Дипломдық жобаның негізгі мақсаты жер асты жағдайындағы негізгі

 

 

                            h = 80 м  – қабат биіктігі, м; 

                            



 = 3,9 т/м

3

 – кен тығыздығы. 

 

9

,

3

80

2

260000







ср

S

=192,5 мың.м

2

. 

 

Кен орынның жұмыс істеу мерзімі: 

 

                                      Т=

)

1

(

X

А

m

Б







 + t

1

+ t

2,

                                          (1.3)                                  

 

мұндағы Б = 260000 мың.т – баланс запастық көрсеткіші;  

                          t

1

- кен орынның даму уақыты, ж; 

                          t

2 

- кен орынның өшу уақыты, ж. 

                                                         

Т=

+3+4=86 жыл, 

 

Кеніштің жұмыс режимі: 

- жыл ішіндегі жұмыс күндер саны – 305; 

- тәулік ішіндегі ауысым саны – 3; 

- жұмыс ауысым уақыты – 7;  

- ауысым арасындағы үзіліс уақыты – 1 сағ. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2 Есептік бөлім 

 

2.1 Желдетуге қажетті ауаның санын есептеу 

 

Кен  қазбасын  желдетуге  қажет  ауаның  саны  Біркелкі  қауіпсіздік 

ережесінде (БҚЕ) анықталған бірнеше факторлар бойынша есептеледі [3]. 

1) Жұмысшылардың саны бойынша қажетті ауаның саны. 

Есептеу  жерасты  кен  қазбасында  жұмыс  жасап  жатқан  әрбір  адамға 

6

 таза ауа беру шартымен жүргізіледі. 

 

                                                

  

,                                        (2.1)  

 

мұндағы 

  –  ең  көп жұмысшылардың  жұмыс  жасайтын  ауысымдағы 

жұмысшылардың саны.  

 

  

 = 6 · 80 = 480 

. 

 

2) Атылғыш заттар (АЗ) шығыны бойынша қажетті ауаның саны. 

Есептеу кен қазбасын аттыру жұмыстарынан кейін желдету шартымен 

жүргізіледі, оны келесі өрнекпен анықтаймыз: 

 

                                             

  

,                                 (2.2)   

 

мұндағы    =  40  -  50  л,  1  кг  атылғыш  заттың  аттыру  кезінде  азоттың 

қышқылдану шарты бойынша көлемі; 

                  t – желдету уақыты, мин; 

                           А

у

 – зарядтың шартты заряды, кг; 

 

                                       А

у  

= А · I = 5100 ·0.145 = 739,5 кг,                            (2.3) 

 

        

 = 

 

 = 522,47 м

3

/мин, 

  

А – АЗ нақты заряды, кг; 

і=0,115–0,157  –  қазбада  газ  бөлінудің  нақты  көлемін  ескертетін 

коэффициент; 

 газдалған қазбаның көлемі, 

; 

 

                 V

з  

= V

исх

 + А

у

 · 

 = 9316 + 739,5 · 0,9 = 9981,55 

,        (2.4)  

 

V

исх

 – шығатын ағыс жағына қарай қазбалар көлемі, м

3

; 

V

уд 

= 0,9  

 – 1кг АЗ аттырғанда пайда болатын барлық газдардың 

көлемі. 

 

 

3)  Дизелді  жабдықтардан  бөлінетін  улы  газдарды  бейтараптандыру 

үшін қажетті ауаның көлемі. 

Есептеу,  БҚЕ  сәйкес,  1  а.к.  (0,736  кВт)  қозғалтқыштың  қуатына  6 

 таза ауа беру шартымен жүргізіледі:  

   

                                     

 = 6·1,34

, 

,                 (2.5)    

 

мұндағы 

 біртекті машиналар қозғалтқыштарының қуаты, кВт; 

                          

біртекті машиналардың саны. 

                                                  

                                              

 = 6 · 1,34 · 522,47 = 4200 

. 

 

4) Шаң-тозаң факторы бойынша ауаның қажетті көлемі. 

Шаң-тозаң  факторы  бойынша  ауаның  қажетті  көлемі  ауа  ағымының 

қозғалыс жылдамдығы және желдетілетін қазба қимасының ауданы бойынша 

есептеледі.  БҚЕ  бойынша  жұмыс  жасап  тұрған  қазбадағы  ауа  ағымының 

қозғалыс жылдамдығы 0,3 м/с кем болмауы керек. 

 

 

 

2 Сурет – Кенішті желдету сұлбасы 

 

Тазалау  кеңістігінде,  ортта,  штректе,  квершлагта  және  басқа  да 

қазбаларда  БҚЕ  сәйкес  ауа  ағымының  ең  жоғары  жылдамдықтары:  тазалау 

және дайындық қазбаларында – 4м/с; 

Ауаның қажетті мөлшері: 

 

                                           Q

4 

= S · V = 12,5 · 8 = 100 м

3

/с,                             (2.6) 

 

мұндағы V – ауа ағымының қабылданған қозғалыс жылдамдығы м/с;  

 

 

                S  –  шаңдық  фактор  бойынша  ауа  мөлшері  есептелінетін  тау-

кен қазбасының қимасы, м

2

. 

 

 

2.1.1 Желдеткіштің статикалық ПӘК-ін анықтау 

 

Алдағы  есептулер  үшін  шаңдық  фактор  бойынша  ең  үлкен  ауа 

мөлшерін  Q

4

  қабылдаймыз,  яғни  оны  Q

4 

=  Q

шх

  деп  белгілейміз,  ал  желдету 

қондырғыларының өнімділігі Q

В

 = 1,1 Q

шх

. 

Желдеткіштің  статикалық  ПӘК-і  статикалық  қысымға  сәйкес 

анықталады: 

 

                                                            

,                                          (2.7) 

 

                                          

 = 1,27 · 0,6 = 0,76, 

 

мұндағы Q – желдеткіш арыны, м

3

/с;  

                          

 – статикалық қысым, Па; 

                            – қуаты, кВт; 

                          К – желдеткіш ауансының сығылу коэффициенті. 

 

                                                       

 ,                                        (2.8) 

 

мұндағы 

  –  желдеткішке  дейінгі  ауадағы  арынның  абсолютті 

қысым. 

 

 

2.1.2 Жалпы шахталық депрессия есебі 

 

Тау-кен қазбаларының ауа ағымы қозғалысына кедергісін есептейміз: 

 

                                                    R = (1,25 … 1,3) L

 ,                                     (2.9) 

 

мұндағы L – қазбаның ұзындығы, м; 

                          П – оның көлденең қимасының ауданы, м; 

                          S – көлденең қимасының ауданы, м

2

; 

                          α – аэродинамикалық кедергі коэффициенті. 

 

R

1-2

 = 1,25 ·300 · 

 = 0,0007;