Сабақтың тақырыбы: Сабақтың мақсаты

• Қазақстанның топырағы.

• Сабақтың тақырыбы:

Сабақтың мақсаты:

• Сабақтың мақсаты:
• Білімділік: Топырақты механикалық құрылымына қарай жіктелу ерекшеліктерін, топыраққа әсер етуші факторларды түсіндіру.
•  
• Дамытушылық: Оқушыларды өз шығармашылық жұмыстарының нәтижесін көріп, өз бетімен жұмыс жасап, талдай білуге, қорытынды айта білуге үйрету.
•  
• Тәрбиелік: Патриоттық, отан сүйгіштік тәрбиеге баулу, экологиялық тәрбие беруге түрткі жасау, топырақ ресурстарын ұтымды пайдалануға шақыру.
• Сабақтың түрі: Жаңа білімді меңгерту
• Сабақтың әдісі: сыни тұрғыдан ойлауға үйрету, ой шақыру, мағынаны тану,
• тест тапсырмалары, топтық , картамен жұмыс, деңгейлік тапсырмалар. Сабақтың көрнекілігі: Мультимедия, карта, атлас, кескін карта, әртүрлі суреттер.
• Пән аралық байланыс: биология, әдебиет.

• 1. Көңіл күйім жақсы

• 2.Ойланулымын

• 3.Қобалжулымын

• Сабақ алдындағы көңіл күйім.

• І. Ұйымдастыру.
• А) Оқушыларды түгелдеу.
• Ә) Оқушыларды топтарға бөлу

• І - топ

• Сұр топырақ

• ІІ - топ

• Қара топырақ

• ІІІ - топ

• Қоңыр топырақ

• І - топ

• Сұр топырақ

• ІІ - топ

• Қара топырақ

• ІІІ - топ

• Қоңыр топырақ

• «Тест тапырмалары».
• 1. Қазақстан астанасы орналасқан өзен:
• а) Жайық б ) Есіл
• ә ) Ертіс
• 2. Рахманов бұлағы қайда орналасқан?
• а) Алтайда б ) Қаратауда
• ә) Іле Алатауында
• 3.Есіл өзеніндегі судың ең төмен кезі
• А) жазда б) күзде
• ә) қыста
• 4. Солтүстік Мұзды мұхитының алабына жататын өзен.
• а) Ертіс б) Іле
• ә ) Жайық
• 5. Қазақстандағы жер асты суының мол қоры:
• А) Каспий маңы ойпаты
• ә) Мойынқұм
• б ) Шығыс Қазақстан

• Өзіңді тексер

• Жауаптары
• 1 б
• 2 а
• 3 ә
• 4 а
• 5 ә

• 1. Қазақстанның ең ұзын өзені.
• 2. Арал теңізі алабының өзені.
• 3.Іле өзеніндегі бөген.
• 4.Жер асты суы мол жер.
• 5.Тұран Тақтасында орналасқан теңіз.
• 6.Шипалы әсері бар
• минералды су.
• 7.Іле өзені құятын көл.

• Сөзжұмбақ шешу.

• Т

• Р

• Е

• І

• С

• Т

• О

• Р

• Ғ

• А

• Й

• Й

• А

• Ғ

• А

• Ш

• П

• А

• Ы

• Р

• А

• Қ

• Ш

• Р

• Р

• А

• Л

• А

• Қ

• Қ

• Ш

• А

• Ғ

• А

• Ы

• Л

• А

• Ж

• С

• А

• Қ

• А

• А

• Ш

• Б

• Жоспар:

• 1. Топырақтың пайда болуы.
• 2. Топырақ құрушы факторлар
• 3. Топырақтың механикалық құрылымы.
• 4. Өлкеміздің топырағы

Топырақтың пайда болуы.

• Топырақ — табиғат компоненттерінің бірі. Жердің геологиялық тарихында алдымен пайда болған топырақ.Алғашқы жұқа топырақ қабаты осыдан 500 млн жыл бұрын кембрий дәуірінде пайда болған

• Топырақтану - топырақ жамылғысын зерттейтін ғылым - жас ғылым. Оның негізін салған XIX ғасырдың 80-жылдары орыс ғалымы В. В. Докучаев - топырақтың табиғи және тарихи дене екенін анықтады.

• Топырақ та қатты, сұйық, газ тәріздес және тірі ағзалардан тұрады.
• Қатты бөлігі – минералды және органикалық заттар.
• Сұйық бөлігі – минералды және органикалық ерітінділерден тұратын су. Газ тәріздес бөлігі – ауа. Тірі бөлігі – бактериялар, саңырауқұлақтар және т.б.

• О- Органикалық қабат (өсімдіктердің қураған қалдықтарынан қалдықтарынан түзілген
• төсеніш қабат)
• А- Органикалық заттардың ыдырауынан түзілген қарашірік (гумус) қабаты
• В- Шайылу қабаты.Бұл қабат құрамында органикалық заттары бар майда түйіршікті
• минералды бөлшектерден құралған.
• С- Үгілген тау жыныстарынан түзілген Аналық жыныстар қабаты
• R- Жер қырытысын құрайтын үгілмеген негізгі жыныстар

• Топырақтың
• механикалық
• құрамы
• құрамы

• Құмды

• Құмдауытты

• Сазды

• Саздауытты

• Құрылымы

• Құрылымды

• Құрылымсыз

• құрылымсыз топырақ

• құрылымды топырақ

Қазақстандағы топырақ жамылғысының типтері

• Қазақстан территориясы үлкен болғандықтан, оның топырақ жамылғысы күрделі және әр түрлі. Топырақ жамылғысының зоналар бойынша таралғаны айқын байқалады.

Негізінен үш топырақ зоналарына бөлінеді:

• қара топырақты зона (52° с.е. солтүстігінде)
• Қара-қоңыр топырақты зона (52°-48° с.е. аралығында)
• қоңыр, сұр-қоңыр топырақты зона (48°с.е. оңтүстігінде)

Қара қоңыр топырақ

• Қара қоңыр топырақ зонасы қара топырақтың оңтүстігінде орналасқан. Бұл Орталық Қазақстанның көп жерін, Каспий маңы ойпатының солтүстігін, Шығыс Қазақстан облысының жазықтарын алып жатыр.
• Бұл – республиканың оңтүстік дала (тым құрғақ далалы) және шөлейтті алқаптарын алып жатқан зона. Оның жусаны мол, жайылымы жұтаң жерлер.
• Ауданы: 120 млн гектар жерін (44%)

• Мағынаны тану

• Топырақ құрушы факторлар
• Климаттың , жер бедерінің әсері
• Тірі организмдердің әсері
• Адамның әсері

• Венн диаграммасы
• Құрылымды Құрылымсыз

• Сергіту сәті

• «Кім бұрын»ойыны

• Бір әріпке географиялық нысандарды айту. (өзен, көл, теңіз, мемлекет,
• астана, арал. )
• Әріптер: «К», «М» , «С»

• Топырақ қабаттарының аттарын ретімен жазыңдар

“Сәйкестендіру кестесі”

1	Қарашірінді		бактерия
2	Құрылымсыз топырақ		Cұр-қоңыр топырақ
3	топырақтану		тыңайтқыш
4	Шөл зонасы		ғылым
5	Адам әсері		ғалым
6	Докучаев		Кесек топырақ
7	Құрылымды		гумус
8	Топырақтың тірі бөлігі		Түйіршіктері ұсақ

• Қорытынды
• Топырақ сөзіне 5 жолдық өлең құрастыру.
• Кескін картаға Батыс Қазақстан облысының топырақ белдемін түсіру.
• Нене білдім? не үйрендім?
• не білгім келеді?

• Үйге тапсырма:
• 1.Тақырыпты оқу.
• 2.Кескін картаға топырақ белдемін түсіру.
• 3. Қосымша мәлімет жинау.
• Бағалау.

жүктеу 3,7 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: