Хх ғасырдағы қазақ әдебиеттану ғылымы Оқулық Ре по зи то ри й Ка рг у әож кбж

жүктеу 3,59 Mb. Pdf просмотр бет 280/444 Дата 04.10.2023 өлшемі 3,59 Mb. #43645 түрі Оқулық

ІІІ БӨЛІМ.  Қазақ әдебиеттану ғылымының қалыптасу жолдары ріншісі, партиялық баспасөз орны  болып табылатын «Социалистік Қа- зақстан», «Казахстанская правда»  газеттерінің жол бастауымен мерзім- ді жарияланымдарда «тұрпайы со- циологизм» көзқарасындағы сола- қай сыншылдықтың өріс алуы бол- са, екіншісі, жарамсыз деп табылған  оқулықтарды пайдаланудан алу мен  сынға ұшыраған ақын-жыраулар шы- ғармашылығын алып тастап, қаулы  талабына сай жаңа оқулықтар жазу  еді. Қаулының егемендік алғанға де- йінгі ғылыми зерттеу жұмыстарына  тигізген орасан зор кесірін таныту  үшін бұл жайттарға кеңінен тоқтала  кеткен артық болмайды. Қаулы мен баяндамадан соң-ақ  іле-шала белсенділік танытуға ұм- тылған партиялық баспасөздер тал- қандауға құрылған саяси науқанды  бастап жіберді. «Социалистік Қазақ- стандағы» «Идеологиялық жұмыс- тағы қате-кемшіліктерді батыл жоя- йық» (11 наурыз) атты бас мақала,  «Казахстанская правдадағы» В. На- умов пен Н. Антоновтың «На пози- циях гнилого либерализма» аталатын  мақаласы қазақ әдебиеттану ғылы- мы туралы солақай сыншылдық- тың өріс алуына жол ашты. Қаулы  шықпай тұрып-ақ ғылыми зерт теу  жұмыстарының ұлттық мүддеге  сай бағыт алуына күмәндана қарап,  осы қаулының қабылдануына не- гіз болды деп ойлауға болатындай  мақалалар жарияланғандардың күні  оңынан туды. Оны қаулыдағы рес- ми тұжырымдар мен 1946 жыл ғы  «Социалистік Қазақстанда» жария- ланған П. Кузнецовтың «Идеясыз- дық пен жайбарақаттық жағдайында»  (4 қазан), Б. Степановтың «Қазақстан- да идеологиялық жұмыстың кей- бір мәселелері туралы» (10 тамыз),  С. Төлешевтің «Әдебиеттік оқу  кітаптарындағы елеулі кемшіліктер»  (13 қараша), «Қазақ әдебиетін зерт- теу дегі елеулі қателіктер мен кемші- лік терді батыл және тез жояйық»  (1 желтоқсан) секілді мақалалардағы  сын нысанасына түскен мәселелер  мен пікірлерді салыстыра қарағанда  анық байқауға болады. Ұлттық әдебиеттанудағы қате- ліктерді жоюға шақырған үндеуге  идеологияға жақын екенін үнемі  дәлелдеуге ұмтылатын сол кездегі  әдеби сын бірден үн қосты. Сын- шылдық көзқарастың қаулыға дейін  анда-санда көрініс беріп қалып  отырған тапшылыққа негізделген  сыңар жақ солақайлығы қайта дә- уірлеп, ғылыми-тарихи, әдеби-тео- риялық ой-пікірдің «өрескел қа- теліктерін» аямай әшкерелеу мен  өлтіре сынау өрістеді. Ол партиялық  басшылықпен арнайы ұйымдас ты- рылды және осындай сәттерге көзге  түсіп қалуға тырысатын айғайшыл  адамдарды шеберлікпен пайдалан- ды, мақсатты тапсырыс беріліп жаз- дырылды. Ол 1947 жылғы «Әдебиет  жә не искусстводағы» М. Ақынжанов- Ре по зи то ри й Ка рГ У 299 жүктеу 3,59 Mb. Достарыңызбен бөлісу:

©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз