33
3. Халықаралық еңбек ұйымы (1993), Формальды секторда айналысу статистика
жататын резолюциясы, Еңбек статистиктерінің 15-халықаралық конференциясы, қаңтар,
Женева;
4. Қазақстан
Республикасының
Статистика
агенттігі
(2004),
Қазақстан
Республикасының ұлттық шоттары 1998-2002, Алматы;
5. Қазақстан
Республикасының
Статистика
агенттігі
(2009),
Қазақстан
Республикасының ұлттық шоттары 2003-2007, Астана;
6. Қазақстан
Республикасының
Статистика
агенттігі
(2014),
Қазақстан
Республикасының ұлттық шоттары 2008-2012, Астана;
7. Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігі Статистика комитеті
(2014), Қадағаланбайтын экономика көлемін бағалау әдістемесі, №55, 19 ноября, Астана.
34
1-қосымша
Дереккөзі: Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігі Статистика комитеті,
Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі
30,2
27,4
24,7 23,9
22,6 21,6
20,7 20,2 19,8 19,6 19,5 19,6 19,5 19,5 19,2
0
5
10
15
20
25
30
35
0
1
2
3
4
5
6
7
8
1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
%
%
Қазақстанның ҚЭ (формальды емес және
көлеңкелі)
Ауыл шаруашылығы/2010 жылдан бастап ауыл, орман және балық шаруашылығы
Өнеркәсіп
Құрылыс
Сауда/2010 жылдан бастап көтерме және бөлшек сауда. Автомобильдерді және мотоциклдерді жөндеу
Көлік/2010 жылдан бастап көлік және қоймаға қою
Қонақүйлер мен ресторандар/2010 жылдан бастап тұру және тамақтану бойынша қызметтер
Байланыс/2010 жылдан бастап ақпарат және байланыс
Қаржылық қызмет/2010 жылдан бастап қаржылық және сақтандыру қызметі
Жылжымайтын мүлікпен операциялар, жалға беру және тұтынушыларға қызмет көрсету/2010 жылдан бастап жылжымайтын мүлікпен
операциялар
Кәсіби, ғылыми және техникалық қызмет
Әкімшілік және қосымша қызмет көрсету саласындағы қызмет
Білім беру
Денсаулық сақтау/2010 жылдан бастап денсаулық сақтау және әлеуметтік қызметтер
Өнер, ойын-сауық және демалыс
Коммуналды, әлеуметтік және жеке қызметтерді көрсету
Үй шаруашылығын жүргізу бойынша қызметтерді көрсету/2003 жылдан бастап үй қызметшілерін жалдайтын және меншікті пайдалану
үшін тауарларды өндіретін және қызмет көрсететін үй шаруашылықтарының қызметтері
ҚЭ (оң ось)
35
Алматы қаласының өңірлік қаржы орталығының GlobalFinancialCentresIndex әлемдік
рейтингінде алатын орны
Белонио С.М. – Алматы қаласының өңірлік қаржы орталығын және исламдық
қаржыландыруды дамыту департаментінің бас маманы
Мақалада қаржы орталықтарының рейтингі және Алматы қаласының
жаһандық қаржы орталықтарының (GlobalFinancialCentresIndex) индексінде алатын
орны жөнінде талдамалық ақпарат берілген.
Кез-келген дамыған қоғамның қазіргі таңдағы өмірі рейтингтермен тығыз
байланысты. Мүмкін, оны біз бастапқыда жете ұғына бермейміз, алайда күнделікті
өмірдегі мысалдарға сүйенсек, рейтингтердің маңыздылығын түсінуге болады. Мәселен,
бала мектеп табалдырығын аттамас бұрын ата-анасы мектеп, колледж немесе жоғары оқу
орындары ішінен лайықты оқу орнын іздестіреді. Мысалы, «Елдің ең үздік 20 жоғары оқу
орны» немесе «Қаланың ең үздік 50 мектебін» іздеу барысында бағалау және таңдау
рейтингтік жүйесі қолданылады. Аталған мысал өмірдің денсаулық сақтау, жұмыс,
демалыс, киім-кешек, тамақ, өнер, қызмет көрсету, тауарлар және тағы да басқа көптеген
салаларына қатысты.
Енді қаржы саласын қарастырайық. Кез-келген тұтынушы ақшасын депозитке
салмас бұрын кәсіби сарапшының кеңесіне құлақ салады немесе өз бетінше ұйымның
қаншалықты тұрақтылығын дәлелдейтін ақпарат іздейді. Ондай көрсеткіштердің біріне
халықаралық рейтингтік ұйымдардың кредиттік рейтингін жатқызуға болады.
Қаржы орталығының рейтингін, сондай-ақ оның инвестициялық тартымдылығын
InternationalFinancialCentresDevelopmentIndex (IFCDI) және GlobalFinancialCentresIndex
(GFCI) сияқты екі рейтинг бойынша анықтауға болады.
IFCDI 2010 жылы іске қосылған және ол 45 халықаралық қаржы орталығын (бұдан
әрі – ХҚО) бағалау жүйесі болып табылады, ол XinhuaNewsAgency (Пекин, Қытай) және
ChicagoMercantileExchange (CME) Group (Чикаго, АҚШ) компанияларының бірлескен
күшімен әзірленген, бұрынғы DowJonesIndexServiceCo, сондай-ақ қазіргі уақытта
Standard&Poor’sDowJonesIndexCo компаниясының иесі. IFCDI рейтингі жыл сайын
жарияланып тұрады және субъективті сауалнамаға және Xinhua агенттігінің және оның
стратегиялық әріптесі ACNeilsenGlobalSurvey ақпараты жиынының жаһандық жүйесінің
объективті деректеріне негізделген.
IFCDI халықаралық қаржы орталықтарының келесі сипаттамаларын қарастырады:
қарастырылып отырған ХҚО-дағы қаржы институттарының, халықаралық бизнес
субъектілерінің, ірі халықаралық банктер, бағалы қағаздар нарығы субъектілерінің,
сақтандырушылардың, эмитенттердің саны;
халықаралық қаржы нарығы жүйесінің, соның ішінде қор нарығының,
облигациялар нарығының, банкаралық кредиттеу, алтын, валюта нарығының даму
деңгейі;
халықаралық қаржы-сауда қатынастарының деңгейі, оның ішінде акциялар шығару
мен айналымы, капиталды қарызға алу және кредиттеу;
инфрақұрылымның даму деңгейі, оның ішінде байланыс желілерінің, жол
қозғалысының қауіпсіздігі, қызмет көрсету саласын және т.б. дамыту.
GFCI (GlobalFinancialCentersIndex)
1
2007 жылғы наурыз айында іске қосылған,
Лондондағы штаб-квартирасымен және бүкіл әлем бойынша 300-ден астам қауымдасқан
сарапшылары бар Z/YenGroupLimited компаниясы әзірлеген 83 ХҚО-ны рейтингтік
1
http://www.longfinance.net/programmes/financial-centre-futures/fcf-gfci.html
