Жұмыс бағдарламасы пән: Биологиялық статистика Пән коды: bio 3214 Мамандық: 5В110400- «Медициналық-профилактикалық іс»

1. 
   Гланц С. Медико-биологическая статистика. Пер. с англ.-М.: Практика, 1998. - 459 с.
   
2. 
   Гмурман В.Е. Теория вероятностей и математическая статистика: Учеб. пособие для вузов / В.Е. Гмурман. - М.: Высшая школа, 2003. - 479 с.
   
3. 
   Медик В.А., Токмачев М.С., Фишман Б.Б. Статистика в медицине и биологии: Руководство. В 2-х томах / Под ред. Ю.М. Комарова. Т. 1. Теоретическая статистика. - М.: Медицина, 2000. - 412 с.
   
4. 
   Реброва О.Ю. Статистический анализ медицинских данных. Применение пакета прикладных программ STATISTICA. - М.: Медиасфера, 2002. - 312 с.
   
5. 
   Халафян А.А. Statistica 6. Статистический анализ данных. 3-е изд. Учебник - М.: ООО «Бином-Пресс», 2007. - 512 с.
   

2. Манна-Уитни U-белгісі не үшін қолданылады?

3. Неліктен аталған белгі Стьюдент t-белгісінің параметрлік емес баламасы деп аталады?

4. Манна-Уитнидің U-белгісі үшін шектеу қандай?

5. Манна-Уитнидің U-белгісін қолданудың сызбасы қандай?

6. Уилкоксонның W- белгісінің қолданылыуы қандай?

7. Уилкоксонның W- белгісі үшін шектеу қандай?

8. Уилкоксонның W- белгісінің қолданылу сызбасы қандай?

• 
  Тапсырма:
  

Манна-Уитнидің U- белгісінің көмегімен жалпы білім беретін орта мектептің 7 «А» және 7 «Б» сыныптарындағы балалардың зияткерлік деңгейлерін салыстыру керек.

Бастапқы деректер кестеде берілген:

Қалыпты әдіспен және Лебуайе әдісімен туылған нәрестенің өмірдің бірінші сағаттарында сергек болу ұзақтығын Манна-Уитнидің U-белгісінің көмегімен салыстыру керек.

Бастапқы деректер кестеде берілген:

Бірыңғай сау еркектердің екі тобында систологиялық артериялық (САҚ) қысым (мм. сын.бағ.) зерттеледі:

• 
  1 топ - көп жылғы еңбек өтілі бар ұйқысы бұзылған және сергек жағдайдағы тұлғалар (түнгі кезекшілікпен байланысты жұмыс);
  
• 
  2 топ - ұйқының тәуліктік ырғағы және сергектігі бұзылмаған тұлғалар.
  

Бастапқы деректер кестеде берілген:

№	Топ	САҚ	№	Топ	САҚ
1	1	90	12	2	110
2	1	95	13	2	115
3	1	100	14	2	115
4	1	105	15	2	122
5	1	120	16	2	122
6	1	135	17	2	125
7	1	135	18	2	125
8	1	135	19	2	130
9	1	140	20	2	150
10	1	140
11	1	145

Стационарлық емдеуге 3 күнге дейін (1-7 адамнан тұратын топ) және 6 күннен кейін (2-12 адамнан тұратын топ) түскен жүрек миокардының инфарктімен ауырған науқастардың қанындағы сиал қышқылының құрамын (бірлікпен) анықтау.

Екі тәуелсіз топтардағы сиал қышқылының айырмашылығының елеулілігінің Манна-Уитнидің U белгісімен бағалау талап етіледі.

Бастапқы деректер кестеде берілген:

№	Топ	Сиал қышқылы	№	Топ	Сиал қышқылы
1	1	240	11	2	226
2	1	235	12	2	230
3	1	270	13	2	305
4	1	280	14	2	278
5	1	185	15	2	210
6	1	287	16	2	228
7	1	148	17	2	335
8	2	314	18	2	305
9	2	270	19	2	335
10	2	220

Уилкоксонның W-белгісінің көмегімен артық салмақтан арылтатын арнайы диетаның тиімділігін тексеру.

Тәжірибе басталғанға дейін және бір айдан кейін диетаның сақталғаны бойынша әрбір адамның салмағы тіркелді.

Топтағы бес ерікті адамның деректері кестеде көрсетілген:

Бастапқы деректер кестеде берілген:

- Бюркер бойынша- бөлменің температурасында фибрин жібінің пайда болуы;

- Ли-Уайт бойынша - термостаттағы пробирканы төңкергенде 37^оС-та қан төгілмеуі.

Бастапқы деректер кестеде берілген:

• 
  Қысқаша теория
  

Бұл белгілер алынған шамаларды өздігінен сәйкестендіре алмайды, ал олардың орналасу реті (шені), олардың үлкен-кіші үлгісі бойынша қатынастарды сәйкестендіреді.

Әдіс екі вариациялық қатар арасындағы мәндер қиылысатын аймақтың жеткілікті аз ба деген ұйғарымды анықтауға негізделген.

Белгінің мәні неғұрлым аз болса, соғұрлым таңдамадағы мәндердің параметрлерінің арасындағы айырмашылықтын ықтималдығы ақиқат болады.

Манна-Уитнидің U-белгісі параметрлік емес белгісі болғандықтан, Стьюденттің t-белгісінен айырмашылығы, салыстырылатын жиынтықтардың қалыпты үлестірімінің бар болуын талап етпейді.

Манна-Уитнидің U-белгісі аз таңдаманы салыстыру үшін қолданады, яғни әр таңдамада үштен кем емес белгінің мәні болуы керек. Бір таңдамада екі мән, ал екіншісінде бестен кем емес болған жағдай рұқсат етіледі.

Салыстырылатын топтарда белгінің сәйкес мәндерінің болмауы (барлық сандар-әртүрлі) немесе сәйкес келетін мәндердің аз болуы Манна-Уитнидің U-белгісін қолданудың шарты болып табылады.

Манна-Уитнидің U- белгісі параметрлік емес белгілердің ішіндегі ең қаталы болып табылады. Оны таңдаманың дисперсиялары тең болған жағдайда ғана қолдануға болады.

1. 
   H_{0 :} таңдамалар біртекті, яғни бір бас жинақтан алынған.
   

2. 
   р=0,05
   
3. 
   Екі салыстырылатын таңдамадан бірыңғай реттілген қатар құрылады.
   

Құрылған бірыңғай реттелген қатарда шеннің жалпы саны: N=n₁+n₂ тең болады, мұнда n₁ – бірінші таңдамадағы элементтер саны, ал  n₂ – екінші таңдамадағы элементтер саны.

Бірінші және екінші таңдамадан тұратын бірыңғай реттелген қатар екіге бөлінеді, бұл жағдайда әрбір бірліктің шенінің мәні белгіленеді.

Бірінші таңдаманың элементінің үлесіне тиетін, және жеке - екінші таңдаманың элементінің үлесіне тиетін шеннің қосындысы жеке есептеледі.

4. 
   Статистикалық белгінің критикалық мәні анықталады: U_крит () [1 кестеге қара, 5 қосымша].
   
5. 
   U_есеп. және U_крит. салыстырылады:
   

• 
  Егер U_есеп..>U_крит болса, онда қарастырылатын таңдамадағы белгілер деңгейінің арасындағы айырмашылық елеулі емес боғандықтан, Н₀ қабылданады;
  
• 
  Егер U_{есепкрит}, болса, онда қарастырылатын таңдамадағы белгілер деңгейінің арасындағы айырмашылық елеулі боғандықтан, Н₀ қабылданбайды.
  

Уилкоксонның W-критерийі - параметрлік емес статистикалық белгі сыналатын бір таңдамадағы екі әртүрлі жағдайда өлшенген көрсеткіштерді салыстыру үшін қолданылады. Таңдаманың көлеміне 5≤n≤50 шарт қойлады.

Бұл белгі өздігінен ығысудың шамалары 10—15 % аралығында өзгергенде қолданылады. Қарастырып отырғаннан нөлдік ығысулар алып тасталынады.

1. 
   H₀: таңдамалар біртекті, яғни бір бас жинақтан алынған.
   

H₁: таңдамалар біртекті емес.

2. 
   р≈0,05 [1 кесте қара, 6 қосымша].
   
3. 
   Уилкоксон белгісін қолдануда екінші және бірінші өлшеудің жеке мәндерінің арасындағы айырмашылықты есептеу қажет.
   

Кіші мәніне кіші шен тағу арқылы айырмашылықтың абсолютті шамасын ретпен оранластыру.

Осылайша қойылған шендер көрсеткіштерінің өзгерісі аралық болады. Әрбір аралық шендерге оның айырымының таңбасына сәйкес «+» немесе «–» таңбалары қойылады.

Шендердің бір бөлігі оң сандар, ал басқа бөлігі – теріс болады.

Мұндай шендерді таңбалық деп атайды.

Статистикалық W_есеп белгінің есептік мәнін таңбалық шендердің қосындысынан анықтайды.

4. 
   Статистикалық W_крит () белгінің критикалық мәнін анықтайды [1 кесте, 6 қосымша].
   
5. 
   W_есеп. и W_крит. салыстырылады:
   

• 
  Егер W_есеп..>W_крит, онда Н₀ қабылданбайды;
  
• 
  Егер W_{есепкрит}, онда Н₀ қабылданады.
  

6. 
   Әдебиеттер:
   
   1. 
      Гланц С. Медико-биологическая статистика. Пер. с англ.-М.: Практика, 1998. - 459 с.
      
   2. 
      Гмурман В.Е. Теория вероятностей и математическая статистика: Учеб. пособие для вузов / В.Е. Гмурман. - М.: высшая школа, 2003. - 479 с.
      
   3. 
      Медик В.А., Токмачев М.С., Фишман Б.Б. Статистика в медицине и биологии: Руководство. В 2-х томах / Под ред. Ю.М. Комарова. Т. 1. Теоретическая статистика. - М.: Медицина, 2000. - 412 с.
      
   4. 
      Юнкеров В.И., Григорьев С.Г. Математико-статистическая обработка данных медицинских
      

№ 6 Сабақ

1. Тақырыбы: Дисперсиялық талдау. Дисперсиялық талдау көмегімен тексерілетін статистикалық болжамдар. Жалпы, факторлық және қалдық дисперсиялар. Бір факторлы дисперсиялық талдау әдісі. Фишердің F-белгісі.
2. Мақсаты: бір факторлы дисперсиялық талдаудың әдістемелік негізін үйрету.
3. Оқыту мақсаты: бір факторлы дисперсиялық талдаудың дағдысын қалыптастыру.
4. Тақырыптың негізгі сұрақтары:

1. 
   Дисперсиялық талдау қолданудың мақсаты қандай?
   
2. 
   Дисперсиялық талдау көмегімен тексерілетін нөлдік болжам қалай тұжырымдалады?
   
3. 
   Факторлық және қалдық дисперсиялардың арасындағы айырмашылық неде?
   
4. 
   Бір факторлы дисперсиялық талдау қандай жағдайда қолданылады?
   
5. 
   Бір факторлы дисперсиялық талдауды жүргізу әдісі қандай?
   
6. 
   Фишердің F-белгісі не үшін қолданылады?
   

5. Білім берудің және оқытудың әдістері: жеке тапсырмаларды жазбаша орындау.

• 
  Тапсырма:
  

1 тапсырма.

Әрбір төрт деңгейдегі F факторының әрқайсысына бес сынау жүргізілді. Барлық төрт таңдама дисперсиялары бірдей қалыпты жиынтықтан алынған деп ұйғарылған.

Сынау нәтижесі және топтық орташасы кестеге енгізілген.

Сынау нөмері, i	F факторының деңгейі
	F1	F2	F3	F4
1 2 3 4 5	36 47 50 58 67	56 61 64 66 66	52 57 59 58 79	39 57 63 61 65
	51,6	62,6	61,0	57,0

болғандағы дисперсиялық талдаудың көмегімен топтық орташаның теңдігі туралы болжамды тексеру.
2 тапсырма.

Әрқайсысында 10 жануардан болатын ақ тышқандардың екі тобына биопрепараттар егілді. Бірінші топтағы жануарларға «N/10» жүрек лизаты, ал екінші топтағы жануарларға «10N» бұлшықет экстракты егілді.

86 күн өткеннен кейін жануарлар өлтірілді және жүрек салмағының жалпы салмаққа қатынасы анықталынды. Барлық үш таңдама дисперсиялары бірдей қалыпты жиынтықтан алынған деп ұйғарылған.

Тәжірибенің берілгендері кестеде көрсетілген:

Сынау нөмері, i	F факторының деңгейі
	F1 (жүрек лизаты) N/10	F2 (бұлшықет экстраты) 10N	F3 (бақылау)
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10	0,46 0,48 0,45 0,49 0,47 0,50 0,44 0,48 0,46 0,43	0,47 0,46 0,48 0,50 0,51 0,48 0,52 0,45 0,50 0,49	0,55 0,58 0,60 0,62 0,61 0,57 0,60 0,59 0,58 0,56

болғандағы дисперсиялық талдаудық көмегімен топтық орташаның теңдегі туралы болжамды тексеру.

жүктеу 12,01 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: