Ауыру сезімінің түрлері:
Орналасуы бойынша
Себебі бойынша
- Соматикалық ауыру сезімі (тірек-қимыл аппараты, тері, шырышты қабат) Тыныштық кезінде азаятын, тұрақты ауыру сезімі тән.
- Висцеральды ауыру сезімі (ішкі мүшелер) Ұстамалы ауыру сезімі тән (коликалар). Дене қалпының өзгеруі ауыру синдромының қарқындылығын өзгертпейді.
- Травмалық
- Қабыну
- Ишемиялық
- Онкологиялық
- Спастикалық
Анальгетиктер – сананы тоқтатпай және сезімталдықтың басқа түрлерін тежемей, ауыру сезімін таңдамалы басатын заттар. Наркотикалық анальгетиктер – бұл морфин тобының препараттары: Морфин, омнопон, фентанил, промедол, морадол, трамал
Осы топтың препараттары төмендегі белгілермен сипатталады:
- анальгетикалық белсенділігі өте күшті, сондықтан оларды жоғары әсерлі ауыру сезімін басатын зат ретінде қолдануға болады;
- бұл заттар наркоманияны, яғни құштарлықты, дәріге тәуелділікті туғызуы мүмкін, ол осы препараттардың ОНЖ-не ерекше әсер етуімен байланысты
- бұл заттарды шамадан тыс қолданған кезде терең ұйқы дамиды, кейіннен ол наркозға, комаға ауысады және соңында тыныс орталығының қызметінің тоқтауымен аяқталады. Сондықтан олар наркотикалық анальгетиктер деп аталады
НАРКОТИКАЛЫҚ АНАЛЬГЕТИКТЕРДІҢ ӘСЕР ЕТУ МЕХАНИЗМІ.
- Адам ағзасында эндогенді пептидтер (эндорфиндер және энкефалиндер) бөлінеді, олар опиоидты рецепторлардың лигандалары болып табылад
- Ауыру сезімі пайда болған кезде қалыпты жағдайда энкефалинергиялық нейрондардың ерекше жүйесі белсендіріледі, олар антиноцицептивті (ауыру сезіміне қарсы) жүйе деп аталады, сосын нейропептидтер бөлінеді де, нейрондардың ауыру сезімі жүйесіне ( ноцицептивті) тежегіш әсерін көрсетеді. Эндогенді пептидтердің опиоидты рецепторларға әсерінің соңғы қорытындысы ауыру сезімталдылық табалдырығының жоғарылауы болып табылады.
- Егер антиноцецептивті жүйенің жеткіліксіздігі (энкефалинергиялық ауыру сезіміне қарсы) байқалса, ал ол ұзақ немесе шамадан тыс айқын зақымдаушы әсер еткенде байқалады, осы кезде ауыру сезімін басатын заттардың анальгетиктердің көмегі арқылы басуға болады.
- Наркотикалық анальгетиктер ОНЖ-де және басқа мүшелерде орналасқан опиоидты рецепторлармен байланысады.
- Бұл препараттар ауыру сезімін басумен қатар, оларға деген эмоциональді реакцияларды тежейді, нәтижесінде ауыру сезімімен байланысты жүрек қантамыр жүйесі қызметтерінің бұзылуының, қорқыныш, қайғыру сезімініналдын алады.
Достарыңызбен бөлісу: |