39
1. Ойды еркін білдіру құқығын есепке алатын, желілік бейтараптықты ендіру
қажет.
2. Олардың ұлттық реттеуші органдары:
электрондық коммуникация жүйелері провайдерлары үшін қызмет
көрсету сапасына ең төменгі талап қоюын;
операторлардан талап етуін:
o
көрсетілетін қызмет сапасының ашықтығын;
o
желімен басқару бойынша олардың қолданатын өлшемдері,
үйлесімді, сәйкес және қисынсыз кемсітушіліктің жоқтығының кепілі
болып табылатынын;
o
қолданушыларды ...туралы ақпараттандыру:
o
қызметке қосылу барысында туындайтын, соның ішінде ЕО мүше-
мемлекеттері қолданымдар мен қызметтерге қолжетімділікті шектей
алатындай жағдайлар жайындағы белілі бір мәселелерден;
o
провайдермен, трафикті өлшеп және қалыптастыру, сонымен қатар,
бұл өлшемнің қызмет сапасына ықпалын білу үшін орнатылған,
процедураларын қамтамасыз етуі тиіс.
3. Қолданушылардың:
•
басқару бойынша шешімді даулауға және залал өтеміне қол
жеткізуге;
•
провайдерлар қызметін ауыстыруға мүмкіндіктері болуы тиіс.
Байланыс нарығы туралы фин Заңына сәйкес, Финляндияның барлық
азаматтарының, Финляндияны бірінші ел атағы құқығына бекіткен, секундына
бір мегабит жылдамдықтағы кеңжолақты байланысқа қолжетімділікке заңды
құқықтары бар.
Норвегияда желілік бейтараптылық, тұтынушылар тауары бойынша басқарма
және салалық ассоциациясы, контент-провайдерлар, норвеждік интернет-
қызмет жеткізушілерімен бірлескен телекоммуникативті және пошта
қызметтерін реттеуші норвеждік мемлекеттік органдармен құрастырылған
басқарымдық
қағидаттармен
кепілденеді.
Аталмыш
басқарымдық
қағидаттардың қарастыратыны:
• Интернет-қолданушылары Интернетке берілген жылдамдықта және сапада
қосылу құқығына ие.
• Интернет- қолданушылары Интернетке қосылуға құқылы, оларға
мүмкіндіктер беріледі:
o
өз таңдауы бойынша хабарламаларды жіберіп және алуға;
o
өз таңдауы бойынша қолданымдарды жүргізіп және қызметтерді
қолдануға;
o
өз таңдауы бойынша, желіге залал келтірмейтін бағдарламалық
40
қамтамасыз етулерді қолданып және құрылғыларды қосуға.
Интернет-қолданушылары, жіберушілер немесе алушылар мекенжайы,
контент болмаса қызмет, қолданым түріндегі қатынастарда кемсітушіліктен
ада Интернетке қосылуға құқықтары бар.
2010 жылы Чили желілік байтараптықты өз заңында бекіткен, әлем елдерінің
біріншісі болды. Интернет-провайдер «олардың дереккөздері немесе жеке
меншігі негізіндегі қызметтері мен қолданымдары, контент анықтай алмайтын
қызметтерді ұсыну мен желідегі қолжетімді қолданымдар мен қызметтердің
барлық түріне қолжетімділікті қамтамасыз» етуі тиіс.
Интернет-БАҚ және блогерлерді лицензиялау
БАҚ-ты лицензиялаудың халықаралық стандарттары қандай?
Лицензиялау БАҚ-ты оның жасалу этапындағы реттеу тәсілінің негізі болып
табылады. Лицензиялау ойды білдіру еркіндігі құқығын іске асыруда ықпал
ететіндіктен, ол АСХҚП 19 бабы, 3 тармағына сәйкес болуы шарт.
Адам құқығы жөніндегі БҰҰ Комитеті, баспалық БАҚ-ты мәжбүрлі
лицензиялау тәсімі ойды білдіру еркіндігі құқығын бұзғандық болып
табылатынын қаулы етті
.
xcix
Электронды БАҚ-ты лицензиялау қажетті деп табылды, өйткен себеб, мемлекет
БАҚ плюрализмін қамтамасыз етіп, қоғамдық меншік болып табылатын
радиожиілікті таратуды реттеуге тиіс.
Интернет-БАҚ және блогерлерді лицензиялау қажетті ме?
Кейбір мемлекеттер интернет-БАҚ пен блогерлерді тіркелуге міндеттейді.
Мысалы, Сингапурдың телерадио хабар тарату заңы, сингапурлық интернет-
мекенжайдан жасалған, айына жоқ дегенде 50000 бірегей қатысымды екі ай
бойына белгілеген, кез келген жаңалықтар веб-сайттарын тіркеуге талап етеді,
сонымен қатар «Сингапурге байланысты діни немесе саяси мәселелерді
талқылап немесе жылжытып, таратады». Ресейде блогерлер, егер олардың
сайттарына күніне 3000 қолданушылар кірсе, тіркелуге тиісті болады. Осыған
ұқсас схема Иран, Сауд Аравиясы және Шри-Ланка елдерінде де бар.
Сөз еркіндігі жөніндегі БҰҰ арнайы баяндамашысы, мемлекет тарапынан саны
шектелген жиіліктерді тарату немесе тіркеу үшін лицензиялауы қажет
телерадио хабар тарату секторына қарағанда, ондай талаптар Интернет
жағдайында ақталмайды. Себебі, интернетте қолжетімділік нүктесінің шектеусіз
санын орналастыруға болғандықтан, сәйкесінше, қолданушылардың да саны
шектеусіз болады.
c
Интернет-БАҚ және блогерлердің мемлекеттік өкіметтің органдарында тіркелуі
қажет емес. Ондай тіркелу лицензиялауға ұқсас және халыхаралық құқықты
бұзады. Еуропада блогерлер мен интернет-БАҚ мемлекет тарапынан рұқсатсыз
және лицензиясыз жұмыс жасайды.
41
Дегенмен де, интернет-БАҚ және блогерлердің таза техникалық себепті,
домендік атаудар басқарымы органдарында тіркелуге міндетті болулары
мүмкін
.
ci
Домендік атауларды алу және реттеу
Домендік атаулар дегеніміз не?
Домендік атаулар бір немесе бірнеше IP-мекенжайлармен анықталады және
белгілі бір веб-бөлімдерге жатады.
Домендік атауларды кімдер қолдайды?
Домендік атаулар шетелде әрекет етсе де .com, .org и .net –ке аяқталады, бірақ
АҚШ заң құзіреттілігі астындағы АҚШ-ғы негізделген домендік атаулар
тізілімімен басқарылады. Кез келген елдің өз елінің кеңейтілген домені
көрсетілген тізілімі болады.
Домендік атаулар неге ойды білдіру еркіндігіне ықпал етеді?
Домендік атаулар веб-сайттарда орналасқан контентті суреттеу немесе
сәйкестендіру үшін, немесе қауымдастық және виртуалды жиын үшін кеңістікті
құруға қолданылады.
Кейбір жағдайларда домендік атаулар веб-сайт мазмұны туралы ақпарат
беретіндіктен, жарнама түрі болып та табылады. Басқа жағдайларда олар саяси
хабарлар және саяси көзқарас түрін білдіреді (мысалы, votejohnsmith.com).
Сонымен қатар, қайсы біреудің жеке меншігіне ықпал етуші де (тауарлық
белгілер) домендік атаулар болады.
Интернет-БАҚ және блогерлерге домендік атаулар басшылары қалай
ықпал етуі мүмкін?
Мемлекеттер домендік атауларын таңдауға шектейтін заң қабылдады. Мысалы,
басқа тұлғалар атынан тіркелген, тауарлық маркаларды қолданушы домендік
атаулар (мысалы, Nike немесе Coca-Cola) немесе нақты топтарға қатысты
кемсітушілік болмаса өшпенділік тұтатушы домендік атаулар.
Сот орындары қылмыстық әрекеттерге қолданылған домендік атауларды
тәркілей алады. Мысалы, Ұлыбританияда әр жыл сайын айлакерлік сайттардың
мыңдаған домендік атаулары тәркіленеді.
Әдетінше домендік атаулар айлакерлер мен контрафактылық өнімдерден
қолданушыларды қорғау мақсатында тәркіленсе де, интернет-БАҚ және
блогерлердің домендік атаулары да тәркіленуі әбден мүмкін. Мысалы, 2010
жылы – Wikileaks домен қызметін жеткізуші EveryDNS –әшкерелеуші
платформада қызмет көрсетуін тоқтатты.
Домендік атауларға қатысты халықаралық стандарттар қандай?
Достарыңызбен бөлісу: | 
