жарықтың қақпағы (грыжевые ворота) - ол іштің алдынғы қабырғаның бос орындар, мысалы, кіндік, шаптың қаналы, белдің тесігі.
жарықтың қапшығы (грыжевой мешок) - ол ішперденің шығып кеткен бөлігі. Қапшықтың өзі үш үлестен түрады: 1) қапшықтыңденесі,
қапшықтың түбі, 3) қапшықтың мойыны.
жарықтың ішіндегі ағзалардыц бөлігі (грыжевое содержимое). Көбінесе шарбының бөлігі, жіңішке ішектің ілмегі болып қалады.
Топтастыру
Сыртқы жарықгар өзінің қақпасына қарай бөлінеді:
Шаптың жарыгы (паховая грыжа), санның жарығы (бедренная грыжа), кіндік жарыгы (пупочная грыжа), беддін жарыгы (поясничная грыжа), жапқыш тесіктіц жарыгы (грыжа запирательного отверстия), шонданай жарыгы (седалищного отверстия), бүйір жарыгы(боковые грыжи), іштің ортангы сызыгыныц жарыгы (грыжа белой линии живота), жарақаттың жарыгы (травматические грыжи).
Тұзілұі бойынша туа біткен жарық және табылған жарық, деп бөлінеді.
Туа біткен жарыққа кіндіктің жарығы жатады. Табылған жарықтарға іштің қысымының жоғарылағаннан және табиғи тесіктен шығып кеткен жарықтар жатады.
Клиникалы ағымы бойынша өз орнына салынатын (внравимый) немесе өз орнына салынбайгын (невправимый) жарықтарға бөлінеді.
Жарық болуға келесі жағдайлар себеп болады: тұқым құған туа біткен ақауы, өте жас немесе жасы келген адамдарда жиі кездеседі, жедел жұдеп-арықтап кеткенде, толғатып - нәресте туған кезде, іштің алдынғы қабырғасының жарақаттары болғанда, іштің құысының қысымын жоғарылататын жағдайлар болғанда, мысалы, кенет ауыр нәрсе көтерген кезде. Созылмалы, қатты кұпіенетін басқа жағдайлар болған кезде, мысалы, туберкулезбен ауыратын науқас созылмалы жөтелгеннен іштің құысының қысымы жоғарылайды.
Кл иникасы. Адамның денесінің табиғи жарьгқгың қақпасы бар жерлерде терінің астына томпақ шығады, кұшейген кезде ұлғайып кетіп, ал тік тұрғаннан көкжиек жағдайға жатқан кезде өлшемі кішірейіп кетеді. Жарық шыққан кезде, науқаста құсық пайда бону мүмкін, нәжіс бұзьшып сұйықтап кетеді немесе керісінше тұрып Калады, іш кеуіп кетеді. Саусақпен сипап зергтегенде, шаптыңжәне санның каналдарында жарыкгың денесінн сезуге болады: егерде жұмсақ тін білінсе - онда жарықгың құрамына шарбының бөлігі евді деп санауға болады, ал қатгырау тін сезілсе — онда ішекгің ілмектері шығып кетіп, жарықгың құрамына кірген деп санауға болады. Саусақпен соғып перқусия жасағанда, егерде ашық дыбыс естілсе—онда жарықгың ішінде ішектердің ілмектері шығып кетгі деп айіуға болады, ал ашық дыбыс шықпаса - онда шарбының бөлігі немесе басқа, газ-жел жоқ агзаның бөлігі шығып кеткен деп айтуға болады. Егерде, шығып кеткен ағзаның бір жағы ішпердемен Қапталмаған болса — онда бұны «жылжымалы жарық» деп атайды. Сыртқы жарықгардың арасында ең жиі кездесетін шаптың Жарығы (паховая грыжа) - 80-90 %, ал балаларда - кіндіктің жарығы (пупочная грыжа).
Достарыңызбен бөлісу: |