Жасыл тыңайтқыштар. Сидераттар дегеніміз қолдан егілетін бір жылдық бұршақ тұқымдысдақылдарды өсіп гүлденгенге дейінгі кезеңінде, сол қалпында жыртып, топыраққа енгізу. Бұршақ тұқымдас дақылдардың тамырында түйнек бактериясының арқасында оған азот қоры мол жиналады. Бұл дақылдар ауадан азот жинайды, ал мұны күшейту үшін олардың тұқымдарын екпестен бұрын нитрагинмен немесе арнаулы препараттермен өңдейді. Сонда бұлардың атмосферадан азот сіңіруі күшейеді. Сонымен қатар, жасыл тыңайтқыштардың құрамында фосфор және калий элементтері жоқтың қасы болғандықтан, топырақты өңдемес бұрын оған фосфор мен калий тыңайтқыштарын енгізу тиімді болып табылады.
Бұршақ тектес дақылдарды өнімдері ертерек жиналып алынатын дақылдардың орнына, ал шабдарды көктемде егіп, кезінде суарып, күткен жағдайда олардан жасыл тыңайтқыш мол алынады.
Бұршақты дақылдарды тыңайтқышқа арнап өсіру үшін күздік бидай, сүрлемдік жүгері, тағы басқа алғы дақылдарды жинап алғаннан кейін егістік танап суарылады, содан 3- 4 күн өткеннен соң (топырақтың кебуіне байланысты) егістікті бір мезгілде тырмалай отырып, 24- 26 см тереңдікте жыртады. Ас бұршақтың және сиыр жоңышқаның тұқымын гектарына 80- 100 кг, ал ноғатықтың тұқымын 100- 120 кг мөлшерінде себеді. Ескеретін жайт- бұршақ дақылдардың біртегіс өсіп- өнуінің шешуші шарты- негізгі дақылды жинап алысымен танапты суарып, жырту, ал енді жер жырту мен тұқым себу арасында мүмкіндігінше алшақтық болдармау керек.
Бактериялы тыңайтқыштар. Бактерилық тыңайтқыштар- құрамында өсімдікке пайдалы топырақ микроорганизмдері бар препараттар. Бұл өсімдік тамырының айналасына микроорганизмдердің жиналуына жағдай туғызады да, топырақтағы биохимиялық процестерді күшейтіп, өсімдіктің тамыры арқылы қоректенуін жақсартады. Мұндай микроорганизмдерден дайындалған препаратты бактериялық тыңайтқыштар деп атайды. Бактериялық тыңайтқыштар топырақты тиісті микроорганизмдермен байытады. Бұл тыңайтқыштарды дайындауда жергілікті жердің топырағынан немесе сол жердегі өсімдік тамырынан бөлініп алынған микроорганизмдерді қолданғанда жақсы нәтиже беретінін ескерген жөн. Бактериялық тыңайтқыштардың түріне қарай өсімдік фосфор, азот, тағы басқа элементтерді көбірек сіңіреді. Мұндай микробтар әрқашан өсімдікке жетіспейтін биологиялық заттарды құрайды.
Достарыңызбен бөлісу: |