Көп зерттеушілер мәліметі бойынша өсімдік тіршілігінде қоректік заттарды пайдаланудың екі кезеңін айырады, бұлармен тыңайтқышты қолданғанда санасу қажет. Ұрма кезең аталған біріншісі көп өсімдіктерде өсу және дамудың алғашқы фазаларымен дәл келеді. Бұл аралықта өсімдік қоректік заттардың жетіспеуіне және артық мөлшерде болуына ерекше сезімтал. Өсімдіктің химиялық құрамында алғашқы фазаларында азот және күлдік элементтердің жоғары мөлшерімен сипатталады. Бұл аралықта өсімдік минералды қорек жағдайына талабы жоғары.
Зерттеулер бойынша вегетация басында тұқым жарылуынан өсімдіктің көктеп шығуына дейінгі аралықта өсімдік фосфор жетіспеушілігіне ерекше сезімтал екендігі дәләлденген.
Екінші кезеңде қоректік заттардың максимальді пайдалану кезеңі деп аталады. Ол қоректік заттарды мол сіңіретін соңғы фазаларға сәйкес келеді. Бұл әртүрлі дақылдарды биологиялық ерекшеліктеріне байланысты жетілудің әртүрлі фазаларына түседі. Астық дақылдарында жүгеріні ескемегенде масақтану фазасының соңында қоректік заттар сіңірілуі тоқталуға жақындайды бірақ бұл уақытта олар толық өнімнің 50-60% өсімдік массасын ғана түзеді.
Өсімдікте қоректік элементтердің жиналу динамикасы.
Жетілу фазасы
|
бидай
|
арпа
|
Сұлы
|
N
|
P2 O5
|
K2 O
|
N
|
P2 O
|
K2 O
|
N
|
P2 O5
|
K2 O
|
Масақтану басы
|
69
|
65
|
68
|
71
|
56
|
73
|
51
|
36
|
54
|
гүлдеу
|
90
|
93
|
95
|
96
|
74
|
100
|
82
|
71
|
100
|
Толық пісу
|
100
|
100
|
82
|
100
|
100
|
64
|
100
|
100
|
83
|
Картоп, қант қызылшасы капуста т.б. Көкөніс дақылдары қоректік элементтерді біртіндеп бүкіл вегетиция бойы сіңіреді. Ал көкнәр азот пен калийді өте қарқынды сіңіреді. Добрунов мәліметі бойынша бұл дақыл вегетацияның 24 күні азот 100 %, 39 күні калий 100%, сіңірілген фосфор сіңірілуі бүкіл вегетиция бойы жүрген.
Сөйтіп қоректену вегетация кезеңімен дәл келмейді. Көп дақылдарда қоректену кезеңі вегетация кезеңінен көп қысқа. Кей дақылдарда ол созыңқы бүкіл вегетация бойы созылады.
Сонымен өсімдік қорегін олардың биологиялық ерекшеліктерін ескере жетілу кезеңдерін де реттеп отыруға болады, ол өнімнің мөлшерімен сапасын қалыптастыруға жағдай тудырады. Өсімдіктердің қоректену кезеңділігі тыңайтқыштарды бөлшектеп еңгізуге теориялық негіз болды.
Тыңайтқышты біртәсілмен бір қабатқа еңгізуде тыңайтқыштың потенциалдық мүмкіншілігі әрдайым толық пайдаланылмайды. Сондықтан өсімдік қоректенуінің дұрыс жүйесі негізгі (18-25 см), себу алдындағы (5-8 см) және өсу кезеңдегі тыңайтудың жиынтығынан тұрады.
Достарыңызбен бөлісу: |