Газет Ћазаћстан
Республикасыныѓ
Мќдениет жќне аћпарат ми-
нистрлiгiнде тiркелiп, тiркеу
туралы №13246-Г
куќлiгi 24.12.2012 жылы
берiлген.
Директор-Бас редактор – Ћали СЌРСЕНБАЙ
Бас редактордыѓ бiрiншi орынбасары – Ќнуарбек ЌУЕЛБЕК
Бас редактордыѓ орынбасары – Трехан ДАНИЯР
Жауапты хатшы – Баћыт ОЙСА
Мекен-жайымыз: Индекс: 050022.
Шевченко кшесi, 106 А.
Ћабылдау б лмесi – 292-66-50.Факс – 292-66-48.
E-mail: almaty-aksham@mail.ru
Газет сейсенбi, бейсенбi, сенбi кљндерi
шыѕады. Апталыћ таралымы – 15700
Газет «Алматы аћшамыныѓ» компьютер орталыѕын-
да терiлiп, беттелдi. Суреттердiѓ сапасына редакция жау-
апты.
Жарнама мќтiнiне жарнама берушi жауап бередi.
Автордыѓ маћалалары редакция к+зћарасын
бiлдiрмейдi.
Газет «Дќуiр» ЖШС РПБК-де басылды. 050044, Ал-
маты ћаласы, Ћалдаяћов к+шесi, 17. Тел:273-12-04, 273-12-
54. Офсеттiк басылым, к+лемi 2 баспа табаћ.
Кезекшi редактор – Нџржамал БАЙСАЋАЛ
«Алматы аћшамы» газетi ЖШС. Ћџрылтайшысы – Алматы ћаласы Ћоѕамдыћ даму басћармасы
№24 (5687) 23 АЋПАН 2019 ЖЫЛ
16
almaty-akshamу.kz
almaty-aksham@mail.ru
СЕНБIЛIК САУАЛНАМА
АЛМАТЫЛЫЋТАРДЫЃ
БIР КЉНI
ћалай тедi?
АЛТЫНШАШ апа, зейнеткер:
Бљгiнгiнiѓ ерi де, ќйелi де
жылтыраѕан дљниенiѓ
соѓында жљр
– Е-е-е, балам, «љш кљндiгiн ойламаѕан
ќйелден без, љш жылдыѕын ойламаѕан
еркектен без» деген. Бљгiнде љш жылдыѕын
емес, љш кљндiгiн ойлап бас ћатырмайтын-
дардыѓ ћатары к+бейдi ѕой. К+пке топыраћ
шашудан аулаћпын. Бiраћ бљгiнгiнiѓ ерi де,
ќйелi де жылтыраѕан дљниенiѓ соѓында жљр.
«Ћайтсем аћшаны к+п табамын?» деген
оймен жанталасып кљн кешiп жатыр. Сонда
љйдегi баланыѓ жайын кiм ойлайды?
Олардыѓ болашаѕына кiм жауап бермек?
Бала рухани азыћ алу љшiн отбасындаѕы
тќрбиенiѓ маѓызы зор. Бљгiнде оны тљсiне-
тiн ата-ана некен-саяћ. Бiле бiлсеѓ, зерделi
адам бљгiнгiсiн ѕана емес, ертеѓгiсiн, тiптi,
баћилыћ болѕаннан кейiнгi жайын да ойлап,
соныѓ ћамын жейдi. Бiз сондай шаћтамыз
ћазiр. Бљгiнде жасым 70-тен асты. Ћызыѕы-
мыз – немерелерiмнiѓ бал тiлiмен баћытћа
б+лену, «ћызметiмiз» – сол немерелерiмдi
жас шыбыћтай майысып тџрѕан кезiнде
имандылыћћа, адамгершiлiкке баулу.
Ерлан ЋОСАЋБАЕВ, кќсiпкер:
Бiр аптаѕа арнап жоспар
ћџрамын
– Мыѓ ћџбылѕан дљниеде кљн сайын
тљрлi оћиѕалар болып жататыны заѓдылыћ
ћой. Сондыћтан бiздiѓ бiр кљнiмiз бiр кљнi-
мiзге џћсамауы мљмкiн. Менiѓ тљсiнiгiмде,
адам бiр кљнiмен ѕана +мiр сљрмеуi тиiс.
Болашаѕын ойлаѕан адам артында саналы,
салићалы џрпаћ ћалдыруымен баѕаланса
керек. Ал ол отбасындаѕы тќрбиемен тiке-
лей байланысты. Сондыћтан мен балала-
рыма жљрген жерлерiнде жаћсылыћ жасау-
дан шаршамауды айтып отырамын. Ол
дегенiѓiз, тiптi, к+шеден +те алмай тџрѕан
ћарияны немесе баланы +ткiзiп жiберу
секiлдi ћарапайым ѕана амалдардан тџруы
мљмкiн. Љйiмнiѓ т+рiнде домбыра iлулi тџр.
Кейде жџмыстан шаршап келгенде бала-
ларым кезек-кезек кљй тартып, бќрiмiз
ћосылып ќн шырћаймыз. Бџл да тќрбиенiѓ
бiр саласы. Kнердi серiк етiп +скен бала
жаман болмас. Егер балаларыѓа дер
кезiнде iзгiлiктiѓ дќнiн сеуiп, дџрыс баѕыт
сiлтеп отырсаѓ, ондай баладан елiн-жерiн
сљйетiн џлтжанды џрпаћ +сiп шыѕатыны
аныћ. Ал жалпы +з басым, бiр аптаѕа арнап
жоспар ћџрамын. Сол жоспарым ойдаѕы-
дай орындалып жатса, ќр кљнiмнiѓ баѕа-
сын бiлгенiм деп есептеймiн.
Рљстем ЕРЖАНЏЛЫ, «Ћазтелеком»
АЋ-ныѓ маманы:
Саѕаттап «пробкада» тџратын
уаћытћа жаным ашиды
– Адам – +з +мiрiнiѓ ћожайыны. Оны кiм
ћалай +ткiзем десе де +з еркi. Сондыћтан
мљмкiндiгiнше, жаћсы iстердi к+бiрек жасап,
кљнiмiздi нџрландыра тљссек деумен жљремiз.
Дегенмен, +згелер секiлдi мен де таѓертеѓ
кетiп, кешке келемiн. Бар уаћытым жџмыста
+тедi. Кешкiлiк, к+шедегi к+лiк тыѕыны
жљйкеѓдi тоздырѕаны болмаса, ќр кљнiме
шљкiр деймiн. Кейде саѕаттап «пробкада»
тџратын уаћытћа жаным ашиды. Бiр-бiрiне
жол бермей, балаѕаттап, тiптi, к+лiктен тљсе
салып, жаѕа жыртысып жатћан аѕайынѕа
ћарап ћарным ашады. Сонда мен Алма-
тымныѓ мейiрiмге ш+лдеп тџрѕанына к+зiм
жете тљседi... «Бiз кљнде к+лiкпен жарыс-
ћанша, неге жаћсылыћ жасап жарыспаймыз,
осы?!» деген ой мазалайды менi...
Шынар ЯКУБАХУНОВА, «ЦОССУ
№1» ЋМБ-ныѓ ќлеуметтiк жџмыстар
бойынша маманы:
Жастыћтыѓ бiр кљнi –
бљкiл мiрiѓе азыћ
– Ѕабиден Мџстафин «Ойсыз кљнiм
жоћ, бiраћ ол ойдыѓ бќрi ертеѓге жарай ма,
жарамай ма бiлмеймiн» дептi бiр ќѓгi-
месiнде. Атамыз айтпаћшы, мен де ойѕа
к+п берiлемiн. Ќсiресе, жастарѕа болаша-
ѕыѓ љшiн пайдалы iспен айналыс дегiм
келедi. Мџхаметжан Тазабектiѓ айтћан с+зi
бар едi: «Жастыћ шаћты барынша +зiѓе
ћолайлы, +зiѓе ыѓѕайлы болѕан +нердiѓ
љстiнде еѓбектен. Ол спорт бола ма, ол кќсiп
бола ма, математик, инженер бола ма,
ћазаћ оны бiр ауыз с+збен +нер деген.
Бљгiнде ћарап отырсаћ, жасы џлѕайѕан
адам к+п. Бiраћ ж+н айтып, екi ажыра-
сайын деп жатћан жастыѓ басын ћоса
алмайды, аѕайынныѓ арасына алауыздыћ
тљссе, соны тоћтата алмай жатады. Ћар-
тайѕан адамныѓ барлыѕы ћария болмайды.
Ћартайѕан сайын жџрт олардан алыс
болуѕа, џзаћ жасаѕан +сiмдiк секiлдi одан
ћџтылуѕа асыѕады екен. Ћарт, жаћсы ћария
болудыѓ астарында љлгiлi жастыћ жатыр»
деп. Бџл, менiѓ ойымша жастыћтыѓ бiр
кљнi – бљкiл +мiрiѓе азыћ дегендi бiлдiредi.
Нџрдќулет ДИЋАМБАЙ, Абай атын-
даѕы ЋазЏПУ-дыѓ магистранты:
"ткенге кiнбей, болашаћтан
ћорыћпай мiр сљру керек!
– Ћазiргi кезде уаћыттыѓ ћадiрiн бiлiп
жатћандар шамалы ѕой. Барлыѕы телефонѕа
тќуелдi. К+пшiлiгiмiз инстаграмда отырып
алып, бiреудiѓ +мiрiн ћызыћтап, +зiѓе
ћатысы жоћ, мљлде танымайтын, б+где
адамѕа лайк басћышпыз. Kзгенiѓ мiнiн
теруге ћџмармыз. Бџлай уаћытты маћсатсыз
пайдалану – сенiѓ ќр кљнiѓдi босћа +ткiзуге
ќкелiп жатыр емес пе? Биылѕы Жастар
жылы бiзге к+п мљмкiндiк берiп отыр. Жас-
тардыѓ мќселелерi еѓ жоѕары деѓгейге ћойы-
лып жатћанына ћуанып жатырмыз. Сон-
дыћтан ќр кљнiмiз iлiм љйренiп, бiлiм алумен
жалѕасын табуда. Шынында да, уаћыт
деген... кљн, апта, ай, жыл... болып зымырап
+тiп жатыр. Ендi оны ћусаѓ да жете алмай-
сыѓ. Сол себептi, ќрбiр кљнiѓдi пайдалы
iстерге арнаѕан дџрыс ћой. Жаћсы +мiр сљру
љшiн +зiмдi тќрбиелеуден шаршаѕан емеспiн.
Барлыћ адам баћытћа лайыћ. Ал баћытты
адам деп +ткенге +кiнбейтiн, болашаѕынан
ћорыћпайтын жќне бiреудiѓ +мiрiне
араласпайтын адамды айтамыз.
Сауалнаманы жљргiзген –
Ћ.ЖЏМАДIЛОВА.
Пендемiз ѕой... Кљнделiктi
кљйбеѓ тiрлiктiѓ ћамымен жљрiп,
уаћыттыѓ ћалай зымырап
жатћанын байћамаймыз.
Ћарасаѓыз, кешегi тџлымшаѕы
желбiреген ойын баласы бљгiнде
ел аѕасына айналѕан. Ал сол
аѕалар аймаћты аузына ћаратар
аћсаћал болыпты. Кейде, тiптi
керiсiнше... Арамызда елiнiѓ
жоѕын тљгендемек тљгiлi,
отбасындаѕы тiрлiгiне ќмiрiн
жљргiзе алмайтын, пендеќуи
дљниелерден ары аспайтын
жандар да бар. Дегенмен, кiм
болсаѓыз да уаћыт бќрiмiзге
ортаћ. Бiраћ уаћыт бiзбен
санаспайды, оныѓ ћайта айналып
келмейтiнi де аныћ. Демек,
саѕат тiлiнiѓ ќрбiр жљрiсi бiр
кљндi ћџрайды. Ал сол кљндер
кейiн бiздiѓ мiрiмiз болып
саналады. Ендеше, бiз ќр
кљнiмiздiѓ баѕасын бiлемiз бе?
Жалпы, алматылыћтардыѓ бiр
кљнi ћалай тедi?..
АСТАНАДА
ЌЛЕМ
ЧЕМПИОНАТЫ
ТЕДI
Ћазаћстанда тџѓѕыш рет
классикалыћ шахматтан
командалыћ ќлем чемпионаты
тедi. Астанада наурыз айында
тетiн шахмат чемпионатына
ќлемнiѓ 14 елiнен еѓ мыћты
ћџрамалар ћатысады. Ќлемдiк
турнирде Ћытай, Љндiстан,
Ресей, Грузия, АЋШ, Иран,
Ќзербайжан, Украина,
Џлыбритания, т.б. елдерден
келген 20 ерлер жќне ќйелдер
командасы баћ сынайды.
Нџрлан СЉЙIН
Командалар FIDE рейтингi бойынша
жоѕары деѓгейде тџрѕандар. Турнир
нќтижесiнде «Ќлем чемпионы» атаѕы ерлер
жќне ќйелдер командаларына б+лек
берiледi, яѕни олар б+лек ойнайды.
Ќлем чемпионатыныѓ «ћожайыны»
Ћазаћстан да дљниежљзiлiк додаѕа дайын.
Бiздiѓ ел ќлемдiк доданы +ткiзуге ћазаћ-
стандыћ шахматшылардыѓ (ќсiресе, ћыз-
дардыѓ) жоѕары рейтингi нќтижесiнде ћол
жеткiзiп отыр.
Ћазаћстан ерлер командасына Ринат
Жџмабаев, Нџртас Ћажыѕалиев, Ќнуар
Есмаѕамбетов, Денис Махнев жќне Петр
Костенко кiрдi.
Ћыздар командасы сапында Жансая
Ќбдiмќлiк, Динара Сќдуаћасова, Гљлiсхан
Назбаева, Гљлмира Дќулетова, Мќдина
Дќулетбаев бар.
