Жарақаттар хирургиясы травма және травматизм жөніндегі түсініктер

етуінен пайда болады.

сыртқы факторлар әсерінен болады (қорқыныш).

Бірдей тұрмыс және еңбек жағдайындағы адамдарда жиі қайталанатын

жарақаттарды біріктіріп «травматизм» деп атайды. Мұның өзі травма мен

сыртқы ортаның, организмнің ішкі ортасының арасында себептік байланыс

бар екенін дәлелдеп, белгілі бір өзара сабақтастыққа саяды. Бұл себептік

байланыс травманың болу жағдайын зерттеу мен жарақаттардың

қайталануына әкеп соқтырып отырған ішкі факторлар мен себептерді талдау

барысында анықталады.

Травматизм деп белгілі бір аймақтағы (территориядағы) немесе

адамдар контингенті ішіндегі (ауыл шаруашылығындағы, спорттағы,

өндірістегі) жарақаттар жиынтығын да айтуға болады.

Травматизм өндірістік және өндірістік емес болып екіге бөлінеді.

Бұлай жіктеудің әлеуметтік және құқықтық маңызы бар.

Егер өндірістік емес травматизм тек жаралының ғана басына түскен

қиыншылық болса, өндірістік жарақат үшін жауапкершіліктің бір бөлігі

жарақат орын алған мекемеге жүктеледі. өндірістік травматизм басым

көпшілігіне өндірісте техника қауіпсіздігінің сақталмауынан болады.

Сондықтан, өндіріс басшылары өндірісте еңбек қауіпсіздігінің сақталуына

тікелей жауапты. Сонымен қатар, мекеме жаралының емдеу шығындарын

толығымен өтейді, қажет болған жағдайда өтемақы мен зейнетақы төлейді.

Жұмыс орнында, қызмет бабында, жұмысқа баратын және жұмыстан

қайтатын жолда алған жарақат өндірістік жарақат болып саналады. Егер

жарақат мемлекеттік мекемеде алынған болса, жаралыға бірінші күннен

бастап еңбекке жарамсыздық қағазы беріліп, 100 пайыз көлемінде төленеді.

Тұрмыстық немесе өндірістік емес жарақат болса, еңбекке жарамсыздық

қағазы 6-шы күннен бастап беріледі және осы салада қабылданған ереже

бойынша төленеді: еңбек стажы, атқаратын қызметі және т.б.

Жарақат алушының жарақат алған кезде немен шұғылданғанына

байланысты травматизм өнеркәсіптік, ауыл шаруашылық, тұрмыстық,

спорттық, көшелік, көліктік травматизм және балалар травматизмі болып

бөлінеді.