ҚЕҰ басқару Тəжірибелі мамандарға

23б

23б

КЕҰ ең жоғарғы кəсіби жəне  этикалық стандарттарды 

КЕҰ ең жоғарғы кəсіби жəне  этикалық стандарттарды 

насихаттайды

насихаттайды

6

6

4

6

Басқармада  комитеттердің  нəтижелі  жүйесі  бар.

Басқармада  комитеттердің  нəтижелі  жүйесі  бар.  Ко митеттер – бұл  нəти-

желі жұмыс үшін пайдалы құрылым. Басқарма комитеті келесі басқарма оты-

рысын күтпей-ақ белгілі жұмысты орындай алады: қайсыбір мəселені зерттеу 

(мысалы, даму мүмкіндіктерін), толық басқарма құрамы үшін ақпарат жинау 

(мысалы,  КЕҰ  қаржысының  жағдайы  туралы),  басқарма  міндеттерін  жемісті 

атқару үшін дайындық жұмыс істеу (мысалы, құрамына жаңа мүшелерді қа-

былдау бойынша). Комитеттерге басқарма мүшелері ғана емес, ұйым қызмет-

керлері жəне сарапшылар да кіруі мүмкін. Комитеттер басқарманың белсенді 

мүшелерін анықтап, талдауға, ұйымның шынайы өміріне қосудың жақсы əдісі 

болып табылады. Тұрақты комитеттердің жұмысы əдеттегідей, жарғылық құ-

жаттармен реттеледі, ал уақытша комитеттер төрағамен жағдайға қарай та-

ғайындалады. Əр комитетке нені орындау керек екендігі туралы нақты нұсқау 

керек.  Əдеттегідей  осы  нұсқаулар  комитет  мүшелеріне  жəне  олардың  оты-

рыстарына, жұмыс уақытына, есебіне қойылатын талаптар жазылған мандат 

түрінде бекітіледі. Осыдан басқа, комитеттерге өздерінің мақсаты өз атынан 

шешім қабылдау емес, басқарма атынан жұмыс істеу болып табылатындығын 

ұмытпау керек. Ең жиі кездесетін комитеттер – қаржылық жəне даму бойынша

Басқарма жұмысының жыл сайынғы 

Басқарма жұмысының жыл сайынғы 

кестесіне нені енгізу керек

кестесіне нені енгізу керек

Басқарма жұмысының кестесі маңызды 

міндеттерді тыс қалдырмауға көмектеседі. 

Мынадайды кестеге енгізуге ұмытпаңыз:

●  Ұйым басышысын бағалау;

●  Жылдық бюджетті мақұлдау;

●  Жаңа басқарма мүшелерін тағайындау жəне 

қызметпен таныстыру;

●  Жыл бойына мақсаттар қою;

●  Стратегиялық жоспарларды қарау жəне 

түзету;

●  Басқарманың фандрайзинг бойынша қызметі;

●  Басқарманың өзін-өзі бағалау;

●   басқарма мүшелерінің қоғамдық жұмысы

Ескертпелер

24а

24а

КЕҰ ең жоғарғы кəсіби жəне  этикалық стандарттарды 

КЕҰ ең жоғарғы кəсіби жəне  этикалық стандарттарды 

насихаттайды

насихаттайды

Басқарма өз дамуы туралы ойланады

Басқарма өз дамуы туралы ойланады

Басқармалардың  көбісінде  мүшелер  ауысуының  өз  артықшылықтары  мен 

кемшіліктері бар деп санайды. Əлсіз жағы – бұл нəтижеліктің төмендеуі. Бас-

қарма мүшелері өзара түсіністікке келіп, бір топ ретінде жұмыс істеуге көп күш 

салу керек. Жəне де, егер бұл топ құралса, онда жаңа мүшелердің пайда болуы 

немесе ескілердің кетуі тепе-теңдікті бұзады. Одан бетер, лайықты жаңа мүшені 

іздеу басқарма үшін орындалмас мақсат болып көрінуі мүмкін, өйткені барлық 

ең жақсы адамдар тапшы жəне қолдары бос емес, ал, бос уақыты мол адамдар 

істей алмайды. Осыған байланысты ОШЕ елдерінің КЕҰ көпшілігінде басқарма 

мүшелері жылдап ауыспайтындары түсінікті. 

Басқа жағынан қарағанда, ротацияның көп артықшылығы бар. Жаңа адамдар 

Жаңа адамдар 

– бұл жаңа мүмкіндіктер мен ресурстар, олар басқарманы болжамды то-

– бұл жаңа мүмкіндіктер мен ресурстар, олар басқарманы болжамды то-

қыраудан құтқарып, КЕҰ есігін жаңа қауымдастықтарға ашады.

қыраудан құтқарып, КЕҰ есігін жаңа қауымдастықтарға ашады. Осы артық-

шылықтарды мойындай тұра, көптеген КЕҰ басқарма мүшелерінің мерзімді ауы-

суын енгізеді. Басқармаға лайықты адамдарды тарту үшін көп күш салу керек, 

жəне де, осыны ұйымыңыз үзілмес процесс деп қарау керек. Егер басқарма əр 

отырыста кейбір уақытын осыған арнаса, бұл салым өзін ақтайды. 

КЕҰ жарғылық құжаттарында басқарманың жаңа мүшелерін қабылдау, олардың 

өкілдік мерзімі мен осындай мерзімдердің ең көп саны жазылу тиіс. Бекітілген 

шектеу жоқ болса, ұйым əр 5-6 жыл басқарма мүшелерін ауыстырып тұрса, одан 

тек қана ұтады. Құжаттарда сонымен бірге ассоциаиялар мүшелері сияқты бас-

қарма  мүшесіне  үміткері  сəйкес  келуі  тиіс  талаптар  көрсетілуі  тиіс.  Басқарма 

жаңа мүшелерді іріктеу барысында қарауы мүмкін басқа да сипаттамалардың 

арасында  мамандық  дағдылары,  жеке  қасиеттері  мен  анық  мүдделер  қайшы-

лығының жоқтығы бар («Жаңа басқарма мүшелерін тарту бойынша ұсыныс-

«Жаңа басқарма мүшелерін тарту бойынша ұсыныс-

тар»

тар»

).

Жаңа басқарма мүшелерін тарту бойынша 

Жаңа басқарма мүшелерін тарту бойынша 

ұсыныстар

ұсыныстар

Жаңа мүшелерді тарту барысындағы 

қиындықтар нəтижелі жұмыс істейтін басқарманы 

құру жолында ең үлкен кедергі шығар. Əрине, 

таңдау өте тар болуы да мүмкін. Бірақ, басқа 

себебі КЕҰ көбісінде ең жақсы басқарма 

мүшелері танымал адамдар деп сенімді 

болуында. Сондықтан, олар осы қызметке 

уақыт бөле алмайтын адамдарға барады. Үздік 

басқарманы жинауға көмектесетін мынадай 

бірнеше ұсыныстар береміз. 

1. Адамдарды абыройы ғана емес, 

1. Адамдарды абыройы ғана емес, 

мамандығы бойынша таңдаңыз.

мамандығы бойынша таңдаңыз. «Қандай 

танымалды шақыра аламыз?» дегеннің орнына 

«Біздің басқарма мүшелеріне қандай мамандық 

дағдылар керек?» деп, өзіңізді сұраңыз. Мүмкін, 

сізге бұрынғы премьер-министр емес, декреттік 

демалыстағы бухгалтер пайдалы болатын 

шығар. 

2. Ең алдымен, басқарманың ұйымыңыздағы 

2. Ең алдымен, басқарманың ұйымыңыздағы 

рөлін белгілеңіз, сосын адамдарды 

рөлін белгілеңіз, сосын адамдарды 

таңдайсыз. 

таңдайсыз. Көптеген ВИПтердің шынайы 

ұйыммен айналысу үшін уақыты да, ынтасы да 

жоқ. Бірақ егер сіз басқарманың жақсы жұмыс 

істегенін қаласаңыз, онда ВИПтен бас тартып, 

ұйымыңыз үшін жанын салатын мықты маманды 

шақырасыз. 

6

6

5