36
Деректер көзі СЕРВИС менюінде болатын СЛИЯНИЕ командасының
көмегімен құрылады. Деректер көзі кішірек деректер базасы болып көрінеді.
Сериялы құжаттарда сервистік функцияларды қолдану үшін, соның ішінде
жиі кезесетін мәтіндерді қою үшін сервистік функциялардың бірінің арнайы
кодын көрсететін, қойылым алаңдарын қолдана отырып істеуге болады. Ондай
кодтарды шақыру үшін Ctrl+F9 басқыштарының комбинациясы қолданылады.
Функция коды экран бетінен шығатын фигуралы жақша жұбына жазылады.
Кодты өңдеу үшін курсорды фигуралы жақшаның ішіне орналастырып F9
басқышын басу керек.
Негізгі әдебиеттер: :[1] – 1 – 638 c, [2] 1- 432 c.
Қосымша әдебиеттер: [4] – c, [5] – c, [6] – c.
Бақылау сұрақтары:
1. WORD редакторы қандай программалық пакет құрамына кіреді?
2. Қандай мәтіндік редакторларды білесіз?
3. Мәтіндік құжат дегеніміз не?
4. Айналдыру сызықтары және жүгірту дегеніміз не?
5. Мәтінді форматтау дегеніміз не?
6. Форматтаудың қандай түрлері кездеседі?
7. Алмасу буфері дегеніміз не және оның қолданылуы?
3.4 Компьютерлік графика негіздері. Графикалық редакторлар. Wіndows-
тағы бейнелермен жұмыс. Paіnt графикалық редакторы.
Дәріс конспектілері:
Машиналық графика қәзіргі кезде толық қалыптасқан ғылым. Әртүрлі
бейнелерді алу үшін– жәй сызбалардан бастап табиғи реалистік бейнелерге
дейін, аппараттық және программалық қамтамалар қолданылады. Ондаған
жылдар бұрын мұндай құралдар жүзеген доллар тұратын, ал қәзірге кезде оның
бағасын он есе түсті десек болады. Машиналық графика ғылыми және
инженерлік пәндердің, ақпараттарды беру және оны тез түсіну кезіндегі барлық
жағдайында қолданылады. Сондықтан кез – келген ғалым немесе инженер
оның негізін білуге міндетті. Машиналық графика бизнеске,, медицинаға,
жарнамаға және барлық көңіл көтеру индустриясында пайдаланады. Барлық
іскерлік жиналыстар кезінде, машиналық графика және басқа да кеңселік
жұмыстарды жеңілдетуге арналған құралдар мен демонстрациялық сайдтарды
көрсету норма болып табылады. Медицинада ішкі органдарды компьютер
томографиясымен берілген деректер бойынша үшөлшемді бейнелеуді алу
болып табылады. Сондай - ақ қәзіргі кезде телевидение мен жарнамалық
өнеркәсіпте машиналық графика мен компьютерлік мультипликацияға көшуде.
Көңіл көтеру индустриясы да машиналық графиканы қолдана отырып көркем
фильмдер мен видео ойындар шығаруда.
37
Қәзіргі кездегі машинналық графика – бұл толық өңделген пән. Жаңаруға
байланысты жазықтар мен қисықтардың геометриялық түрлендірілу
элементтері зерттелген, сондай – ақ кесіп тастау, көрінбейтін сызықтарды және
жазықтарды, түсін, текстурасын және мөлдір эффектілерді жою, расторлық
сканерлеу әдістері дамытылуда.
Машиналық графиканың өнімі бейнелеу болғандығын ескере отырып бұл
пәнді оқу үшін оны көзжетерлік бөліктерге бөлу керек. Бұл бейнелер әртүрлі
мақсаттарда қолданылады. Мысалы, ол техникалық сызба, пайдалану бойынша
жетекшілікпен деталдар бейнелері және илюстрациясы, іскерлік диаграммалар,
жобаланатын ғимараттар немесе берілген конструкцияның архитектуралық
түрі, мултьфильм кадрлары немесе жарнамалық иллюстрациялардың әртүрлі
бейнелерінен тұрады. Машинлық
графикада
фундаментальды
байланыстырушы звено болып бейнелер табылады, сәйкесінше, біз келесені
білуіміз керек:
- машиналық графикада бейнелер көрсетіледі;
- бейнелер визуализациялану үшін дайындалады;
- алдын ала дайындалған бейнелер салынады;
- бейнемен қарым қатынас іске асырылады.
Негізінен барлық бейнелердің ішінде мәтіндік ақпараттар болады. Литерлер
аппараттық та, программалық та бейнелермен генерацияланады да, соңғы
кезекте оларға кез – келген бөліктен қатынас жасай беруге болады. Аппараттық
генерациялау кезіндегі бейнеленетін литерлер тікелей шығару кезеңіне дейін
код түрінде сақталады. Ал литерді түрлендіру үшін тек шектелген
мүмкіншіліктерді ескеріп отыру керек, мысалы, масштабтау коэфиценттері
және бұрылу бұрыштарының жиынтығы. Ережеге байланысты, аппаратты
генерацияланатын литерлерді кесіп тастау мүмкін емес: оларды толық бейнелеу
керек немесе бейнелеудің керегі жоқ.
Paіnt графикалық редакторы
Жәй және күрделі суреттер салу үшін Paіnt сурет салу құралын қолдануға
болады. Бұл суреттерді қара – ала немесе түрлі – түсті етіп файл түрінде
сақтауға болады. Салынған суреттерді баспаға шығаруға, басқа құжаттарға
қоюға немесе жұмыс столының фоны ретінде қолдануға болады. Сондай – ақ
Paіnt арқылы сканермен түсірілген фотосуреттерді көруге, өзгертуге болады.
Paіnt - ты қолданған кезде негізгі келесі мәселелер орындалады: түзу сызық
салу, горизонтальды сызық салу, вертикальды немесе еңкейген сызықтар салу,
берілген аймақты белгілі бір түспен бояу т.с.с.
Суретерді немесе обьектілерді айналдыру және көлеңкесін салу үшін
Рисунок
менюіндегі
Отразить/повернуть
командасын және
Действие
тобындағы варианттардың бірін орындау керек.
PowerPoіnt редакторы. Презентация құру.
Презентация құру үшін бірінші кезекте оның анығырақ схемасын
(құрылымын) тапсырыс берушімен келісіп алу керек. Тізбектей берілген
кадрлар түріндегі құрылым ең ыңғайлы болып табылады.
Бұл схема түріндегі құрылым негізгі үш блоктан тұрады.
38
1. Басы. Сауда агентеріне арналған презентацияларды товар жайындағы
қысқаша ақпараттармен бастауға болады.
2. Негізгі бөлім. Презентацияның бұл бөлімінде товар қасиеті,
тағайындалуы және оның эксплуатациясы жайындағы сұрақтарға жауап
беретін барлық ақпараттар болуы керек.
3. Қорытынды бөлім. Мұнда оның таратылуы мен сатып болғаннан кейінгі
көретін пайда жайындағы сұрақтарға тоқталуға болады да, содан кейін
қорытынды ұйымдастырылатын сайттарға көшу керек.
Презентация құру жұмысын тездету үшін арнайы дизайн шаблондары мен
презентация шаблондары өңделген профессиональды түрде жасалған
программа пакеттері бар, онда презентацияны безендіру үшін стандартты
тақырыптар және дайын стилдер орналасқан.
Негізгі әдебиеттер: :[1] – 1 – 638 c, [2] 1- 432 c.
Қосымша әдебиеттер: [4] – c, [5] – c, [6] – c.
Бақылау сұрақтары:
1. Бейнелерді компьютердің қай пакетінде сақтау ұсынылған?
2. Paіnt редакторында сурет салудың қандай инструменттері кездеседі?
3. Құю дегеніміз не және ол қалай орындалады?
4. Paіnt редакторында сурет салу кезінде қандай фигуралардың жұмысы
автоматтандырылған?
5. Paіnt-та иллюстрацияларды қандай файл форматтарында сақтауға
болады?
3.5 Сандық ақпаратты өңдеу. Кестелік процессорлар. EXCEL-де электронды
кесте құру. Электронды кестелерді редакторлау.
Дәріс конспектілері:
MS EXCEL программасы электронды кестелерді өңдеуде және осы
аймақтың тенденциясын дамытуда нарық лидері болып табылады.
MS EXCEL программасының жаңа версиясындағы негізгі жетістігіне 3
өлшемді құжаттардың пайда болуын жатқызуға болады. Файлдар мен кестелер
арасындағы байланыстар жеңілдетілді, жанама меню пункттері кеңейтілген, ал
қосымша программалық құралдар күрделі есептерді шешуге мүмкіндік береді.
Әр түрлі көмекшілер жұмыс істеп отырған адамға функциялар мен
нұсқаулар беріп, шығарылып жатқан есептің жеңіл жолын ұсынады.
MS EXCEL программасында кез келген уақытта анықтама беретін ішкі
жүйе ұйымдастырылған. Осындай енгізілген жаңалықтар жұмыс істеуде
жеңілдіктер береді және программаны игеруді тезедетеді.
Ең маңызды программаның кеңейтілулеріне профессионалдарға арналған
Visual Basic (VBA) программалау ортасы жатады. VBA толық программалау
пакеттерін әзірлеуге мүмкіндік береді.
Бұдан басқа EXCEL программасына енгізілген жаңалықтарға
- Файлдар –менеджері, файлдар туралы толық ақпарат береді;
Достарыңызбен бөлісу: |