Теоретикалық курстың мазмұны

Этнопедагогика тарихына жэне халыкгық педагогикага қысқаша шолу. Этнопедагогиканыц объекті жэне пэні. Этнопедагогиканың принциптсрі, міндеттері, қызметі. Этнопедагогиканың негізгі тұсінікіері : этностық гәрбие, этностық оқыту, улт, этнос. Педагогикалық гылымдар жүйесіндегі этнопедагогиканың орны. Этнопедагогиканың философия, этнопсихология, этнография, этнософия гылымдарымен өзара байланысы.

Этнопедагогиканың философиялык, мэдениеттану, психологиялык, этнографиялық негіздері. Қазақстан Республикасының ұлттық саясат жөніндегі құжаттары.

Егеменді мемлекет жагдайындагы этномәдсниеттік дәстүрлердің қазіргі жагдайы.

2 - такырып . Адамзат дамуынын тарихындагы этнопедагогикалык идеялардың генезисі (тегі).

Педагогика классиктерінің мүраларындагы халықтық гәрбие, оку мен тәрбиелердің ұлтгық жүйесін дамытудагы Я.А.Коменскийдің қосқан улесі. К.Д.Ушинскийдің халыктық тәрбие принциптері. А.С.Макаренконың педагогикалык іс-әрекетінде халықтық тэрбиенің элементтерін пайдалануы. В.А.Сухомлинскийдің халықтық педагогикасы.

XV - XIX г. қазақ ақын - жырауларының тәрбие мектебі. ( Асанкайгы, Қазтуған, Шалкиіз, Ақтанберді, Шал, Дулат, Бүхар, Махамбет жэне т.б. ) олардың халықты басқаруга катысуы, отанды қоргауга шақыруы, гумандықты, еңбек сүйгіштікті, өнерді насихаггауы. XVIII г. жас үрпақты

тапқырлыкка, шешендік өнергс тәрбиелеудегі билердің ерекше рөлі ( Толе би, Қазыбек би, Әйтеке би).

Ш.Уәлихановтын еңбектеріндегі улттық тәрбие мен этнопедагогика мәселелері. Ы.Алтынсариннің мұраларының халыктык педагогика және психология ғылыми ұстамдарында баяндалуы.

А.Құнанбаевтың қазақ педагогикасы мен психологиясын тсреңірек дамытуға қоскан үлесі. Қазақтын халықтык тэрбиесі жайлы орыс және батыс европалық галымдардың ой - пікірлері. XX г. 20-30 жылдарындағы этнопедагогикалық идеялардың дамуы. М.Дулатов, А.Байтұрсынов, МЖұмабаев және т.б.

Барлық этностардагы тәрбие мақсатының ортақтығы. Адамның халықтық идеалы. Адам қазіргі халықтык тәрбиенің мақсаты ретінде. Әр халықтың жетілген тұлга ретіндегі пікірінің даму шартгары. Ұлттық ар - намысқа тәрбиелеу тұлганың мінез - кұлқын жетілдірудің ірге тасы. Көп ұлтгы Қазақстан жагдайындагы түрлі мэдениеттілікке тәрбиелеудің ерекшеліктері. Халықтың педагогикалык мәдениеті, мәні, мазмұны. Ұрпақтар ұласылымдыгы тұлганың әлеуметтік дамуының және халықтың рухани процесінің факторы.

Халыктык педагогикадағы тәрбиенің эдістері. Тэрбиенің тәсілдері :

және ғибрат, ага урпақтың жеке үлгісі, еліктеу жэне т.б. Халықтық тәрбиенің кұралдары. Ертегілер, мақалдар, жаңылтпаштар, жұмбақтар халықтық өлеңдер - халықтық тәрбиенің құралдары. Табиғат - тәрбие құралы. Ойын -тәрбие құралы. Сөз - тәрбие құралы. Еңбек - тәрбие құралы.

Салт және дәстүр түсініктері : философиялық, элеуметтік, педагогикалык және психологиялық анықгамалары. Дәстүр және салттардың кұрылымы, салттар мен дәстүрдің жалпы ортақтығы және айырмашылыгы. Рәсімдері және салтанатты откізу реті. Адам тәрбиесімен байланысты салттар, әдеп -ғұрыптар, дәстүрлер, нанымдардың тәрбиелік мәні. Балалардын ерекшеліктерін есепке ала отырып, олардың өмір кезеңдеріне сипаттама. Үйлену мен жеке отбасын құрумен байланысты әдеп-ғүрыптар, достық, бата беруге, тілекке ант беру белгісі. Өліммен байланысты ( қоштасу және жоқтау, ас беру, жылын беру ), қабырдың басына белгі қоюмен байланысты әдеп -ғұрыптар.

Адамның қуанышымен, қайгысымен катар жүретін салггар жәнс әдег -ғұрыптар, өлеңдер мен аңыздардың тәрбиелік мәні. Жаңа уақытқа байланысты туындаған салттар және дәстүрлер, олардың тәрбиелік мәні.
6 - тақырып. Халық педагогикасындағы рухани мінез - қүлықгық

жэне азаматтық, патриоггық тәрбие

Салттардагы, дәстүрлердегі, әндердегі, өлендердсгі, мақалдардагы және мәтелдердегі өнегелі тәрбиеленгендік, ар - ұяттылык, руханилылық жөніндегі халықтық түсініктер. Жастарды парасаттылыққа, әдептілікке, үлкенді қадірлеуге отбасындагы аға ұрпақтың рөлі мен үлгісі. Қонақтармен амандасудың, қабылдаудың, қызмет етудің карапайымдылық пен әдептіліктінің тәрбиелік мәні. Дін тұлганың рухани қалыптасуындағы өзекті фактор.Қазақ халқында рухани мінсз - құлык тәрбиесінің ерекшеліктері.

Патриоттық тәрбиенің негізі өз отанына, халқына, туыстары мсн жақындарына сүйіспеншілікті тәрбиелеу. Патриоттылықтың негізгі модель -дері : ( кіріктірілгендік, авторитарлық, бөлшектелген әр түрлілік ) Патриотгық сезімнің, азаматтық жауапкершілік сезімнің отан алдындагы азаматтык

борыштың өзара байланысы. Азаматтық, патриоттық тәрбиедегі мақал-мәтелдердің және бай аңыздардың мәні мен мағынасы. Жастарды жаудың бетін қайтаруға батылдығын және дайындығын тәрбиелейтін ұлттық ойындардың рөлі жэне мәні. Қазақ халқындагы азаматтық, патриоттык тәрбиенің ерекшеліктері.

Еңбек сүйгіштікті, кәсіптік дағдыларды және кәсіптік бағдарды тәрбиелеу, аталар мен әкелердің балаларының мал бағуды, малға қора соғуды, қол еңбегінің дагдыларын меңгеруді үйретудегі рөлі. Аналардың кыз балаларды кесте тігуге, ою - өрнектерді салуға, жүн тоқуга, кілем тігуге, киім тігуге үйретудегі рөлі. Балаларды отбасында кәсіптік даярлау. Үй жануарларын бағу білігі, үй жануарларының ауруларын білу және оларды емдей білу әдістері. Атқа мініп жүруге және аң аулауға үйрету, қолөнер кәсіп дагдыларына баулу. Еңбек жайлы әндер, ертегілер, мақал және мәтелдердің тәрбиелік мәні. Қазақ халкындагы енбекке тәрбиелеудің ерекшеліктері.

Халық педагогикадагы дене тәрбиесінің мақсаты мен міндсттері. Тұзды суда баланы шомылдырудың, денесін майлаудың, аяқ - қолын созудың мәні. Қазақстан Республикада өмір сүретін халыктардың балаларды шынықтыру тәсілдсрі .Дене тэрбиесіндегі ұлтгық ойындардың рөлі. Қазақ халқындагы дене тәрбиесінің ерекшеліктсрі.
8 - тақырып. Халық педагогикасындағы эстетикалык және зиялылық тэрбиесі.

Халық педагогикасындагы эстетикалық тәрбие, оның максаты мен міндетгері. Эстетикалық тәрбиенің негізгі бағыттары : сәулет өнері және бейнелеу онері, өлендер мен жырлар, зергерлік және қол өнер, кілем тоқу, олардың халык өміріндегі және тұрмысындагы мәні. Бейнелеу онеріндегі этнопедагогикалык идеялар.

Жастарды олең айту мәдениетіне және жырларга, шешендік пен тапқырлық өнеріне тэрбиелеудің халықтық мектебі. Халық композиторларының шыгармаларындағы тәрбие мәселелері. Қыз балалардың эстетикалық сезімін тәрбиелеу, оған ата - ананың қатынасуы. Қазақ халқындагы эстетикалық тәрбиенің ерекшеліктері.

Зиялылыққа тәрбиелеу және оның жас ұрпакты тәрбиелеудегі рөлі. Халықтың әлемдік құрылымды қабылдауы. Күн, ай, жұлдыздар, аңдар және үй жануарлары жөніндегі білімдер. Жеті галам, жеті қабат көк, жеті күн жайлы түсініктер. Халықтық күнтізбе, айларга және жыл мезгілдеріне болу. Білімнің және өнердің пайдасы, тапқыштық жэне жинақылық. Тапқыштыққа тәрбиелеуде ертегілердің рөлі жөніндегі мақал - мәтелдер, аңыз - эңгімелер және ғуламалардың ой - пікірлері. Қазақ халқындағы зиялылыққа тәрбиелеу ерекшеліктері.

Халықтың этнопедагогикалық пансофиясы. Үлтаралық қарама -қайшылықгар үшін халықтар мәдениетінде материалдың жоқтыгы. Халыктардың рухани мінез - құлыктық құндылықтарындагы ұлтаралық және жалпы адамзаттылық. Символдык тұлгалардың әрекеттігі және олардың қызмет етуі. Этнопедагогиканың жалпы адамзаттык негіздері.

Қазақстан Республикасы этнопедагогикалык білім беру тұжырымда - масы жастарга этнопедагогикалық білім беру түжырымдамасы. Қазақстан Республикасының халык педагогикасы бойынша қазіргі багдарламалары.

«Атамекен», «Елім - ай» және басқа багдарламалардың мақсаты. міндеітері және ерекшеліктері. Халык педагогикасы бойынша Қазақстан мектептерінің жүмыс тәжірибесі. Отбасы тәжірибесін зерттеу, музыкалы

аспаптармен, халыктык қолданбалы өнермен, халықтық ойындармен, ұлттық киім үлгілерімен танысу. Ата тектік « шежірені » зертеу.

Этнопедагогиканың объекті және пәні.Этнопедагогиканың принциптері, міндеттері, қызметі. Этнопедагогиканың философиялык, мэдениеттану, психологиялык, этнографиялық негіздері. Қазақстан Республикасының ұлттық саясат жөніндегі құжаттары.

Егеменді мемлекет жагдайындагы этномәдсниеттік дәстүрлердің қазіргі жагдайы.
2. Этнопедагогикалык ой – пікірлердің шыгу тарихы және дамуы. Педагогика классиктерінің мүраларындагы халықтық гәрбие, оку мен тәрбиелердің ұлтгық жүйесін дамытудагы Я.А.Коменскийдің қосқан улесі. К.Д.Ушинскийдің халыктық тәрбие принциптері. А.С.Макаренконың педагогикалык іс-әрекетінде халықтық тэрбиенің элементтерін пайдалануы. В.А.Сухомлинскийдің халықтық педагогикасы.

XV - XIX г. қазақ ақын - жырауларының тәрбие мектебі. ( Асанкайгы, Қазтуған, Шалкиіз, Ақтанберді, Шал, Дулат, Бүхар, Махамбет жэне т.б. ) олардың халықты басқаруга катысуы, отанды қоргауга шақыруы, гумандықты, еңбек сүйгіштікті, өнерді насихаггауы. XVIII г. жас үрпақты

тапқырлыкка, шешендік өнергс тәрбиелеудегі билердің ерекше рөлі ( Толе би, Қазыбек би, Әйтеке би).

Ш.Уәлихановтын еңбектеріндегі улттық тәрбие мен этнопедагогика мәселелері. Ы.Алтынсариннің мұраларының халыктык педагогика және психология ғылыми ұстамдарында баяндалуы.

А.Құнанбаевтың қазақ педагогикасы мен психологиясын тсреңірек дамытуға қоскан үлесі. Қазақтын халықтык тэрбиесі жайлы орыс және батыс европалық галымдардың ой - пікірлері. XX г. 20-30 жылдарындағы этнопедагогикалық идеялардың дамуы. М.Дулатов, А.Байтұрсынов, МЖұмабаев және т.б.

3. Жетілдірілген адам - халықтық педаіогиканың мақсаты. Адамның халықтық идеалы. Адам қазіргі халықтык тәрбиенің мақсаты ретінде. Әр халықтың жетілген тұлга ретіндегі пікірінің даму шартгары. Ұлттық ар - намысқа тәрбиелеу тұлганың мінез - кұлқын жетілдірудің ірге тасы.
4. Халық педагогикасындагы тәрбиенін әдістері, тәсілдері және қүралдары. Халыктык педагогикадағы тәрбиенің эдістері. Тэрбиенің тәсілдері :

өсиет,

және ғибрат, ага урпақтың жеке үлгісі, еліктеу жэне т.б. Халықтық тәрбиенің кұралдары. Ертегілер, мақалдар, жаңылтпаштар, жұмбақтар халықтық өлеңдер - халықтық тәрбиенің құралдары.

Адамның қуанышымен, қайгысымен катар жүретін салггар жәнс әдег -ғұрыптар, өлеңдер мен аңыздардың тәрбиелік мәні. Жаңа уақытқа байланысты туындаған салттар және дәстүрлер, олардың тәрбиелік мәні

Салттардагы, дәстүрлердегі, әндердегі, өлендердсгі, мақалдардагы және мәтелдердегі өнегелі тәрбиеленгендік, ар - ұяттылык, руханилылық жөніндегі халықтық түсініктер. Жастарды парасаттылыққа, әдептілікке, үлкенді қадірлеуге отбасындагы аға ұрпақтың рөлі мен үлгісі. Қонақтармен амандасудың, қабылдаудың, қызмет етудің карапайымдылық пен әдептіліктінің тәрбиелік мәні. Дін тұлганың рухани қалыптасуындағы өзекті фактор.Қазақ халқында рухани мінсз - құлык тәрбиесінің ерекшеліктері.

борыштың өзара байланысы. Азаматтық, патриоттық тәрбиедегі мақал-мәтелдердің және бай аңыздардың мәні мен мағынасы. Жастарды жаудың бетін қайтаруға батылдығын және дайындығын тәрбиелейтін ұлттық ойындардың рөлі жэне мәні. Қазақ халқындагы азаматтық, патриоттык тәрбиенің ерекшеліктері.

Жастарды олең айту мәдениетіне және жырларга, шешендік пен тапқырлық өнеріне тәрбиелеудің халықтық мектебі. Халық композиторларының шыгармаларындағы тәрбие мәселелері. Қыз балалардың эстетикалық сезімін тәрбиелеу, оған ата - ананың қатынасуы. Қазақ халқындагы эстетикалық тәрбиенің ерекшеліктері.

9. 
   Халык педагогикасының қазіргі қызметі. Халықтың этнопедагогикалық пансофиясы. Үлтаралық қарама -қайшылықгар үшін халықтар мәдениетінде материалдың жоқтыгы. Халыктардың рухани мінез - құлыктық құндылықтарындагы ұлтаралық және жалпы адамзаттылық. Символдык тұлгалардың әрекеттігі және олардың қызмет етуі. Этнопедагогиканың жалпы адамзаттык негіздері.
   
10. 
    Жас ұрпақты тәрбиелеу және окытуда халык педагогикасын пайдалану. Халык педагогикасы бойынша Қазақстан мектептерінің жүмыс тәжірибесі. Отбасы тәжірибесін зерттеу, музыкалы
    

1. 
   Қазакстан Республикасының ұлгтық саясат жөніндегі құжаттары.
   
2. 
   ХҮ - XIX г. Қазактың ақын - жырауларының тәрбиелік мектебі.
   

4. Ы.Алтынсарин мұраларын халықтық педагогикасы тұргысынан гылыми түрде қарастыру.

2. 
   Педагогикалық тәжірибедс мектепішілік баскарудың күйін диагностикалау
   
3. 
   Басқарудың тәжірибелік негізі.
   
4. 
   Мектептегі білім беру процесін басқарудың қүрылымдык технологиясының негіздері.
   
5. 
   Менеджментгі мектептің тәжірибелік іс - әрекетіне ендірудің тиімділігі.
   

1 Жарыкбаев К.Б., Калиев С. Казақтың тәлiмдiк ой-пiкiр антологиясы. Алматы, 2004.

2 Этнопедагогика материалдарын тәрбие процесiнде қолдану. -Алматы, 2008.

3 Ғабдуллин М. Ата-аналарга тәрбие туралы кеңес. -Алматы, Мектеп. - 2006.

4. Fаббасов С. Халык педагогикасының теориялық және методологиялық негiздерi. Алматы, 2012.

5. 
   ЖарықбаевB К.Б., Калиев С. Казак тәлiм-тәрбиесi.- Алматы, 2005.
   

6 Этнопсихология және этнопедагогика. Халықаралық ғылыми-теориялық конф.материалдары, Алматы, 2002.

7. Кожахметова К.Ж. Этнопедагогика әдiснамасының даму болашағы. _ Бiлiм беру жүйесiндегi этнопедагогика, - 2005, N23.

8. Әмірғазин Қ. Қазақ қолөнері.- Алматы: «Дайк - Пресс», 2004. – 162 б.

9. Шоқпарұлы Д., Дәркембайұлы Д. Қазақтың қолданбалы өнері/Көпшілік – танымдық басылым / Алматы: «Алматыкітап», 2007.- 277 б.

10. Майлина Л., Манабаева А. Тері және былғары материалдарын көркемдеп өңдеу технологиясы (оқу - әдіст. нұсқау) Жезқазған 2001, 49 б.

Выписка из рабочего Форма