Естен кетпес кездесу

№24 (5687) 23 АЋПАН 2019 ЖЫЛ

almaty-akshamу.kz

 almaty-aksham@mail.ru

8

рборист мамандыѕы туралы

естуiѓiз бар ма? Кпшiлiкке таѓ-

сыћтау бџл мамандыћтыѓ негiзiн

Джон Дэви (АЋШ) ћалаѕан екен.

Латын тiлiнен аударѕанда «аrbor»

аѕаш деген маѕынаны бiлдiредi.

А

Яѕни аѕашћа кљтiм жасайтын маман иесi.

Ерте кктемнен бастап биiк аѕаштардыѓ

бџтаѕында арћанмен салбырап тџрѕан неме-

се краны бар арнайы клiкке мiнiп алып, жол

жиегiндегi аѕаштарды бiркелкi ћиып, тiптi ќр

тљрлi пiшiнде ќлемештеп жљрген адамдарды

байћап жљрген боларсыз. Мiне, солар –

арбористер. Оларды былайѕы жџрт «тал-

дардыѓ шаштаразы» деп те атайды. Кп-

шiлiк талайдан берi хабардар болѕанымен,

бџл кќсiби мамандыћ кейбiреу љшiн ќлi де

таѓсыћ сыѓайлы.

Мќншљк БЕКБОСЫН

АЅАШ — АУАНЫЃ САНИТАРЫ

Александр Саенконыѓ бџл салаѕа келгенiне 15

жылѕа жуыћтапты. Бџл мамандыћћа келмес бџрын ол

бiрнеше жерде жџмыс iстептi. Соѓѕы рет жедел

жќрдем к$лiгiнiѓ жљргiзушiсi болып ћызмет еткен.

Дегенмен, Александр жастайынан жер ћазып, жасыл

желектi кљтiп-баптауды жаћсы к$рiптi. С$йтiп, кейiн-

нен $зiне џнайтын, икемi келетiн жџмыспен айна-

лысуды џйѕарады. Бљгiнде Александрдыѓ кiшiгiрiм

компаниясы да бар. Осылайша «жасыл» бизнесте

ћызмет етiп келе жатћан Александр Саенко ћазiргi

аѕаштарды сиретудiѓ керек жџмыс, тiптi, ћараѕаш

љшiн $те ћажет екендiгiне сенiмдi. Бџл ћалалыћ ортада

$сiмдiктердiѓ $сiмiн баћылау љшiн жќне оларды

лайыћты формада џстап тџру љшiн ћажет дейдi ол.

– Бiздiѓ елде «арбориспiн» деуден г$рi «ланд-

шафт дизайнерiмiн» деген ћџлаћћа сiѓiмдi.  Ландшафт

дизайнерi деген – ќрi сќулетшi, ќрi суретшi, ќрi

баѕбаншы. Арборист те баѕбаншыныѓ бiр тљрi. Бiзде

ћазiр бќрiн $зге тiлде атау сќнге айналды ѕой. Бџл да

сол сияћты, – дейдi Александр.

Оныѓ айтуынша, ћазiр технологияныѓ шарыћтап

дамыѕан кезеѓi болса да, аѕаштан артыћ ауаны

тазалайтын ћџрылѕыныѓ табылмаѕанын ѕалымдар

растап отыр. Аѕаштыѓ адам денсаулыѕына ќсерi к$п.

Ол адамныѓ к$ѓiл-кљйiн к$теруге, бойдаѕы жаѕымсыз

энергияны сiѓiрiп, жаѕымды энергия сыйлай алады.

Тiптi, тоѕай сiздi жџпар аѓћыѕан иiсiмен-аћ емдейдi

екен. Аѕаш ауаны сљзгiден $ткiзедi. Яѕни тљрлi газ-

дарды $з бойына тартып, орнына оттегi б$лiп шыѕа-

рады. Бџдан б$лек, табиѕаттаѕы тепе-теѓдiктi

саћтайды, к$шедегi шудыѓ азаюына да ыћпал етедi.

Айта берсе, аѕаштыѓ пайдасы к$п. Мiне, осыны

џѕынѕан халћымыз «...Жљз жылдыѕын ойлаѕан халыћ

аѕаш егедi...» немесе «Атадан мал ћалѕанша, тал

ћалсын» деп бекер айтпаса керек, – деп жалѕастырды

с$зiн бiздiѓ кейiпкер.

Аѕаштарды жљйелi ћырћып отыру кљтiм жасау-

дыѓ маѓызды тќсiлдерiнiѓ бiрi екен. Бџл жџмыс аѕаш

«ДАНАШЫМНЫЃ» ДАРА ЖОЛЫ

Ќсiлiнде, адамныѓ адамнан айырмашылыѕы – бiлiмi мен

тќрбиесiнде. Тал бесiктен жер бесiкке дейiн жинаѕан бiлiмi мен

тќрбиесiн ешкiм бiреу тартып алады-ау деп уайым шекпейдi. Оѕан

кљнi-тљнi кљзет ћойып, мазасызданбайды. Себебi, бiлiм – басында,

адамгершiлiгi – жљрегiнде. Ал бiлiм емес дљние жиѕан адам жылдар

бойы жинаѕан байлыѕын кез-келген уаћытта бiреу џрлап кетуi мљмкiн

деп уайымдап, ћалай саћтаудыѓ ћамында ѕана жљредi. Ойлап

ћарасаћ, байлыћ емес бiлiм деген адамды мiр бойы тљрлi ћауiп-

ћатерден саћтап, џлы маћсаттарѕа жетелейдi екен.

Бiлiмдi болу жеке тџлѕаныѓ $зi љшiн

емес, џлты љшiн де аса ћажет. Ћазаћ

тарихындаѕы џлтћа ћызмет еткен ћайрат-

керлер елiн, жерiн ћорѕап, ћазаћ мемлеке-

тiнiѓ ћџрылуына септiгiн тигiзе бiлдi. Алаш

зиялылары халыћтыѓ ћамы љшiн,

болашаѕы љшiн аз тер т$ккен жоћ. Мџныѓ

дќлелi – бљгiнгi тќуелсiздiгiмiз. Ћазаћтыѓ

џлы аћыны Абай Ћџнанбаев, ћазаћ

жастарын сауаттандыруды жљзеге асырѕан,

тџѓѕыш мектеп ашћан аѕартушы-педагог

Ыбырай Алтынсарин, ћазаћтыѓ ќлiпбиiнiѓ

негiзiн салѕан Ахмет Байтџрсынџлы секiлдi

ћаншама тџлѕалар ћазаћтыѓ $ркендеп

ћанат жаюына ћызмет еттi.

Заман талабына ћарай бљгiнгi жас-

тарымыз «бiлектiѓ емес, бiлiмнiѓ кљшiне»

сенетiн болды. Елiмiзде к$п тiл

бiлетiндердiѓ, IT технологияларды жетiк

меѓгергендердiѓ, тљрлi салада жаѓалыћ

ашып, жетiстiкке жетiп жатћандар саны-

ныѓ кљннен-кљнге артуы – жастары-

мыздыѓ ѕылымѕа бетбџрысын к$рсетедi.

Џлттыћ бќсекеге ћабiлеттi болудыѓ

басты к$рсеткiшi – бiлiм деѓгейiнде.

Ќлемдiк бiлiм кеѓiстiгiнде $з орнымызды

айћындап, бiлiм беру жљйесiн халыћара-

лыћ деѓгейге к$теру љшiн  елiмiздiѓ

барлыћ бiлiм ордалары љлкен ћарћынмен

жџмыс жасауда. Соныѓ iшiнде ќр

шќкiртiн балалыћтан даналыћћа жетелеп

жљрген  «ДАНАШЫМ» мектебiнiѓ орны

ерекше.

«Данашым» физика-математика

мектебi 1999 жылы алѕаш рет шќкiрт-

терiне бiлiм есiгiн айћара ашћан едi.

Бљгiнде 20 жылдыћ тарихы бар бџл

мектептiѓ негiзiн елiмiздiѓ маћтанышы

Гљлшарбан Камылбайћызы Сабурова

ћалаѕан. Алѕашында санаулы оћушысы

болѕан мектеп бљгiнде керегесi кеѓ, iргесi

ћаланѕан, бiлiм беруде $зiндiк орны бар

160-ћа жуыћ шќкiрт тќрбиелеп отырѕан,

бiлiктi де џлаѕатты џстаздар џжымынан

ћџралѕан бiлiм ордасына айналды.

Ќр сыныптаѕы бала саны 18-ден

аспайды. Бала саныныѓ аз болуы – ќр

оћушыѕа жете к$ѓiл б$лiнiп, сабаѕын

ћадаѕалауѕа, жеке жџмыс жасауѕа,

уаћытты тиiмдi пайдалануѕа мљмкiндiк

бередi. Мектептiѓ негiзгi баѕыты: мате-

матика, информатика пќндерiн тереѓдетiп

оћыту. Математика пќнiнiѓ факультатив

сабаѕы ћосымша оћулыћтар негiзiнде

$тiледi. Сонымен бiрге,  ћазаћ тiлi, орыс

тiлi пќндерiне де ерекше зейiн ћойылып,

аѕылшын тiлiн 1-сыныптан бастап Окс-

форд, Кэмбридж баѕдарламасы бойынша

оћыту ћолѕа алынѕан. Mйткенi, мектептiѓ

алдына ћойѕан маћсаты – ћаланыѓ еѓ

мыћты деген   физика-математика мек-

тептерiне оћушылар дайындау.

Џрпаћћа тќрбие беру,  бiлiм нќрiмен

сусындату – екiнiѓ бiрiнiѓ ћолынан да

келе бермейдi. Алдына келген ќр шќкiрт-

тiѓ бiлiмi мен тќрбиесi љшiн џстазѕа жљк-

телетiн мiндет ауыр. «Џстаз болу – жљ-

ректiѓ батырлыѕы, Џстаз болу – сезiмнiѓ

аћылдыѕы»,  — деп Ѕафу Ћайырбеков

љлкен баѕа берген екен. Сонымен ћатар,

«Данашым» мектебi десе, Гљлшарбан

Камылбайћызыныѓ есiмi ћатар жљредi.

Ол –  $зiнiѓ к$регендiгiмен, алдын-ала

болжап жќне сол маћсатта жемiстi де

$нiмдi еѓбек етiп келе жатћан асыл џстаз.

Гљлшарбан Камылбайћызы  –  ЋР бiлiм

беру iсiнiѓ љздiгi, педагогика ѕылымыныѓ

кандидаты,   «Ы.Алтынсарин», «Ерен

«Аћбота», «Бастау», «Зерде»,  ћалалыћ

Жќутiков атындаѕы математикалыћ олим-

пиадаларда љнемi жеѓiмпаздар ћатарынан

к$рiнiп жљр. Математика пќнiнен басћа

оћушыларымыз тарих, аѕылшын тiлi,

бейнелеу $нерiнен ћалалыћ, республика-

лыћ, халыћаралыћ олимпиадаларѕа

ћатысып, 1, 2, 3-жљлделi орындарды

иеленiп келедi.

«Мектеп џстазыныѓ жеке басыныѓ

абыройы – ол мектептiѓ де абыройы.

Сондыћтан да мектебiмiздiѓ ћазiргi

уаћытћа лайыћты, бќсекеге ћабiлеттi

болуы љшiн џстаздар ћауымынан жан-

жаћты болып, аянбай еѓбек етудi талап

етемiз. Баласыныѓ болашаѕына немћџ-

райлы ћарай алмайтын, оныѓ саналы

тќрбие, сапалы бiлiм алуын ћалайтын

ата-ана жаћсы џстазды $зi-аћ iздеп келедi.

Џстаз $з мiндетiн жетiк бiлiп, алдындаѕы

оћушыныѓ оћуѕа деген ыћыласын

арттырып, ал ата-ана $з мiндетiне тљсi-

нiкпен ћарап, ћолдап отырса ѕана нќтиже

болары с$зсiз аныћ! — дейдi, мектеп

директоры Саруса Бексеитћызы Маки-

шева. Демек, «Данашым» мектебiнiѓ

сапалы бiлiм беруi мен оћушыныѓ алѕан

бiлiмiнiѓ нќтижесiне љлкен мќн беретiн,

жаѓашылдыћћа џмтылатын, талабы

жоѕары, ќдiл басшы  Саруса  Бексеит-

ћызыныѓ да орны бiз љшiн ерекше.

Бљгiнгi ћоѕам алдындаѕы маћсат –

$мiрдiѓ барлыћ саласында белсендi,

шыѕармашылыћ iс-ќрекетке ћабiлеттi,

еркiн тџлѕаны тќрбиелеу. Сондыћтан да

мектеп оћушылары тек интеллектуалды

деѓгейде ѕана дамып ћоймай,  физикалыћ

тџрѕыдан да $здерiн жетiлдiрiп, футбол,

таэквондомен айналысады. Ќрi оћушылар

спорт, хореография, музыкалыћ аспаптар

љйiрмелерiне (домбыра, фортепьяно)

љлкен ыћыласпен ћатысуда. Ал бџл  оћу-

шыныѓ жан-жаћты болуын, салауатты

$мiр салтын саћтауын ћамтамасыз етедi.

Елбасымыз Нџрсџлтан Ќбiшџлы

«Ћазаћстанныѓ болашаѕы – бiлiмдi џрпаћ»

деген болатын. Яѕни  мемлекетiмiздiѓ тарих

сахнасында мќѓгi ћалуы, дамуы – ол

$скелеѓ џрпаћтыѓ ћолында екенi хаћ. Сол

љшiн де $сiп келе жатћан џрпаћты тќрбиелеу,

оны дџрыс жолѕа салу, жан-жаћты тџлѕа

етiп ћалыптастыру – бџл бљгiнгi кљннiѓ

басты маћсаты. «Данашым» мектебiнен

тљлеп џшћан ќрбiр жастыѓ ертеѓ мемлеке-

тiмiздiѓ к$ркейiп, гљлденуiне љлес ћосатын,

алпауыт елдермен мыћты бќсекеге тљсе

алатын дамыѕан Ћазаћстанныѓ iргетасын

ћалайтынына еш кљмќн жоћ. Себебi,

«Данашым» мектебi ќр шќкiртiн бќсекеге

ћабiлеттi, бiлiмдi, еѓ бастысы, саналы азамат

ретiнде тќрбиелеп, ѕылымѕа деген ћызыѕу-

шылыћтарын арттырып келедi.  Баласыныѓ

ертеѓiне љмiт артћан ќр ата-ананыѓ сенiмiне

селкеу тљсiрмей, бiлiктi џл-ћызды бiлiм

нќрiмен сусындатып, дарыны мен талантын

шыѓдап, бќйгеге ћосып жљрген џстаздар

ћауымына бас иемiз.

Оћушыныѓ биiкке $рлеуi – џстазы-

ныѓ маѓдай терi.  Ќрбiр  џстаз ерекше

алѕысћа лайыћ!  Ендеше,  «Данашым»

мектебiнде бiлiм алѕанына маћтанатын,

бiлiмi мен адамгершiлiгi толысћан, елiне

адал ћызмет ететiн, жаѓалыћ ашып,

жањанды таѓдай ћаћтыратын дарынды

тљлектердiѓ саны арта берсiн! Сондай-аћ,

«Данашым» мектебiнiѓ 20 жылдыћ

мерейтойы ћџтты болсын! Осы 20 жылда

жеткен жетiстiктер мен биiк белестер аз

емес. Алар асулар ќлi к$п. Жарћын бола-

шаћтыѓ жџлдызы болып, айналасына тек

сќулесiн шашатын шќкiрттерiмiз к$п

болсын! «Данашымныѓ» дара жолы

басћаларѕа љлгi болѕай!

Айжан  БРIБАЕВА,

 «Данашым» физика-математика

мектебiнiѓ ћазаћ тiлi мен ќдебиетi

пќнiнiѓ  мџѕалiмi.

еѓбегi љшiн» медальдары мен «Ћазаћстан

даѓћы» орденiнiѓ иегерi, «Келешек-

ФМШ» мектебiнiѓ директоры, «Дана-

шым» мектебiнiѓ ћџрылтайшысы.  Гљл-

шарбан Камылбайћызы Сабурова $зiнiѓ

ћоластында ћызмет ететiн ќрбiр џстаздан

љлкен жауапкершiлiктi талап етедi жќне

ерекше талаппен жџмысћа ћабылдайды.

Џстаздыѓ жан-жаћтылыѕы, љнемi iзденiс

пен шыѕармашылыћ жолындаѕы тала-

быныѓ болуы шќкiрт жљрегiне тiкелей

жол ашатындыѕы с$зсiз. «Адамныѓ адам-

шылыѕы – жаћсы џстаздан» деп џлы

Абай айтћандай, мџѕалiм тќрбиесi мен

$негесi оћушыныѓ болашаћ азыѕы.

Сондыћтан да «Данашым» мектебiнiѓ

џстаздар ћауымы осы жљктi абыроймен

атћарып келе жатћанын маћтанышпен

айтуѕа болады.

Бљгiнде мектепте  29 џстаз еѓбек етедi.

«Бiлiм љздiгi» атаѕыныѓ иегерлерi,  Бiлiм

мен ѕылым министрлiгiнiѓ, Алматы

ћаласы бiлiм басћармасы мадаћтамасын,

«Џлт маћтанышы», «Ел ардаћтысы»,

«Лидер образования» атты мемлекет

марапатыныѓ иегерлерi де осы мектепте

ћызмет етедi. Аталѕан марапаттар жеке

џстаздарѕа берiлсе, мектеп џжымы да

дарынды балаларды оћыту мен тќрбие-

леуде жеткен љлкен жетiстiктерi љшiн ћала

ќкiмiнiѓ Ћџрмет грамотасымен, «Дельфи-

ните» халыћаралыћ математикалыћ

турнирiнде белсендiлiк танытћаны љшiн

Ћџрмет грамотасымен марапатталѕан.

Гљлшарбан Камылбайћызы шет

елдермен тќжiрибе алмасу маћсатында

жиi iс-сапарларѕа шыѕып тџрады.

Ресейдiѓ Мќскеу ћаласы, Оѓтљстiк

Кореяныѓ Сеул ћаласы, 2010 жылы

Швейцарияныѓ Цюрих ћаласы, 2011 –

2014 жылдары ЋХР-ныѓ Пекин ћаласы,

2012 жылы Жапонияда,  2014 жылы

Швейцарияныѓ Женева ћаласында жќне

2015 жылы Малайзия мен Англияда

болып, тќжiрибе алмасып келгеннен

кейiн џстаздармен ой б$лiсудi жыл сайын

дќстљрге айналдырѕан. Џстаздар ћауымы

да ќрдайым $з бiлiктiлiктерiн арттырып,

љнемi iзденiс љстiнде, жаѓашыл ќдiстеме-

лерден хабардар болып жљредi.

Мектеп ћабырѕасында дарынды бала-

ларды олимпиадаѕа дайындау маћсатында

«Олимпиада резервi» мектебi жџмыс

iстейдi. Бџл мектеп оћушыныѓ логика-

лыћ ойлау ћабiлетiн арттырып, олимпиа-

далыћ есептердi шыѕаруды љйретедi.

Сондыћтан да бџл мектепте  аталѕан

љйiрменi маћсатты тљрде $ткiзiп, оћушы-

ныѓ математикалыћ бiлiмiн арттырып,

бќсекеге ћабiлеттi џрпаћ даярлау мќселе-

сiн негiзге алуда. «Данашым» физика-

математика мектебiнiѓ шќкiрттерi

барлыћ ћалалыћ, республикалыћ жќне

халыћаралыћ олимпиадаларѕа белсене

ћатысады. Атап айтсаћ: Франциядаѕы

математикалыћ олимпиада (Париж, 2012

жыл, наурыз), М.В.Ломоносов атындаѕы

халыћаралыћ математикалыћ олимпиада

(Греция, 2012 ж. ћазан) М.В.Ломоносов

халыћаралыћ математикалыћ олимпиада

(Испания, Барселона, 2013 жыл, ћазан),

пќнаралыћ халыћаралыћ олимпиада

(Анталия, 2014—2018 ж.ж, ћараша) бiздiѓ

оћушылардыѓ бiлiмi мен бiлiгiн сарапћа

салатын алаѓѕа айналды. Сонымен бiрге,

мектебiмiздiѓ оћушылары халыћаралыћ

дќрежедегi «Болгар», «Кенгуру», «Золо-

тое руно», «Дельфините», республикалыћ

БIЛIМ