Қосымша-1. Қазақстан Республикасы көлемінде ұялы байланыс қызметінің дамуына шолу
Қазақстандық ұялы байланыс нарығында төрт оператор қызмет көрсетеді, радиожиіліктік ресурстың сыйымдылығы жеткіліксіз болғандықтан, бұл нарыққа енуге кедергі өте үлкен.
Қазақстанның ұялы байланыс нарығы төмендегі қасиеттерімен ерекшеленеді:
барлық байланыс операторлары ұсынатын қызметтер бір-біріне ұқсас немесе бірдей;
байланыс операторлары көрсететін қызмет тарифтері бойынша бәсекелестікке түседі;
Алайда бұған қарамастан 2004 жылғымен салыстарғанда ұялы байланыс абоненттерінің саны 2,5 есе өскен.
Кіріс құрылымында ұялы байланыс табысы 51,2% -ті құрайды. Статистика бойынша ҚР Агентігінің мәліметтеріне сүйенсек 2006 жылдың қаңтар, ақпан айларымен салыстырғанда қызмет көлемі 57,5% -ға өскен.
Қазақстан - 15 млн. адамнан тұратын халқы бар ел. Түрлі мәліметтерге сай ұялы байланыстың Қазақстанға енуі 52%-ды құрайды және 2010 жылдың соңына дейін бұл көрсеткіш 70%-ке жетуі керек деп болжанған. Жалпы кіріс құрылымында мобильді байланыс қызметтерінен түсетін пайда үлесі бірнеше жылдан бері жетекші орындардан (2006 жылдың соңына 46% ) көрініп келеді, бұл елдегі экономикалық жағдайдың (ахуалдың) жақсарғандығымен халық табысының өскенін дәлелдейді.
1-сурет. ҚР телекоммуникациялық нарық кірісінің құрылымы
2006 жылы бекітілген желілерден трафиктің мобильді желілерге ығысу тенденциясы өз жалғасын тауып, мобильді байланыстың кіріс үлесін арттырды.
Қазақстан Республикасының байланыс және ақпараттандыру агенттігінің орынбасары Ризат Нұрышбековтың бағалауынша 2008 жылға қарай абоненттік база 7,5 млн адамға өседі. Осылайша абоненттер саны күтілген дейгейден асып кетуі мүмкін. ICT-Marketing GSM компаниясының зерттеулеріне сай ұялы байланысты пайдаланатын ересектер 2005 жылы 30% болса, 2006 жылдың соңында 45%-ке жеткен. Алайда бұл трафиктің төмендеуіне еш әсер етпей отыр. Мысалыға айтатын болсақ Беларусиямен салыстырғанда Қазақстанда ұялы байланыс қызметтерін ұсыну 3 есе қымбат бағада. Ал көрші Өзбекстанда әңгімелесудің 1 минут құны 6 центтен аспайды. «GSM Қазақстан» (K’Cell және Activ) байланыс қызметтерінің құны ұзақ уақыт бойы тұрақты қалыпта болды. Ал 2007 жылдың қаңтарында компания өз абоненттері үшін қоңырау трафиктерін өзгертті. 2007 жылдың 22 қаңтарынан бастап, Activ жүйесінде әңгімелесу құны орта есеппен 15%-ға кеміді және билинг секундтыққа ауыстырылды. K’Cell абоненттері үшін 10% жеңілдік ұйымдастырылды және жаңа абоненттік төлемі жоқ тариф жарияланды.
Ұялы байланыс қызметтерін пайдалану әлеуметтік – демографиялық және жас ерекшелікке сай өзгеріп отырады.
2-сурет. Ересек пайдаланушылар арасында ұялы байланыстың әртүрлі қызметтерін пайдалануға шолу (кварталдық)
Абоненттер ең көп пайдаланатын қызмет түрлері мынадай;
желі ішіндегі шығыс қоңыраулар -90 %;
басқа ұялы оператор желісінен шығыс қоңырау -70,5%;
қаладағы бекітілген қоңыраулар- 51%;
Ұялы байланыстың даму факторлары:
саланың өсу патенциялы 5-7 жыл;
территорияға ену патенциялының өсуі (3 жылға 90%-ға жеткізу);
Мобилді байланыстың бекітілген байланыспен салыстырғанда қарқындап өсуі;
Нарыққа ену барьерінің жоғары болуы:
а) радиожиелікті ресурстың жетіспеушілігі;
б) ҚР халқының біркелкі қоныстанбауы;
- көрсетілетін қызмет түрлері кеңейтуге сұраныстың көп болуы
- ҚР автоматтандырылған ақпаратты жүйелер (ААЖ) әрекетіне табысына тәуелді болуы.
Достарыңызбен бөлісу: |