Жалпы орта білім беру деңгейінің «Жаратылыстану»

шаруашылығына,  ішкі  айырмашылықтарына,  экономиканың  негізгі  жəне 
экспорттаушы салаларына тəн сипатын; 
10)  Аустралия  жəне  Мұхит  аралдары  елдерінің  экономикалық-
географиялық  жағдайына,  табиғат  жағдайлары  мен  ресурстарына,  халқына, 
урбандалуына,  шаруашылығына,  ішкі  айырмашылықтарына,  экономиканың 
негізгі жəне экспорттаушы салаларына тəн сипатын; 
11)  Америка  елдерінің  экономикалық-географиялық  жағдайына,  табиғат 
жағдайлары 
мен 
ресурстарына, 
халқына, 
урбандалуына, 
АҚШ 
мегалополистеріне, 
шаруашылығына, 
ішкі 
айырмашылықтарына, 
экономиканың негізгі жəне экспорттаушы салаларына тəн сипатын; 
12)  шаруашылықтың  жетекші  салаларының  орналасуын  (АҚШ  негізгі 
өнеркəсіптік  белдеулерін,  елдердің  өнеркəсіп  жəне  ауылшаруашылығы 
аудандарын);  
13)  Африканың  ірі  елдерінің  экономикалық-географиялық  жағдайының, 
аймақтарының  табиғат  жағдайлары  мен  ресурстарының,  халқының, 
урбандалуының, 
аймақтар 
бойынша 
шаруашылықтың 
ішкі 
айырмашылықтарының,  елдер  экономикасының  көпсалалы  жəне  бірсалалы 
мамандану  салаларының,  олардың  халықаралық  географиялық  еңбек 
бөлінісіндегі орнының өзіндік сипатын; 
14) Африканың дамушы елдері экономикасының артта қалуының себебін; 
15)  Африканың  негізгі  өнеркəсіптік  жəне  ауылшаруашылықты 
аудандарын, көлік жүйесінің ерекшеліктерін; 
16) Еуроодақ көлемінде елдердің ықпалдастығның негізгі сипатын; 
17)  Қазақстанның  Азияның,  Шетелдік  Еуропаның,  Африканың, 
Аустралия  жəне  Мұхит  аралдарының  жетекші  елдерімен  қарым-қатынасын 
білулері тиіс. 
21. 11 сыныптың соңында оқушылар: 
1)  карталардан,  сонымен  қатар  кескін  картадан,  ТМД  елдерінің  аумағын 
көрсете; 
2)  ТМД  елдерін,  олардың  аумағындағы  табиғат  жағдайлары  мен 
ресурстарының,  халқының  жəне  шаруашылық  ерекшеліктерінің  арасындағы 
ұқсастық пен айырмашылықты анықтау мақсатында салыстыра; 
3) 
елдердің 
жəне 
аумақтардың 
экономикалық-географиялық 
сипаттамасын құра; 
4)  карталардан,  сонымен  қатар  кескін  карталардан  Азияның,  Шетелдік 
Еуропаның,  Американың,  Африканың  тарихи-географиялық  аймақтарын, 
жетекші елдерін жəне олардың астаналарын көрсете; 
5)  карталардан,  сонымен  қатар  кескін  карталардан  Африканың  тарихи-
географиялық  аймақтарын,  дүниежүзі  экономикасы  үшін  маңызы  бар  жетекші 
елдерін жəне олардың астаналарын көрсете; 
6)  Азияның,  Шетелдік  Еуропаның,  Американың,  Африканың  аймақтары 
мен  елдеріне  экономикалық-географиялық  сипаттама  беру,  алынған 
нəтижелердің презентациясын жасай;  
 
 

7)  Азия,  Шетелдік  Еуропа    елдерінің  ұқсастығы  мен  айырмашылығын 
анықтау  мақсатында  экономикалық-географиялық  жағдайларын,  табиғат 
жағдайлары мен ресурстарын, халықтарын, шаруашылығын салыстыру; 
8)  Латын  Америкасы,  Африка  елдері  экономикасының  типі  мен 
мамандануын  анықтау  мақсатында  табиғат  жағдайлары  мен  ресурстарын, 
халықтарын, шаруашылығының дамуын тарихи тұрғыдан  салыстыру; 
9)  Еуроодақ  елдеріндегі  осы  кезде  болып  жатқан  саяси  жəне 
экономикалық  оқиғалары  жайлы  ақпараттарды  негізге  ала  отырып 
қорытындылар мен дəлелдеулер жасай;  
10)  бұқаралық  ақпарат  құралдарымен  жұмыс  істеу,  елдер  мен 
аймақтардың даму ерекшеліктерін таба алулары тиіс. 
22. Жеке тұлғалық нəтижелер: 
1) Қазақстан Республикасының Конституциясын құрметтеуінен; 
2) белсенді азаматтық ұстаным таныту, жоғары патриоттық сезімінен, өз 
Отанына қызмет етуге жəне оның мүддесін қорғауға дайын болуынан; 
3)  өз  елінің,  туған  өлкесінің  табиғатының  сұлулығын  көре  білуге  жəне 
сақтауға  ұмтылуынан,  қоршаған  ортаны  қорғау  сұрақтарында  белсенді 
азаматтық ұстаным танытуынан;  
4)  табиғи  жəне  басқа  да  кездейсоқ,  төтенше  жағдайларда  қолданылатын 
қажетті əрекеттерді саналы түрде орындауынан;   
5)  дүниежүзі  елдерінің  мəдениетіне,  тарихына  құрметпен  қарау  сезімін, 
олардың адамзат өркениетінің дамуындағы рөлі, адамдармен қарым-қатынаста 
мəдениеттілік, толеранттық танытуынан; 
6)  мамандықтар  əлемімен  танысу  жəне  болашақ  мамандығын  таңдауды 
саналы түрде жүзеге асыруынан;   
7)  көп  ұлтты  қоғамда  адамдармен  қарым-қатынаста  мəдениеттілік, 
толеранттық таныту, этикалық, моральдық-өнегелілік нормаларды сақтауынан; 
8)  табиғат  кешенін,  оның  компоненттерін,  табиғат  ресурстарының 
түрлерін (минералды, өсімдік, жануарлар дүниесін жəне топырақ жамылғысын) 
сақтауға қажетті іс-əрекетті саналы түрде орындауынан; 
9) Қазақстан Республикасы Президентінің Жолдауында көрсетілген елдің 
индустриалдық-инновациялық  реформасы  жəне  экономиканың  аралас, 
нарықтық түрі жағдайындағы үдерістерді білуге ұмтылысынан;  
10)  дүниежүзілік  экономика  салаларын,  дүниежүзілік  өнеркəсіптік 
аймақтар  мен  орталықтарды,  олардың  дүниежүзілік,  аймақтық,  қазақстандық 
нарыққа əсері туралы оқып-үйренгенде өздігінен білімін жетілдіруінен; 
11)  ТМД  елдері,  бұрынғы  Кеңестер  Одағы  республикалары 
халықтарының  тарихына,  мəдениетіне,  менталитетіне,  ұлттық  əдет-ғұрыптары 
мен  құндылықтарына  құрметпен  қарау  жəне  дүниетанымдық  түсінікті 
дамытуынан; 
12)  ТМД  елдерінің  саяси  жəне  экономикалық  дамуындағы  жалпы 
мақсаттарды, олардың еуразиялық жəне дүниежүзілік өркениеттің дамуындағы 
рөлін түсінуінен; 
 
 

13)  өздігінен  білім  алу,  өз  білімін  жетілдіру  жəне  іс-əрекеттерінің 
нəтижесін  көрсету  арқылы  шығармашылық,  жасампаз  еңбекке  қабілеттілігін 
арттыруынан; 
14) отарлау кезінде тайпалар, халықтар жəне елдер арасында болған өзара 
байланыстар  (сол  дəуірдің  мұрасы  қазіргі  заманда – ІЖӨ  төменгі  көрсеткіші, 
кедейлік, эпидемиялар, ішкі шиеленістер, елдерге халықаралық нақты көмектің 
қажеттілігі)  туралы
 
дүниетанымдық    түсінік  жəне  көзқарасты  одан  əрі 
дамытуынан; 
15) шығармашылық, практикалық іс-əрекет түрлерін орындау барысында 
экологиялық тəрбиені қалыптастыруынан; 
16) 
этикалық 
нормаларды 
сақтай 
білу, 
əлеуметтік 
ортаның 
ерекшеліктерін дұрыс бағалай білу, қоғамға жат құбылыстарға, идеологиялық, 
діни жəне заң бұзушылық əрекетке қарсы тұра білуінен; 
17) экологиялық акциялар арқылы экологиялық бағыттағы мінез-құлықты 
қалыптастыруынан көрініс табады. 
23. Жүйелі-əрекеттік нəтижелер оқушылардың əр түрлі практикалық іс-
əрекеттері арқылы жүзеге асады: 
1)  дүниежүзінің  саяси  картасына  талдау  жасау  (қабырға  картасынан 
мемлекеттік формасына жəне əкімшілік-аумақтық құрылымына қарай əр түрлі 
елдерді,  тəуелсіз  мемлекеттерді  жəне  тəуелді  аумақтарды,  елдердің  типтерін, 
халықаралық ұйымдарды көрсету); 
2)  елдердің  геосаяси  жағдайына  баға  беру  (таңдауы  бойынша  бір  елдің 
геосаяси  жағдайына  баға  беру  жəне  əлемдегі  оқиғаларға  байланысты  болуы 
мүмкін өзгерістерді болжау); 
3)  геосаяси  жағдайы  қолайлы  жəне  қолайсыз  елдерді  анықтау  жəне 
себебін түсіндіру; 
4) əр түрлі деректерді пайдалана отырып ел халқына сипаттама беру; 
5)  жастық-жыныстық  пирамидаға  жəне  атластың  тақырыптық 
карталарының деректеріне талдау жасау; 
6)  жекелеген  елдердің  минералдық  ресурстармен  қамтамасыз  етілуін 
анықтау; 
7)  өз  өлкесінің  жəне  аймағының  рекреациялық  əлеуетін  анықтау  жəне 
дəлелдеу; 
8)  ҒТР  жағдайындағы  Қазақстан  Республикасының  индустриалдық-
инновациялық  реформаларын  жəне  экономиканың  ғылыми-техникалық 
жаңаруы сұрақтары бойынша мерзімді басылымдарды, ғылыми əдебиетті жəне 
нақты мысалдарды талдау; 
9)  мерзімді  басылымдардың  дүниежүзі  шаруашылығының,  оның 
салаларының  жағдайы  туралы  материалдарын  талдау  жəне  нəтижеге 
презентация жасау;  
10)  географиялық  карталарды,  кестелерді,  диаграммаларды  жəне  басқа 
деректердің  көмегімен  дүние  жүзі  шаруашылығының  салаларына  сипаттама 
беру  (саланың  құрылымы,  өндірілетін  өнім;  негізгі  елдер,  орналастыру 
орталықтары;  орналастырудың  негізгі  факторлары  (шикізаттық,  су, 
энергетикалық,  еңбек,  көліктік,  тұтынушылық  немесе  импорт);  өнімді  негізгі