48
тығыздығы
кӛ-лемдік
қатынастары.
1 – кестенің жалғасы
1
2
3
Химиялық
реакциялар.
Табиғи
қышқылдар
мен
сілтілер,
индикаторлар. Кей -бір қышқылдар
мен сілтілер дің атаулары мен
формулалары. Сілті мен қышқыл
ерітінділердің
әсерінен
индикаторлардың
түсініңӛзгеруі.
Қыш-қылдардың
химиялық
қасиеттері.
Химиялық
реакциялардың
жүру
белгілері мен жағдайлары.
Химиялық
реакция
теңеулері, типтері.
Химиялық
реакцияның
теңдеулері бойынша
есептер.
Химиялық элементтердің периодтық
кестесі. Химия лық элементтердің
жіктелуі Металдар бейметалдар,
период, топ,топша, рет нӛмі рі.
Периодтық
жүйенің
құрылымы,
топтар негізгі және қосымша
топшалар,
сілтілік
металдар,
галогендер,
металдар
мен
бейметалдар, ауыспалы металдар.
Химиялық элементтерді
жіктеудегі алғашқы қадам
дар. Химиялық элемент
тердің периодтық жүйесі,
құрылымыжәне
оның
қосылыстары.
Химиялық
элементтердің
периодтық
жүйесіндегі
бейметалдардың
салыстырмалы
сипаттамасы. Химия
лық
элементтердің
периодтық
жүйесіндегі металдың
орыны.
Салыстырмалы атомдық масса және
қарапайым химиялық формула.
Химия
лық
элементтердің
салыстырмалы атомдық массасы,
валенттілік,
салыстырмалы
молекулалық масса. Валент тілік.
Салыстырмалы молекулалық масса.
Адам организміндегі химия лық
элементтер
мен
қосылыстар,
Нәруыздар, Майлар, Кӛмірсулар,
Дәрумендер мен минералдар, микро
элементтер.
Химиялық элементтердің
салыстырмалы
атомдық
массалары.
Химиялық
формулалар.
Заттың
салыстырмалы
молеку
лалық массасы.
Химиялық элементтердің
тірі және ӛлі табиғатта тар
алуы.Адам
организімін
дегі химиялық элемент
тердің биологиялық рӛлі.
Химиялық формула,
моль және молярлық
масса, газ заңдары,
ерітіндідегі
еріген
заттың
массалық
үлесіне есептеулер
Геологиялық химиялық қосылыстар
Бейорганикалық қосылыс
тардыңгенетикалық
байланыстары.
Металдар
және
олардың
қосылыстары,
металлургия.
1 бӛлім бойынша тұжырым
49
Зерттеу тақырыбымыз бойынша ғылыми, педагогикалық, психологиялық,
әдістемелік еңбектерге шолу жасай отырып, оқулық құрудың педагогикалық-
психологиялық негіздерін сараладық. Сонымен қатар, оқулықтар мен оқу
құралдары теориясының дамуының негізгі бағыттары қарастырылады. Бұл
саралау арқылы оқулық құру мәселесінің ӛте алыстан келе жатқан ерекше
тарихы барлығына кӛз жеткіздік. Қай заманда да алдыңғы қатарлы
ойшылдардың жас ұрпаққа білім берудегі оқулықтың алатын орынын ерекше
бағалап, оны құрудың жолдары мен әдістеріне тоқталғандығы белгілі болды.
Бірақ, әр заманның және қоғамның ӛзгеруіне қарай, оқулықтар мен оған
қосымша оқу құралдарының мазмұны мен құрылымына қойылып отырған
талаптардың ӛзгергендігін кӛреміз.
Оқулықтар мазмұны мен құрылымына және оған қоятын дидактикалық
талаптар білім реформасына дейін негізінен оның ғылымилығы, бірізділігі,
жүйелілігі, кӛрнекілігі, жергілікті материалдармен байланысы т.б. бұрынан
белгілі принциптер орын алған болатын. Ал, қазіргі таңда қоғамның сұранысы
бойынша берілетін білімді ізгілендіру, тұлғаға бағдарлау, шығармашылыққа
баулу, кіріктіре отырып білім беру т.б. жаң талаптар қойылып отыр. Осыған
орай, оқулық пен оқу құралдарының дидактикалық функциялары да біраз
ӛзгеріске ұшырауда. Оларға қойылатын талаптар мен оқулық құрылымын
қарастыру арқылы оқулық пен оқу құралдарының дидактикалық функцияларын
айқындау жолында оның кӛп құрамдылығын, әр құрамның атқаратын
қызметінің түрлерін сараладық. Оқулықтың дидактикалық функциялары
туралы ғалымдардың пікірлерін саралай отырып, біз ӛз пәнімізге тән және
лайықты
дидактикалық
функцияларды
анықтадық.
Осы
саралаған
функциялардың құрамына оқулық мазмұны мен құрылымын оқу құралымен
сабақтастыра оқыту мәселесін қоса қарастырдық.
Жоғарыдағы айтылған және зерттелген теориялық негізге сүйене отырып,
бейорганикалық химия оқулықтарына қойылатын дидактикалық талаптарға,
оқулықтың мазмұндық және құрылымдық жүйесіне талдау жасалды. Бұл
жүйеде химия оқулығының теориялық және практикалық материалдарды
берудегі орны, мазмұны құрылымы т.б. талданды.
Оқулық білімдік, дамытушылық және тәрбиелік талаптарды қамтамасыз
ету үшін оның мазмұнына және құрылымына байланысты мәселелер талданды.
Бұл талдауда негізінен орта мектепте химиядан берілетін білімнің бастамасы
болып есептелетін бейорганикалық химияның оқулықтарының атқаратын
функцияларына баса кӛңіл бӛлінді.
50
2БЕЙОРГАНИКАЛЫҚ ХИМИЯДАН БІЛІМ БЕРУДЕ ОҚУЛЫҚТАР
МЕН ОҚУ ҚҰРАЛЫН БАЙЛАНЫСТЫРА ҚОЛДАНУ ӘДІСТЕМЕСІ
ЖӘНЕ
ОНЫ
ТӘЖІРИБЕЛІК-ЭКСПЕРИМЕНТКЕ
ҚОЮДЫҢ
НӘТИЖЕСІ
2.1 Орта мектептің бейорганикалық химия оқулықтары мен оқу
құралының сабақтастығы арқылы білім алушылардың теориялық және
практикалық дағдыларын қалыптастыру әдістемесі.
Оқулық
әр
пәннің
базалық
ғылыми
мазмұнының,
бағдарлы
құндылықтарды, Қазақстандық компоненттерді берудегі негізгі кӛзі.
Оқулықпен жұмыс істеп, оның осы жоғарыда кӛрсетіліген мазмұнын талдай
білген оқушы ғана кейін басқа да ақпараттарды пайдалануға үйренеді.
Оқулықта берілген материалдың мазмұнына байланысты ғана мұғалім білім
берудің дұрыс мақсатын белгілей алады. Оқулық тек білім беру құралы ғана
емес, ол оқушыларды дамытуға бағыт бағдар ұсынатын құрал. Оқулықтағы
материалды пайдалану барысында оқушылар ӛздігінен іс-әрекет жасай отырып,
түрлі жағдаяттарды шешуге, білімдерін ӛмірде қолдануғақажетті дағдылар мен
құзыреттіліктерді меңгеруге үйренеді. Оқулықтағы материалдар бойынша
оқушыларға білім беруде оқушыларды әлеуметтік тұлға ретінде дамыту үшін,
оның бойындағы бүкіл мүмкіндіктеріне жол ашып, ӛздігінен еңбек етуін
қамтамасыз ету кӛзделеді. Белгілі психолог М.М.Мұқанов «Оқыту –бұл білім
беру және білімді тиісті жерінде қолдануға үйрету» деп бекер айтпаған
[127]
.
Оқулықты дидактикалық тұрғыдан алғанда мәтінді игеруге қойылып отырған
мақсатқа байланысты сабақтың ең басында да, ортасында да, білімді қорытуға
тиісті соңында да пайдалана алады. Әрине, оқулықта берілген мәтіннің
теориялық және практикалық мәні арта түсуі үшін онымен жұмыс атқару
жолдарының
әдістемелік
және
дидактикалық
тұрғыдан
дұрыс
ұйымдастырылуы шарт. Оқулықтағы материалдар арқылы оқушы пән бойынша
алғашқы ғылыми ұғым алса, енді осыған байланысты берілген ондағы түрлі
кӛрнекіліктерді пайдалану барысында сол ұғымдарын тиянақтай түседі. Ал,
сабақтың соңында түрлі тәжірибеге бағытталған тапсырмаларды орындай
отырып, алған білімдерін бекіту мақсаты орындалады. Әрине, бұл мақсатқа
жету үшін оқулық мәтініне байланысты берілетін сұрақтар мен
тапсырмалардың дамытушылық бағытта берілуі шешуші орын алады.
Оқулық құрылымы оқу үдерісінде оны күшейтетін элемененттермен
ӛзара байланысты қатыста болады. Сол арқылы білім беру кезінде
дидактикалық мақсат орындалады. Оқулықтағы ең негізгі кӛңіл білім беруге
арналса, екіншісі осы білім арқылы оқушылардың іс-әрекетін ұйымдастыру
жағынаарналады. Ал, іс-әрекетті ұйымдастыру үшін мәтіннің мазмұны
оқушылардың
қызығушылығын
арттыратындай,
ӛзіндік
іс-әрекеттер
ұйымдастыру арқылы олардың білім, білік, дағдыларын қалыптастыруға негіз
Достарыңызбен бөлісу: |
