24
техникалық бақылау ережелеріне сәйкес пісіреді. Осы ережеге сәйкес құбыр
желілерін пісіруге арнаулы оқудан және дайындықтан өткен пісіруші
мамандар жіберіледі. Пісіру жұмыстарын ауа райының температурасы -20 С-
тан жоғары жағдайда ғана орындауға рұқсат етіледі. Себебі бұдан төмен
температурада тегіс металына газдар қатты сіңеді.
Құбырлардың пісірілетін ернектерін майдан, сырдан және басқадай
органикалық қабыршықтардан тазалау үшін бензин немесе арнаулы
еріткіштер қолданлады. Ал ернектерді таттан, кірден тазалау үшін болат
щеткалар немесе шар қайрақ тастар қолданылады.
Құбырларды құрастыру жұмысы олардың түйісу ернектері мен осьтерінің
дәл келуін қамтамасыз етуі қажет.
Құбыр желілерін қол доғасымен пісіру. Құбыр желілерін біріктіру
кезінде, олардың айналатын және айналмайтын түйістіру бірікпелері тік,
төбелік және көлденең түсетін тегістермен орындалады. Айналатын түйістіру
бірікпелері бір құбырды екінші құбырға немесе бірнеше құбырларды бір
құбырмен пісіріп біріктіру кезінде орындалады. Ал айналмайтын түйістіру
бірікпелері ондаған – жүздаген метрге созылған бір құбыр желісін, екінші
құбыр желісіне жалғастырушы тігіспен және құбыр желілерінің ең соңғы
біріктіру тігісімен орындалады.
Айналатын түйістіру бірікпелерін орындау кезінде, бірінші қабат негізгі
түпкі тігістің жақсы балқуын және балқу сапасының жоғары болуын
қаматамасыз етуге ұмтылу керек. Бұл жағдайда, балқыған металл шөгіндісінің
құбырдың ішкі бетінде аз болуын қадағалау керек.
Шебердің іс жүзінде жұмыстың орындалу әдіс – тәсілін көрсету: 7 мин
1.
Құбырларды электр доғалы және газ астында қорғап ережелерін үйрету;
2. Жұмыс барысында Т.Қ. сақтауын қатаң ескертеміз;
3. Шебердің өзі құбырды электр доғалы газ астында қорғап пісіруді істеп
көрсету.
Жаңа материалды бекіту, біліктілік пен дағдыны қалыптастыру: 5 мин
I. Студенттердің оқытылған материалды игеру деңгейін тексеру,
студенттерді топ алдында жаңа тақырыпты еске түсіру үшін шақыру.
II. Жартылай автоматты және трансформатырды іске қосуға дайындау
және ұнтақты сым электродты толық жанғанға дейін ұстап тұруға үйрену.
1) айналым: жұмыс орнын ұйымдастырудың дұрыстығын тексеру;
2) айналым:
жартылай автоматты аппараттармен жұмыс істеу
ережелерімен таныстыру;
3) айналым: Т.Қ. ережелерінің сақталуын тексеру, санитарлықталаптар.
Қорытынды нұсқау : 8 минут
- орындалған жұмыстардың сапасын кеорасин арқылы бағалау;
- өндірістік оқыту сабағы үшін жұмыс қортындысын шығару;
- студенттердің жұмысын өзіндік талдау;
- студенттердің өндірістік оқыту шеберімен орындаған жұмыстарын
талдау (тапсырманы табысты орындаған студенттерді бөлу, ерекше
кемшіліктерді, үздік атқарылған жұмыстардан табылған қателіктерді талдау);
Үй тапсырмасын беру:
25
- қауіпсіздік техникаларын жаттап келу;
- жұмыс орнын ретке келтіру.
Тәжірибелік сабақта кейс оқыту әдісін қолданып, жартылай автоматпен
құбырларды қорғаушы газ ортасында пісіру тақырыбында жұмыс жоспарын
ұсынып отырмын. Бұл әдіс бойынша сабақ үш бөлімнен тұрады: ұйымдастыру
кіріспе және қорытынды.
1) ұйымдастыру кезеңінде техникалық қауіпсіздік ережесін, өткен сабақ
бойынша студенттердің білімі мен дағдысы тексеріледі және студенттер
жұмыс орнымен танысып, жұмыс орнын дайындайды.
2) кіріспе кезеңінде жаңа тақырып мазмұны түсіндіріліп, әр студентке
жеке-жеке технологиялық нұсқау картасы таратылып беріледі. студенттер
жеке-жеке жұмыс жасайды;
3) қорытынды бөлімде студенттердің өзіндік жұмысы және оқытушымен
орындаған жұмыстары талданады (тапсырманы табысты орындаған
студенттерді бөлу, ерекше кемшіліктерді, үздік атқарылған жұмыстардан
табылған қателіктерді талдау), жұмысты орындауда білім сапасы және
жұмыстың сапасын бірге бағалау қарастырылады.
Пісіру түрлері пәні бойынша, жартылай автоматпен құбырларды
қорғаушы газ ортасында пісіру тақырбына кейс әдісін қолданып сабақ
жүргіздім. Кейс әдісін қолданып сабақты өткізу үшін дәнекерлеу мамандығы
бойынша оқитын 220 топтан он екі студент таңдап алдым. Студенттерді шағын
микротоптарға бөлдім. Әр топқа әртүрлі проблемалы тапсырма беріп ат
қойдым. Бірінші ТДМ-503У2, трансформаторымен құбырды электр
доғасымен пісірушілер екінші «ПРОФИ» MIG250 жартылай автоматпен
құбырларды қорғаушы газ ортасында пісірушілер тобы, үшінші топ пісіру
сапасын кеорсин арқылы бақылаушы яғни қорытынды жасаушы топ. Кейс
әдісі бойынша оқытушы тек жол сілтеуші бағыт-бағдар беруші рөлін ғана
атқарады. Ал студенттер өздері ізденіп, проблеманы шешіп және сол
тақырыпты түйіндеп үйренеді.
1. ТДМ-503У2,
трансформаторымен құбырды электр доғасымен
пісірушілер тобының проблемалы тапсырмасы – қауіпсіздік ережесін сақтау
және құбырларды электр доғасымен пісіру. Бірінші істелетін жұмыс құбырды
пісіруге дайындау және D=50 мм құбырды таңдап аламыз. Құбырларды кесу
үшін бірінші өлшеп, түзетіп тазалап алу керек. Бұл тапсырманы орындауға
бізге қажетті құрал-жабдықтар: электр кескіш, сызғыш, бор, темір, щетка және
балға. Құбырдағы ернектің күюін болдырмас үшін бірінші қабатты диаметрі
3 мм электродпен және шамасы 120...140 А токпен пісіреді. Бұл жағдайда
УОНИИ-13/45,УОНИИ-13/55,СМ-11 және ВСЦ-1 қаптамалы электродтарын
пайдаланған жөн. Ал қалған қабаттарды диаметрі 4....5 мм электродтармен,
шамасы 200...250 А токпен пісіреді. Пісіру қабаттарын бір бағытта құбырды
баяу айналдыра отырып орындайды.
2. «ПРОФИ» MIG250 жартылай автоматпен құбырларды қорғаушы газ
ортасында пісірушілер тобының проблемалы тапсырмасы – қауіпсіздік
ережесін сақтау және жартылай автоматпен құбырларды газ қорғаушы газ
ортасында пісіру. Бірінші істелетін жұмыс құбырды пісіруге дайындау және
