Ә. Б. Ақпаева, Л. А. Лебедева, М. Ж. Мыңжасарова, Т. В. Лихобабенко математика әдістемелік нұсқау

Үлестердің жасалуын түсіндіру.

үлестердің тұрмыстық атаулары (жарты, төрттен бір, үштен бір).

Фигура неше бөлікке бөлінеді?

Әр бөлікті қалай атауға болады?

Қай бөлік үлкен: 1/2 немесе 1/4? Өз жауабыңызды түсіндіріңіз.

0–3

– Адамдарға бүтінді жиі үлестерге бөлуге тура келеді. Ал«Апельсин» атты атақты мультфильм естеріңізде ме? Мультфильм кейіпкерлері апельсинді қалай бөлгендерін көрейік. Мұқият көріңіздер, сосын мен сіздерге сұрақ қоямын.

- Өлеңде жануарлар тең бөліктерді қалай атайды? (Бөліктер).

– Кім мұқият болды? Апельсинде неше бөлік бар? (Бес бөлік).

– Әрқайсысы қанша бөліктен алды? (Апельсиннің бір бөлігінен).

- Қалай ойлайсыздар, апельсин бірдей бөліктерге бөлінді ме? (Иә).

- Бұл бірдей бөліктерді басқаша қалай атауға болады? (Үлестер).

4–6

8 алманы екі ағайынды балаға бөліп беру керек. Әр бала қанша алмадан алады? Алмаларды сіздер қалай бөлесіздер? 8, 2, 4 сандары қалай аталады?

– Ағайындылар 1 алманы 2-ге бөле ала ма?

Не шығады?

Адамдарға жиі бүтінді бөліктерге немесе үлестерге бөлуге тура келеді.

Ең белгілі үлес – ол, әрине, жарты.

– «Жарты» деген сөзді қайдан естуге болады?

– «Жарты» деген сөзді күнде естиміз: жарты сағат, жарты киллограмм, жарты нан.

– Бауырлардың әрқайсысы екі бірдей бөліктің біреуін алады.

Сабаққа арналған тұсаукесер.

Электронды жинақ полотносы.

7–11

– Математика тілінде алманың немесе апельсиннің үлесін (бөлігін) қалай атауға, жазуға болады? (Білмейміз)

– Нені үйрену керек?

Бізге үлестерді атауды, жазуды, салыстыруды үйрену керек.

12–29

Жаңаны ашу үшін балалар тәжірибелік жұмыс орындайды. Ол қалай аталады? (Дөңгелек)

– Дөңгелекті екіге бүктеңіз.

– Ашыңыз.

– Қанша бірдей бөлік болды? (2)

– Сонымен, біз дөңгелекті тең екіге бөлдік, яғни тең екі бөлікке.

Балаларға дөңгелекті тағы да ортасынан бүктеуге тура келеді. Сосын оны ашу керек.

– Неше бөлік шықты? Бөлігі қалай аталады: (ширек).

Тағы бүктеуге бола ма?

– Неше бөлік болды?

Сегіздің бір бөлігі – сегізден бір бөлік.

Бөлшектердің атауларын уақыт өлшеген кезде де пайдаланады.

Оқулықтағы №1 тапсырмадағы сағаттың макетін қараңыздар. Циферблат неше бөлікке бөлінген?

Үлестердің атауларын сағат бөліктерімен де атайтын кездері болады.

№2 тапсырмадағы сағаттың уақытын қараңыздар.

Математикада үлестерді жазуға болады.

Мұғалім №3 тапсырманы қарауды ұсынады, бөлшектердің жазылуына баса назар аударады. Балалар фигураның қай бөлігі боялғанын айтып, жұппен жұмыс жасайды.

Оқушылар №3 (ә) тапсырманы орындайды.

30–40

№4 топпен орындалатын тәжірибелік жұмыс. Балалар дөңгелектерді бөліктерге бөледі. Шыққан бөліктерді салыстырады: өсу (кему) ретімен жазады, теңсіздіктерді жазады. Әрі қарай мұғалім дәптердегі қалыптастырушы бағалауы бар тапсырманы орындауды ұсынады.

Балалармен бағалау критерийлерін талқылайды.

Мен:

• 
  – суреттен үлестердің жасалуын көрсетемін;
  
• 
  – үлестерді оқимын;
  
• 
  – үлестерді жазамын;
  
• 
  – үлестерді салыстырамын.
  

Мұғалім оқушылардың қабілетіне қарай тапсырма береді.

№9 тапсырма – логикалық жаттығуды орындау барысында мұғалім 15 минут сағаттың қандай бөлігін алатынын анықтайды.

Рефлексия жүргізу үшін балалар өз біліктіліктерін мақсаттарымен үйлестіреді: сабақ үстінде қолынан не келетінін кім түсінді:

• 
  үлестердің жасалуын көрсету
  
• 
  үлестерді оқу және жазу
  
• 
  үлестерді салыстыру