Модуль 4. Тоңазытқыш қондырғының байланыстары

Тоңазытқыш қондырғыларда пайдаланылатын құбырлар материалдары мен біріктіру әдістерін салыстыру және қарама-қарсы қойып салыстыру.

4.1. Тоңазытқыш қондырғылардағы құбырлар үшін пайдаланылатын түрлі материалдарды зерттеу.

4.2. Құбырлардың тоңазытқыш жүйелері үшін тиісті қосындыларды таңдау.

4.3. Ацетилен алауын пайдалануды түсіндіру.

4.4. Рәсімді және металдық имектеп дәнекерлеуде пайдаланылатын жабдықты түсіндіру.

4.5. Нобайды жасау және дәнекерлеудің тікелей полярлығы мен кері полярлығы үшін шараларды сипаттау.

4.6. Флюс астындағы имектеп дәнекерлеудің пайдаланылуын түсіндіру.

4.7. Дәнекерлеу талаптарын түсіндіру.

4.8. Тоңазытқыш қондырғы үшін дәнекерлеуді бақылаудың тиісті әдістерін таңдау.
Модуль 5. Көмекші жабдығындағы тоңазытқыш қондырғы
Оқудың нәтижесі (білімі және қабілеті):

Тоңазытқыш қондырғыдағы көмекші жабдықтың мақсатын түсіндіру.

5.1. Ғимараттар мен өнеркәсіптік қондырғыларда пайдаланылатын сорғылардың алуан түрлерінің конструкциясын және оларды пайдаланудың қағидаттарын түсіндіру.

5.2. Сорғыны пайдалану және оған қызмет көрсету рәсімін зерттеу.

5.3. Сыртқа тепкіш сорғыны пайдаланудағы проблемаларды түсіндіру.

5.4. Материалдарды, конструкцияларды таңдауды, функциялар мен қолдануды біле отырып, тоңазытқыш қондырғыдағы клапандардың дұрыс пайдаланылуын айқындау.

5.5. Тоңазытқыш қондырғыдағы клапанға қызмет көрсетуге қойылатын талаптарды түсіндіру.

5.6. Салқындату камераларының операциялық қағидаттарын түсіндіру.

5.7. Салқындату камераларын айналмалы салқындатушы сумен тазалауды түсіндіру.

Компрессиондық салқындатудың негізгі компоненттерін талдау.

6.1. Компрессорлар түрлерін және олардың көмекші жабдығын пайдалану қағидаттарын зерттеу.

6.2. Аммиакты және Фреонды компрессиондық салқындату жүйелерін пайдалану қағидаттарын және тікелей және жанама жүйелер арасындағы айырмашылықты түсіндіру.

6.3. Салқындату компрессорының функциясын және салқындату компрессорларының түрлерін пайдалануды түсіндіру.

6.4. Салқындату компрессорында пайдаланылатын сальниктер түрлерін түсіндіру.

6.5. Өндірісті және буландырғыштар үшін пайдалану сыныптамасын түсіндіру.

6.6. Конденсатор түрлерін, оларды пайдалану талаптарын және техникалық қызмет көрсетуге қойылатын талаптарды түсіндіру.

6.7. Салқындату жүйелерінің түрлі көмекші жабдығын пайдалануды оның мақсатын түсіндіру.

6.8. Майлау сыныптарын, қағидаттарын, мақсаттарын, майлау материалын таңдауды және салқындату жүйелері үшін қосымшаны түсіндіру.

6.9. Алдын ала іске қосуды, пайдалану рәсімдерін және компрессиондық салқындату жүйелерінде пайдаланатын техникалық қызмет көрсету рәсімдерін сипаттау.

Тоңазытқыш қондырғыны басқару құралдарын оны пайдаланумен біріктіру.

7.1. Өлшеудің бақылау қондырғыларын және салқындату жүйелерінің көлемін пайдалану қағидаттарын түсіндіру.

7.2. Пайдалану және салқындату жүйелеріндегі абсорбцияда пайдаланылатын техникалық қызмет көрсету рәсімдерін түсіндіру.
Модуль 8. Абсорбциялық салқындату
Оқудың нәтижесі:

Абсорбциялық салқындатудың басты компоненттерін талдау.

8.1. Аммиак және литий абсорбциялық суыту жүйелерін пайдалану қағидатын түсіндіру.

8.2. Абсорбциялық салқындату жүйелерінде пайдаланылатын техникалық қызмет көрсету және пайдалану шараларын түсіндіру.
Модуль 9. Жылуды, ауаны желдетуді және қалыпқа келтіруді басқару жүйелерін жылыту және желдету
Оқудың нәтижесі:

Жылуды, ауаны желдетуді және қалыпқа келтіруді басқару жүйелерін жылыту және желдету процестерін баяндау.

9.1. Желдеткіштердің әртүрлі типтерінің жұмысын, шектелуін және артықшылығын зерттеу.

9.2. Желдеткіштің қай тобы осы пайдалану талаптарымен үйлесімді болатынын анықтау.

9.3. Желдетудің құрылыстық талаптарын түсіндіру.

9.4. Ауада анықталған ластауыш түрлерін атап көрсету.

9.5. Желдетуді тазартудың осы жағдайлар қатарына арналған тиісті ауа құрылғысын атап көрсету.

9.6. Ылғалдату және ылғалдату жабдығын пайдалану қағидаттарын түсіндіру.

9.7. Ауаны қалыпқа келтіру жүйелерінде пайдаланылатын катушкалардың және катушка беттерінің әртүрлі типтерін анықтау.

Қалыпқа келтіру процестерін баяндау.

10.1. Ауаны қалыпқа келтіруде пайдаланылатын ауа өткізгіш жүйелерінің конструкциясын және компоненттерін түсіндіру.

10.2. Ауа өткізгіштердің жылыстау шығындарын түсіндіру.

10.3. Ауаны қалыпқа келтіру жүйелерінің әртүрлі типтерінің санаттарын және пайдаланылуын түсіндіру.

5. 
   Ауаны қалыпқа келтірудің біріккен жүйелерінің конструкциясын және пайдаланылуын түсіндіру.
   
6. 
   Бірқатар жағдайларда ауаны қалыпқа келтіру жүйесін таңдап алу.
   
7. 
   Ауаны қалыпқа келтіру жүйесінде жылуды қалпына келтіру мақсаты, конструкциясы және пайдаланылуын түсіндіру.
   
8. 
   Ауаны қалыпқа келтіруде пайдаланылатын басқару жүйелерін сипаттау.
   

Қазақстанда табиғи газды шығаруды және барлауды баяндау

11.1. Газ бен мұнайдың болуына тау құрамаларының қолайлы жағдайларын болжау үшін пайдаланылатын геологиялық және геофизикалық барлау әдістерін сәйкестендіру.

11.2. Табиғи газдың, газ өнеркәсібі бөлімшелерінің даму тарихын баяндау.

11.3. Мұнай құрамасының пайда болуын және геологиясын сипаттау.

Қазақстандағы бұрғылау, жалға алынатын мұнай учаскелерінің және жерүсті құрылыстардың орналасуын анықтау.

12.1. Белгілі орындардың орналасуын анықтау үшін топографиялық суретке түсіріп алу жүйелерін және идентификатор жүйесін сипаттау.

12.2. Қазақстан, атап айтқанда, Батыс Қазақстан шегінде жер меншігі қағидатын баяндау.

12.3. Ұлттық типографиялық шолу жүйесін және белгілі учаскелердің идентификациясын сипаттау.

Бұрғылаудың әртүрлі әдістерін және оларға байланысты проблемаларды сәйкестендіру.

13.1. Бұрғы ұңғымасының соңынан жүру шараларын баяндау.

13.2. Роторлық, бағытталған және көлденең бұрғылауда пайдаланылатын аспаптар мен компоненттерді сәйкестендіру.

13.3. Бұрғылаудың арнайы шараларын мойындау.

Жаңа ұңғымадан бастапқы шығарылымды белгілеу үшін пайдаланылатын үдерісті баяндау.

14.1. Ұңғыма шығарылымының сұйық сипатын және әлеуетін анықтау үшін пайдаланылатын тестерді атау.

14.2. Ұңғымадан шығаруды, ұңғымадан шығарудағы негізгі қадамдар және аяқталған ұңғыманың негізгі компоненттерін сипаттау.

14.3. Ұңғымадан табиғи шығарылымды, жасанды лифтті және бастапқы шығарылымдарды белгілеудің екіншілік әдістерін сәйкестендіру.

Мұнайға және табиғи газдарға қатысты химияның негізгі қағидаттарын, олардың негізгі жіктелімін және сатудың техникалық талаптарын қолдану.

15.1. Мұнайға және табиғи газдарға жататын белгілі химиялық терминдер мен анықтамаларды атау.

15.2. Табиғи газдарда анықталған көмірсутегі құрамының топтамасын сәйкестендіру.

15.3. Табиғи газдарды ластайтын және ерітетін көмірсутек емес заттың құрамын атап көрсету.

15.4. Мұнай және табиғи газдар түрлерін сәйкестендіру.

15.5. Мұнайды және табиғи газдарды сатуға/жеткізуге қойылатын үлгі техникалық талаптарды сәйкестендіру.

Ұңғымаларда мұнай және газ шығарудың болуы мүмкін проблемаларын шешуді сәйкестендіру.

16.1. Мұнай және газ ұңғымаларын іске қосуда және үздіксіз пайдалануда кездесетін өндірістік проблемалардың түрлерін көрсету.

16.2. Гидраттардың қалыптасуын болғызбау үшін ұңғымадағы газды жылытуда пайдаланылатын жабдықтың түрін сәйкестендіру.
Модуль 17. Газ құбырын жылыту және даладағы өндірістік проблемалар
Оқудың нәтижесі:

Сепаратордың таңдауы бойынша шешім қабылдауға қажетті факторларды анықтау.

17.1. Ұңғыманың сәйкесті ағымының физикалық сипатын анықтау.

17.2. Ұңғыма ағымын үш кезеңге бөлу үшін қажетті шараларды сипаттау.

17.3. Көмірсутегінің суы мен сұйығын газ ағымдарынан жоюда төмен температура кезеңін пайдалануды және бөлуді сипаттау.

Көмірсутегі буының қысымын анықтау үшін ұсынымдарға сәйкес сынама іріктеп алудың тиісті әдісін таңдау.

18.1. Сұйықтанатын мұнай өнімдерінің бу қысымын анықтау үшін сынақтардың стандартты әдісін сипаттау.

18.2. Ұңғыманы сынақтан өткізу маңыздылығы сияқты, әркім үшін әдістер мен ұсынымдар таңдау түрлерін анықтау.
Модуль 19. Көмірсутегі сынамаларын іріктеу
Оқудың нәтижесі:

Көмірсутегі буының қысымын анықтау үшін ұсынымдарға сәйкес сынама іріктеп алудың тиісті әдісін таңдау.

19.1. Сұйықтанатын мұнай өнімдерінің бу қысымын анықтау үшін сынақтардың стандартты әдісін сипаттау.

19.2. Ұңғыманы тестілеу маңыздылығы сияқты, әркім үшін әдістер мен ұсынымдар таңдау түрлерін анықтау.

Модуль 20. Газ қондырғылары
Оқудың нәтижесі:

Нарыққа және үкімет талаптарына қатысты газ қондырғыларында пайдаланылатын негізгі процестерді баяндау.

20.1. Нарықтың және үкіметтің талаптарына сәйкес болу үшін әртүрлі газ ағымдарын қайта өңдеуге қажетті қондырғы түрлерін таңдау.

20.2. Кірме жүйелерінің әртүрлі конфигурациясын сипаттау.

20.3. Газ қондырғыларының негізгі процесін көрсету.

20.4. Қайта өңдеу қондырғысындағы қарапайым газ ағымының диаграммасын пайдаланатын кәдімгі газ қондырғысының технологиялық операциялар кезекшілігін көрсету.
Модуль 21. Тұрақтандырғыштар

Оқудың нәтижесі:

Шикі конденсатты тұрақтандыруға талап етілетін мақсаттар мен шаралар.

21.1. Шикі конденсатты тұрақтандыруда пайдаланылатын әртүрлі үдерістерді сипаттау.

21.2. Конденсаты тұрақтандыру жүйесін іске қосуды көрсету.
Модуль 22. Күкіртті қайта өңдеу
Оқудың нәтижесі:

Күкіртті өндіруге қолданған үдерістерді және пайдалану түсінігін баяндау.

22.1. Біздің қазіргі заманғы индустриялы қоғамда күкіртті пайдалану және оны өндіру үшін талаптарды мойындау.

22.2. Тұрақты тиімді өндіріске кепіл болу үшін қажетті пайдалану түсінігін көрсету.

22.3. Күкіртті белгілеу тиімділігіне қатысты бақылаудың өзгермелілігін сәйкестендіру.

22.4. Құрамын өзгерте отырып, қышқылды газдардан күкірт жасау үшін пайдаланылатын үдерістерді сипаттау.
Модуль 23. Үздіксіз электрлік қоректендіру
Оқудың нәтижесі:

Үздіксіз электрлік қоректендіруді пайдалану мақсатын және қағидатын көрсету.

23.1. Үздіксіз электрлік қоректендіруді құрайтын басты компоненттерді атап көрсету.

23.2. Үздіксіз электрлік қоректендіру электр энергиясын ажырату кезінде ауыспалы айналымын бақылау қуатын кезектестірудің тұрақты жеткізілімін қолдайтынын анықтау.

23.3. Бақылауды күшейту үшін үздіксіз жеткізудің қуатына байланысты құрылғыдағы ауыспалы жабдықты атап көрсету.

Экономиканың негізгі қағидаттарын қолдану, өйткені олар мұнай-газ өнеркәсібіне қатысты болып отыр.

24.1. Іскери операциялардың экономикасына әсер ететін факторларды атау.

24.2. Мынадай жағдайларды анықтау: капитал тармағы, шығыс тармағы, өтелімділігі, құнсыздану және түсім.

24.3. Қазіргі кездегі және болашақ құндылықтарды есептеу, өйткені олар негізгі іскери шешімдерге жатады.

• 
  Класта талқылау
  
• 
  Басшылыққа алынатын нұсқаулық
  
• 
  Тәуелсіз оқыту
  
• 
  Дәріс
  
• 
  Зертханалық жұмыс
  

• 
  Үлестірме материалдар
  
• 
  Дыбыс-бейне құралдары
  

1. Курс бойынша электронды оқулықтар

Астана 2012

№____хаттама 2012ж. «___» _____

«I Негізгі технологиялық қондырғыларды пайдалану» пәні студенттерді «материалдар және дәнекерлеу, құбырлар мен жапқыштар, қысымы жоғары қазандарды жобалау, фитингтер, ішетін суды тазарту, бастапқы қозғалтқыштар мен машиналар, сорғылар, компрессорлар және ауаны қысу» деген ұғымдармен таныстырады. Курс бірталай зертханалық-практикалық жұмыстарды қамтиды, олардың барысында теорияны іс жүзінде қолдану мәселесі қаралып, практикалық тәжірибе жиналады.

Модульдердің жалпы саны: 35.

Сағат саны: 180.

Кредит саны: 6,0

«I Негізгі технологиялық қондырғыларын пайдалану» пәнінің эксперименттік білім бағдарламасы білім беру ұйымының жұмыс бағдарламасын әзірлеу үшін негіз болып табылады.

Білім беру жұмыс бағдарламасын әзірлеу кезінде білім беру ұйымы жұмыс берушілердің талаптары мен жергілікті жағдайларды ескеретін өңірлік компонентті енгізу бөлігінде бағдараламалық материалды зерделеудің реттілігіне негізделген өзгерістер енгізуге құқылы.

Жұмыс бағдарламасын іске асыру кезінде топта талқылауды, компьютерде таныстыруды, көрсетуді, бағалауды, басшылық нұсқауды, тәуелсіз оқытуды, дәрісті пайдалану ұсынылады.

Ойдағыдай игерілу үшін бағдарлама теориялық (дәріс) сабақтарды зертханалық-практикалық сабақтармен, семинарлармен кезектестіруді көздейді.

«Технологиялық процестер» пәндерімен пәнаралық ықпалдасу студенттердің зерделенетін пәнді мамандығы, болашақ еңбегі көлемінде тұтастай қабылдауын қалыптастыруға мүмкіндік береді, түрлі оқу бағдарламаларының өзара байланыстарын түсінуге көмектеседі.

Осы модульді ойдағыдай аяқтағаннан кейін студент өнеркәсіпті және энергетикаға арналған сертификаттау жүйесін тұтастай сипаттай білуі тиіс.

1.1. Энергия қондырғысы және энергетик-инженер терминдерін анықтау.

1.2. Энергетика саласындағы жұмыстардың сипатын анықтау.

1.3. Құзыреттілікті сертификаттау жүйесін сипаттау.

Осы модульді ойдағыдай аяқтағаннан кейін студент жалпы түрде су құбырлы және ыстық құбырлы қазандарды суреттей және сипаттай алатын болады.

2.1. Қазан қабырғаларын және құбыр торларын жасауды сипаттау.

2.2. Қазан конструкциясында пайдаланылатын дәнекерлі жалғаманың негізгі түрлерінің нобайы.

2.3 . Қазан құбырлары бекіткішінің нобайы және сипаты.

2.4. Қазандарға арналған тіреуіштердің әртүрлі типтерінің нобайы және сипаты.

2.5. Рұқсат ету және қарау саңылауларын талдау.

2.6. Ыстық құбырлы қазандардың ішкі пештері әртүрлі типтерінің нобайы және сипаты.

2.7. Қазандардың негізін және тіректерін сипаттау.

2.8. Экранды оттықтың қабырғалар конструкциясының нобайы және сипаты.
Модуль 3. Су құбырлы қазандар
Оқудың нәтижесі:

Осы модульді ойдағыдай аяқтағаннан кейін студент қазандардың әзірленуін сипаттай білуі тиіс. Осы модульді ойдағыдай аяқтағаннан кейін студент жинақталған су құбырлы қазандардың әзірленуін сипаттай білуі тиіс.

3.1. Құбыры тік қазанның ұзына бойғы барабанында су айналымын сипаттау.

3.2. Төртбарабанды, үшбарабанды және екібарабанды қазандарды сипаттау.
3.3. Тік құбырлы қазанға қарағанда, барабанды қазанның артықшылықтарын белгілеу.

3.4. Жинақталған су құбырлы қазанның артықшылығын және қолдануын түсіндіру.

Осы модульді ойдағыдай аяқтағаннан кейін студент қондырғылар жабдығының негізгі инженерлік нобайларын жасай алатын болады.

4.1. Орталық сызық арқылы нобайды орнату.

4.2. Объектінің басты кескінін анықтау.

4.3. Параллель сызықтарды, шеңберлер мен эллипстерді қондыру үшін қарапайым әдістерді қолдану.

4.4. Сызба бөлінісінде сызықпен түрлеу әдістерін анықтау және қолдану.
Модуль 5. І Бу қысымы төмен қазандарға арналған негізгі фитингтер