«ЖАСТАР ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ: БҮГІНІ МЕН БОЛАШАҒЫ»
Студенттер, магистранттар, докторанттар мен жас ғалымдарды 72-Республикалық ғылыми-тәжірибелік конференциясы
Сәуір, 2019
410
Кенжебек Ділдә
5В012000 Кәсіптік оқыту
Ғылыми жетекшісі: магистр, аға оқытушы
У.Н. Алашабаева
ҚазМемҚызПУ
ДИЗАЙНЕРЛІК ОЙ ТУЫНДЫЛАРДЫ ЗАМАНАУЙ ТҮРДЕ БЕЙНЕЛЕУ
Аннотация. В статье представлен анализ понятия «способности», рассмотрены особенности
творческих способностей специалистов дизайнерских специальностей выявлен интегративный,
комплексный характер дизайнерских способностей. Индивидуально-творческий подход как основу
развития дизайнерских способностей взрослых в образовательном процессе. Современная подготовка
высококвалифицированных специалистов с учетом развития творческих способностей будущих
дизайнеров. Анализируются психологическое понятие «способность», и ее роль в развитии личности,
мотивация к творчеству и новые подходы творческого развития. Рассматриваются развитие
творческих способностей студентов на занятиях по матераловедение, а также роль педагога в
организации учебно-творческого процесса.
Abstract. The article presents an analysis of the concept of “ability”, discusses the peculiarities of
creative abilities of specialists of design specialties, reveals the integrative, complex nature of design
abilities. The author substantiates the individual-creative approach as the basis for the development of adult
design abilities in the educational process of the advanced training system. modern training of highly
qualified specialists, taking into account the development of creative abilities of future designers. Analyzed
the psychological concept of "ability", and its role in the development of the individual, the motivation for
creativity and new approaches to creative development. We consider the development of creative abilities of
students in the classroom for designing costumes, as well as the role of the teacher in the organization of
educational and creative process.
Сан ғасырлық тарихы бар, мәдени мұраға бай елімізде киім тігуге деген көзқарас әу бастан-ақ
ерекше болған. Қазіргі кездегідей бұрынғы өткен заманда да халқымыз
өз тұрмысын өздері әсемдеуге
ұмтылған. Әсемдікті көре, түсіне, жасай білу адамның рухани өмірін байытады, қызғылықты етеді
деп есептеген. Оған бірден-бір дәлел халқымыздағы қол өнердің аса үлкен қарқынмен дамуы және
әрдайым жаңалық еніп, өзгеріп отыруы. Яғни, сол заманда өзіндік ісінің шеберлері болған. Қазіргі
тілмен айтқанда дизайнерлер. Киімді жасаудың шығармашылық процесі терең тамырға ие. Киім
дизайны көп ғасырлық тарихқа ие және ғасырлар бойы түрлі әдістермен әзірленеді.
Киім дизайнері белгілі бір деңгейде өнертапқыш болып есептеледі, сондықта ол уақытты
озып, болашаққа көз салу керек. Бұған қоса, көпшілік таныған, сұранысқа ие дизайнер болу үшін
әдемі, ерекше топтамаларды жасаумен қатар, әрбір бұйымның күнделікті өмірге бейімделуін
қамтамасыз етуге тырысу керек. Сонымен қатар адамдармен жақсы қарым-қатынас орната білу және
ақылды басқарушы болу маңызы. Киім дизайнері киімді құрастырудың және матаны пішу мен тігудің
технологиясын меңгеру қажет. Сапалы киім өндіру үшін дизайнерлерге дұрыс модельді жобалау
керек. Бұл ерекше білімді талап ететін өнер, көптеген адамдар оны меңгеруге тырысады. Киімді
жобалау және модельдеу адамның пайда болуымен тікелей жұмыс істейді. Тиісті таңдалған
костюмдердің көмегімен сіз жеке тұлғаның қабылдауын елеулі түрде өзгерте аласыз. Модельдеу
дайындықпен басталады [1, 1б]. Бұл кезеңде суретші-дизайнер киімнің осы үлгісін кім киетінін, оның
қандай мақсатта қолданылатындығын, қандай материалдарды өндіру үшін пайдаланылатынын
шешеді. Дизайнер осы сұрақтардың жауабын анықтаушы суретші нобай жасаушы. Дизайнердің негізі
міндеттеріне әрбір үлгінің нобайын ойластыру, салу, қажетті матаны,фурнитураны таңдау кіреді.
Дизайнер қызметі тәжірибелік үлгілерді бекітуге дейінгі өндірісті қамтиды. Көбінде алғашқы
үлгілерді басынан аяғына дейін өзі орындайды. Өнімді еңбек ету үшін дизайнер сән әлемін, соңғы
үрдістерді ізденіп, қадағалау керек. Бұл шығармашылық кәсіп болғандықтан, жаңашыл ойлауды,
қиялдауды, ерекше шешімдерді қабылдауды талап етеді. Бір жағынан оның шығармашылық еркіндігі
тапсырыс берушінің міндеттерімен шектелген. Сондақтан жұмыста жалғыз дарындылық жеткіліксіз
[2, 15б].
Пішу және тігу икемімен қатар, жасалған үлгіні қалың бұқараға дұрыс ұсына білу қажет.
Дизайнерлер қазіргі кезде заман талабына қарай және өз жұмыстарына женіл әрі ыңғайлы болу үшін
компьютерлік графиканы қолданады. Компьютер арқылы жұмыс жасау дизайнерлерге бірнеше
«ЖАСТАР ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ: БҮГІНІ МЕН БОЛАШАҒЫ»
Студенттер, магистранттар, докторанттар мен жас ғалымдарды 72-Республикалық ғылыми-тәжірибелік конференциясы
Сәуір, 2019
411
жеңілдік пен ыңғайлылық силайды.
Қазіргі уақытта автоматтандырылған өндіріс жүйесі (АЖЖ)
киімді жобалау үшін кеңінен қолданылады. Бұл әйгілі неміс тігінші Майкл Мюллер әзірлеген
әдістемелерге негізделген. Қазір кеңінен Lubax кесу жүйесі де пайдаланылады, ол сурет салғанға
дейін суретті визуализациялауды қамтиды. Модельдеу мен дизайндағы өлшеудің негізгі бірлігі болып
Lecala өлшем бірлігі алынады. Олар келесі типтерден тұрады: үлгілер - түпнұсқа, бақылау және
жұмыс. Кез-келген костюм құруға негіз болып табылады. Тәжірибелі маман, бірінші кезекте, негізгі
үлгі сапасына байланысты киім-кешек компаниясын анықтай алады. Үлгілер адамдар санының
барлық ерекшеліктерін ескере отырып жасалады.
Қазір
үлгілерді жасау кезінде сарапшылар заманауи технологияларға, әсіресе
компьютерлерге жүгінеді. Үлгілерді жасауда компьютерлерді пайдалану оның артықшылықтарына
ие. Осылайша, бұл қисықтарды белгілі бір фигураның ерекшеліктеріне бейімдеу мүмкіндігі, бұл кез-
келген кезеңде жұмыстың нәтижесін клиентке көрсету мүмкіндігі. Үлгінің бұл түрі қағаздан
әлдеқайда ұзағырақ пайдаланылуы мүмкін, олар тозады және алмастырылмайды. Электронды түрде
жасалған Lecalo кескіш процесін жеңілдете алатын матадағы материалдың виртуалды орналасуын
жүзеге асыруға мүмкіндік береді. Заман дамауына байланысты дизайнерлерде электронды
техникаларға көшуде.
Эскиздерді жасауда CorelDRAW қосымшасын қолданады. CorelDRAW арқылы дизайнер өз
қиялымыздағы киімдерді сызып,суретін салу арқылы жүзеге асыра алады. CorelDRAW Graphics Suite
X5, тек қана Microsoft Windowsқа қолжетімді. Одан бұрынғы нұсқалар Apple Macintosh пен Linuxқа
да арналып жасалады. CorelDRAW Graphics Suite (ағыл: CorelDRAW бағдарлама топтастығы)-
CorelDRAW дың 12 пакетінен бастап-бағдарламаның ресми маркетингтік аты Corel компаниясының
графикалық редакторы (сурет-1).
1-сурет. CorelDRAW Graphics Suite бағдарламасының көмегімен жасалған.
Яғни, болашақ жас мамандар заманға лайық киім дизайнын жасау үшін мына қағидаларды
ұстануымыз керек. Алдымен, бұрынғы дәстүрмен байланысты сақтау керек [3, 1б]. Сосын көркем
жаңа ойларды өндірісте жылдам іске асыру әрі киімнің мәдениет, ғылым мен өндірістегі
жетістіктеріне, сәнді болжауға ғылыми ізденістер жасау және адам бейнесінің қоршаған материалдық
ортамен стильдік бірлігін анықтау. Осы негізігі қағидалады ескеру арқылы біз болашақта әдемі де
сәнді, ерекше стильді киімдер дизайнын шығаратын, білімді де білікті ұшқыр мамандар дайындау.
Әдебиеттер:
1 .Ұ.Н.Алашабаева Қазақтың ұлттық киімдерін үлгілеу. Оқу құрал-Алматы: «Қыздар
университеті» баспасы, 2014 – 116 бет.
2. Г.Ә. Тәкішева., Б.Е. Асанова Киімді модельдеу және көркемдік безендіру-Астана:
Фолиант, 2008-160б
3. Ж. О. Алғожа., У.Н. Алашабаева. Қазақ өнеріндегі ұлттық киімді трансформациялау жақсы
талғамға меңзейді: / Халықаралық ғылыми - тәжірибелік конференция «XXI ғасыр басындағы
Қазақстан: Дамытудың саяси-экономикалық, әлеуметтік-мәдени аспектілері». 5-7бет. Т. Қ. Жүргенов
атындағы Қазақ ұлттық өнер академиясы, 28 қараша 2016.
