:

а) викасолды енгізу

б) жгутты қою

в) фибриногенді енгізу

г) термокоагуляция

д) тамырды таңу

7. Қандай факторлар қан кетуге себеп болады?

1. термиялық

2. химиялық

3. механикалық

4. психикалық

5. физикалық

8. Артериядан қан кеткенде уақытша қан тоқтату әдісін қолданады:

1. аяғын жоғары көтеру

2. мұзды мұйықты қою

3. саусақпен басу

4. тамырды тігу

5. тамырды басу

9. Жедел қан жоғалтқан науқасты тасымалдау қажет:

1. горизонтальді қалыпта

2. жартылай отырғызып

3. жатқызып, басын шалқайтып, жамбасын көтеріп

4. жатқызып, басын көтеріп, жамбасын түсіріп

5. отырғызып

10. Естен тануда қажет:

1. науқасты отырғызу

2. қан шығару

3. жүрек аймағына қыша қою

4. науқасты аяғын көтеріп жатқызу

5. дибазолды енгізу

11. Асқазан – ішектен қан кеткенде дәрігерге дейінгі алғашқы көмек көрсету:

1. кальций хлориді, ауруды басатын дәрілер

2. мұзды мұйық, спазмолитиктер, жүрек препараттары

3. тыныштық, мұзды мұйық, викасол, ауруханаға жатқызу

4. аналгетиктер, қантамырын кеңейтетін дәрілер

5. грелка қою

12. Өкпеден қан кеткенде барлығы қажет мынадан басқа:

1. науқасқа сөйлесуге рұхсат етілмейді

2. аузына лоток беру

3. көкірегіне мұзды мұйық қою

4. физиопроцедуралық ем қабылдау

5. грелка қою

13. Капилярлы қан кету тоқтайды:

1. жгут қою арқылы

2. артерияны саусақпен жарақаттың жоғарғы жағынан басу

3. басып тұрушы таңуды қою

4. мұзды мұйық қою

5. аяқты жоғары көтеру

Дұрыс жауаптар комбинациясын табыңыз:

а) 1 3 4

б) 2 4 5

в) 3 4 5

г) 1 2 3 5

д) 2 3 4 5

14. Венозды қан кетуді тоқтатады:

1. жарақаттың жоғарғы жағынан жгутты қою

2. буынды максимальді бүгу

3. басып тұрушы таңуды қою

4. мұзды мұйық қою

5. аяқты жоғары көтеру

15. Мұрыннан қан кетуді тоқтату:

1. отырғызу, басын артқа максимальді шалқайту, мұрын аймағына мұздай компресс қою

2. отырғызу, басын алға шамалы еңкейту, мұрынға мұзды мұйық басу

3. науқасты бетін төмен қаратып жатқызу, мұрынға мұзды мұйық басу

4. науқасты арқасына жатқызып, мұрынға мұзды мұйық басу

5. тұрғызып қою

1. 
   Терапия бөлімшесінде жатқан науқасты кенеттен қан кету ашылды: аузынан, жөтелген кезде көбікті алқызыл түсті қан ағады. Науқаста қан кетудің қай түрі? Медбике дәрігерге дейінгі жедел жәрдемді қалай жасау керек?
   
2. 
   Науқастың оң аяғының башпайларына кірпіш түсіп кетті, соның нәтижесінде езілген жарақат пайда болды, жарақаттың беті қанталауда. Науқаста қан кетудің қай түрі? Бұл қан кетуді қалай тоқтатуға болады?
   
3. 
   Сан жарақатынан соққыменен алқызыл түсті көп мөлшерде қан ағуда. Қай тамыр жарақатталған? Науқасқа дәрігерге дейінгі жедел жәржемді қалай көрсету керек?
   
4. 
   25 жастағы науқас хирургия бөлімшесіне келесі шағымдармен түсті: жалпы әлсіздік, бас айналу. Бозарған, жабысқақ тер, пульс 120 минутына, әлсіз, АҚ 80/60, ішінің оң жағы ауырады, перкуторлы дыбыс жоқтығы. Бір күн алдын оң қабырға астынан соққы алған. Науқаста қандай жарақат. Диагнозды растау үшін қандай тексеру қажет? Бұл жағдайда медбикенің іс - әрекеті?
   
5. 
   Науқас сол иық алды венасын кесіп, өзіне қол жұмсады. Ағып жатқан қанды көріп, науқас есінен танды. Науқасқа не болды? Науқасқа дәрігерге дейінгі жедел жәрдемді көрсету. Бұл қан кетуді қалай тоқтатады?
   
6. 
   Көшеден кетіп бара жатып медбике жол апатының куәгері болды. Машина жүргізушісі авария нәтижесінде мойын аймағында кесілген жарақат алды. Жарақаттан алқызыл түсті қан соққылы түрде ағуда. Қандай тамыр жарақатталған? Бұл қан кетуді уақытша қалай тоқтатуға болады? Науқасты ауруханаға дейін дұрыс тасымалдау тәртібі.
   
7. 
   Хирургия бөлімшесіне ауыр халде науқас келіп түсті. Тері қабаттары бозарған. Мұздай термен қапталған. Пульс минутына 130, әлсіз, АҚ 80/50, науқас «кофе тұнбасы» түрінде құсқан және нәжісі қара түсті. Асқазан – ішектің қай бөлігінен қан кеткен? Тексерудің қандай түрімен диагнозды растауға болады?
   
8. 
   Орви мен ауырған науқастың мұрнынан көп мөлшерде қан кетті.Науқасқа дәрігерге дейінгі жедел жәрдемді қалай көрсетеміз?
   
9. 
   Тісін жұлдырған науқастың жұлынған орнынан қан кетті, бұл қан кетудің қай түрі, оны қалай тоқтатамыз?
   

• 
  қан топтары, резус- фактор
  
• 
  адам қанының изоагглютинациялық касиеті.
  
• 
  гемо- және плазмотрансфузия әдісі
  

• 
  стандартты сары сулармен қан тобын анықтау
  
• 
  стандартты эритроциттермен қан тобын анықтау
  
• 
  антирезус сары сумен резус – факторды анықтау
  
• 
  жеке сәйкестікке қанды анықтау
  
• 
  резус фактор бойынша қанды анықтау
  
• 
  қанды құю техникасын меңгеру
  

- кіші топтарда жұмыс істеу (2-3 адамнан құралған топтар қан құю техникасын, оған көрсетілімдер мен кері көрсетілімдерді, стандартты сары сулар бойынша қан тобын және резус факторын анықтауды талқылайды, презентация түрінде таныстырады).

- ситуациялық есептерді шешу

- тақырыптың тесттерін шешу

1. 
   С.А.Мухина, И.И.Тарновская «Основы сестринского дела» Учебное пособие.-М; Родник, Москва. 2002-352 стр.
   
2. 
   Галкин Р.А., Двойников С.И. Сестринское дело в хирургии.-Самара, 1998-360стр.
   
3. 
   Кузнецова А.В. Сестринское дело в хирургии, М., 2000
   
4. 
   Шевченко А.А. Клинический уход за хирургическими больными. Учебное пособие.-М., 2008-412 стр.
   
5. 
   Левитэ Е.М. Введение в анемтезиологи-реаниматологию. Учебное пособие/под редакцией И.Г.Бобринской.-М., 2007-256 стр.
   

1. Мухина С.А., Тарновская И.И. Общий уход за больными.-М.: Медицина, 1989.

2. Мухина С.А., Тарновская И.И. Атлас по манипуляционной технике сестринского ухода.-М.: АНМИ, 1995.

3. Мухина С.А., Тарновская И.И. Теоретические основы сестринского дела в 2-х частях.-М.? Исток,1996-98.

4. Профилактика внутрибольничных инфекций. Руководство / Коллектив авторов под ред. Е.П.Ковалевой, Н.А.Семиной.-М.: ТОО,Рарочъ,1993.

5. Роч Д., Болдуин М. Сострадание с компетентностью и смирением, английский хоспис,1994.

1. Қан құюдан алдын өткізілетін сынамалардың кезектілігін атаңыз:

1. алдымен донор қан тобын анықтау, одан кейін рецепиент тобын анықтау

2. биологиялық сынама өткізу

3. АВО жүйесі бойынша жеке қан тобын тексеру

4. донор және рецепиенттің резус факторын анықтау

5. резус факторы бойынша жеке сәйкестікті анықтау

2. Науқасқа сәйкес келмеген қанды құю барысында реакция пайда болды. Не істеу қажет?

1. қан құюды жалғастыру

2. аллергияға қарсы препараттарды енгізу

3. қан құюды тоқтату

4. қан орнын басушы препараттарды құю

5. плазманы енгізу

3. Оң резусты науқасқа теріс резусты қанды құю:

1. мүмкін емес

2. мүмкін

3. бір рет мүмкін

4. көрсетілім бойынша

5. аз мөлшерде құюға болады

4. Жедел қан жоғалтқанда қан құюдың қай әдісі жиі қолданылады:

1. көк тамырға

2. сүйек ішіне

3. еңбекке

4. бұлшық етке

5. артерия ішіне

5. Бірінші қан тобында қандай аглютиноген және аглютинин болады?

1. АВ

2. ав

4. Ав

6. Қан құюға абсолют көрсетілімді атаңыз:

1. интоксикация

2. организмнің қорғаныс қызметінің күшеюі

3. жедел қан жоғалту

4. азып-тозып кеткенде

5. қан ауруларында

7. Теріс резусты науқасқа оң резусты қанды құю:

1. болады

2. болмайды

3. бір рет болады

4. тек қана көрсетілім бойынша

5. аз мөлшерде болады

8. 1, 2, 3 қан тобын кім және қашан ашқан?

1. 1889 ж, Соловьев.

2. 1907 ж, Янский.

3. 1901, Ландштейнер.

4. 1914 ж, Оттемберг.

5. 1934 ж, Юдин.

9. 4-ші қан тобын кім және қашан ашқан?

1. 1919 ж, Шамов.

2. 1907 ж, Янский.

3. 1920 ж, Бландель.

4. 1926 ж. Богданов.

5. 1832 ж, Вольф.

10. Қан құюға кері көрсетілім:

1. коллапс

2. іріңді интоксикация

3. бүйрек және бауыр қызметінің бұзылуы

4. шок

11. Қан консерванты болып табылады:

1. физиологиялық ерітінді

2. 20 %-ды глюкоза

3. гипертониялық ерітінді

4. натрий хлориді

5. калий хлориді

12. Қан стабилизаторы болып табылады:

1. натрий хлориді

2. калий хлориді

3. гипертониялық ерітінді

4. физиологиялық ерітінді