ҚЕҰ басқару Тəжірибелі мамандарға

20б

20б

6

6

2

КЕҰ ең жоғарғы кəсіби жəне  этикалық стандарттарды 

КЕҰ ең жоғарғы кəсіби жəне  этикалық стандарттарды 

насихаттайды

насихаттайды

Кей кезде басқарма мүшелері ұйымнан өздерінің мамандырылған қызметтері 

үшін ақы ала алтындары туралы сұрайды. Мысалы, басқарма мүшесі заңгер 

КЕҰ-ға  əдеттегідей  ақы  алатын  кеңес  беруі  мүмкін.  Мұндай  жағдайда  ереже 

бойынша  ақылы  қызмет  орынсыз  болып  табылады.  Егер  гонорарсыз  болма-

са, онда ол мүдделер қайшылықтары саясатына сəйкес төленуі тиіс. Осыған 

байланысты  басқарма  мүшелері  көрсетілген  қызметті  төлеу  немесе  сапасын 

бағалау шешіміне қатыспауы өте маңызды. 

Əрине,  басқарма  мүшелеріне  міндеттерін  атқаруға  қатысты  ақылға  сиымды 

шығындарын  өтеу  керек  («Тəжірибелік  мысал:  басқарма  мүшелеріне  шы-

«Тəжірибелік  мысал:  басқарма  мүшелеріне  шы-

ғындарды өтеу»

ғындарды өтеу»

).

Тəжірибелік мысал: басқарма мүшелеріне 

Тəжірибелік мысал: басқарма мүшелеріне 

шығындарды өтеу

шығындарды өтеу

Басқарма мүшелері əдеттегідей, волонтерлер 

болып табылғанымен, олар басқарма 

шығындарын өз есебінен төлемеуі тиіс. Осыны 

істей алатын ұйымдар басқарма мүшелерінің 

жол жүру, тұру, арнайы жаттығуларға т.б. 

байланысты шығындарын өтейді. Егер осы 

тəжірибе ұйымның жарғылық құжаттарында 

жазылмаса, онда басқарма өз мүшелеріне 

қандай шығындар өтелетіні, қандай мөлшерде 

жəне қалай рəсімделуі тиіс екені туралы саясат 

дайындау тиіс. Əрине, осындай саясат басқарма 

мүшесі қалауы бойынша сол қаржыны ұйымға 

қайырымдылық ретінде қайтаруға кедергі 

болмау тиіс.

Ескертпелер

21а

21а

6

6

3

КЕҰ ең жоғарғы кəсіби жəне  этикалық стандарттарды 

КЕҰ ең жоғарғы кəсіби жəне  этикалық стандарттарды 

насихаттайды

насихаттайды

Басқарма мүдделер қайшылықтары саясатын 

Басқарма мүдделер қайшылықтары саясатын 

дайындайды 

дайындайды 

Барлық  КЕҰ-р  этикалық  мəселелерді  біреудің  жеке  пікіріне  сүйенбей  шешу 

үшін мүдделер қайшылығы саясатын қабылдау тиіс. Осындай саясат əсіресе 

ЛШЕ елдерінің ұйымдарына маңызды, өйткені онда Civicus əдістемесі бойын-

ша  Азаматтық  қоғам  индексіне  сəйкес,  кері  пайдалану  жəне  жемқорлықтың 

деңгейі  жоғары (Civicus елдер  бойынша  жасаған  баяндамасын www.civicus.

org  сайтынан  қараңыз).  Мүдделер  қайшылығы  саясатын  қабылдай  отырып, 

басқарма КЕҰ-ң ашық жəне жауапты ұйым ретінде абыройын нығайтып, осы 

арқылы жаңа ресурстарды тартуға көмектеседі. Осындай саясат – ұйым абы-

ройына немесе оған байланысты адамдарға зиян келтіруі мүмкін қиын жағ-

дайдан шығу үшін нұсқау болады. 

Мүдделер қайшылығы адам қоғамдық жəне жеке мүдделердің арасын-

Мүдделер қайшылығы адам қоғамдық жəне жеке мүдделердің арасын-

да қиын таңдау алдында тұрғанда пайда болады. 

да қиын таңдау алдында тұрғанда пайда болады. Мүдделер қайшылығы 

жағдайында  ұйым  мүдделері  əдеттегідей,  жеке  мүдделерге  қарағанда,  ма-

ңызы аздау болып көрінеді. Мүдделер қайшылығы əркез адамның жамандық 

істейтінін аңғартпайды. Кері пайдалану күдігінің өзі қауіпті. Мүдделер қайшы-

лығы əркімде пайда болуы мүмкін, бірақ жиі жағдайда ол қауымдастықта көп 

байланыстары бар зиялы адамдар болып табылатын басқарма мүшелеріне 

қатысты болады («Мүдделер қайшылығы дегеніміз не?»

«Мүдделер қайшылығы дегеніміз не?»

 қараңыз).

Мүдделер қайшылығы дегеніміз не?

Мүдделер қайшылығы дегеніміз не?

Мүдделер қайшылығы – ол бөтен мүдделер 

бөтен мүдделер 

жеке тұлғаның КЕҰ атынан бейтарапты жəне 

жеке тұлғаның КЕҰ атынан бейтарапты жəне 

əділ шешім қабылдау қабілетіне ықпал ету 

əділ шешім қабылдау қабілетіне ықпал ету 

(немесе ықпал етеді деп көрінетін) жағдай. 

(немесе ықпал етеді деп көрінетін) жағдай. 

Мүдделер қайшылығы қаржылай пайда алу 

мүмкіндігі пайда болғанда (лауазымын кері 

пайдалану), таныстар мен туыстар қайсыбір 

қаржылық игілікті алғанда, жеке, мамандық 

немесе басқа да байланыстар бейтарапты да 

əділ шешімге кедергі жасағанда əлде жеке 

мүдделер КЕҰ мүдделеріне қайшы болса пайда 

болады. Қайшылық шынайы да болып, 

Қайшылық шынайы да болып, 

солай көрінеуі де мүмкін.

солай көрінеуі де мүмкін. Онда шындыққа 

сай келмесе де, біреу өз мүддесіне əрекет 

жасайды деп көрінеді. 

Мынадай мүдделер қайшылығының 

мысалдары бар:

●  грант беруші ұйымның басқарма мүшесі 

сонымен бірге алушы ұйымның басшысы 

болып табылады;

●  бір ұйымның басқарма мүшесі сонымен 

бірге ресурстар үшін оның бақталасы 

болып табылатын басқа КЕҰ басшысы 

болып табылады;

●  Басқарма мүшесі ұйымнан пайызсыз қарыз 

алады;

●  Басқарма мүшесінің зайыбын (күйеуін/

əйелін) КЕҰ үшін белгілі қызмет көрсетуге 

жалдайды;

●  Басқарма мүшесі ұйымның басқа 

қызметкерінің туысқаны болып табылады