Дәрістер Дәріс 1 Тақырыбы: Кіріспе

Ашық қоңыр топырақ әртүрлі механикалық құрамда болып келеді. Бұл өңірде, әсіресе, ашық қоңыр топырақтың кебірленген түрлері жиі кездеседі, олар нағыз кебір топырақпен араласа орналасқан және үлкен алқаптарға созылып жатады. Сондықтан мұндай жерлерді егіншілікке дайындағанда топырақ түрін, ауа райы ерекшелігін жете ескеру қажет.

Қоңыр және ашық қоңыр топырақтар таралған алқап оңтүстікке қарай құба топыраққа ауысады.

Құба топырақты алқаптардың жазы өте ыстық, қысы суық жауын шашын мөлшері аз болады (жылына 150-160 мм шамасында). Топырақ қабаттарының құрамында суда ерігіш тұздар көп болады. Бұл топырақтың қарашірік мөлшері небәрі 1,0-1,5 пайыз шамасында, ал оның қалыңдығы 12-15 сантиметрге жетеді.

Құба топырақ негізінен аса континентальды климат жағдайында түзілетіндіктен және оның қабаттары тұзды болып келетіндіктен, бұл жерлерде тек қана осы топырақ жағдайына бейімделген өсімдіктер (сұр жусан, қара жусан, ащы сораңдар) өседі, олардың мал жайылымдық қана маңызы бар. Түзілуіне қарай құба топырақ түрі де күрделене түседі және олар механикалық құрамы жағынан да түрліше болып келеді. Құба топырақтың барлығы дерлік қоректік азот пен фосфорға кедей, ал калийге бай келеді. Бұл топырақтың тағы бір ерекшелігі-оның қабаттарында біршама мөлшерде ерігіш тұздар болады(хлораттар, сульфаттар).

Құба топырақ өңірінде кебірлер, сортаң топырақ және тақырлар да кездеседі. Құба топырақтың солтүстіктегі ашық қоңыр топырақпен шекаралас орналасқан түрлері және тұзсыз түрлері бірқатар агротехникалық шараларды жүзеге асыру арқылы аздап егіншілікке пайдалануға жарайды. Көбіне бұл өңір мал шаруашылығына пайдаланылады.