Дәрістер Дәріс 1 Тақырыбы: Кіріспе

жүктеу 291 Kb.

бет	15/28
Дата	03.02.2022
өлшемі	291 Kb.
	#35269

1 ... 11 12 13 14 15 16 17 18 ... 28

1-8 Дәрістер АГРОХИМИЯ

Топырақ сіңіру кешені. Топырақтың өз денесінде топырақ ерітіндісіндегі иондарды, ұсақталған минералдық және органикалық заттарды, тірі микроорганизмдерді, әртүрлі суспензияларды ұстап қалу қабілетін айтады. Топырақтың сіңіру процесіне қатысатын компоненттер жиынтығын К.К.Гедройц топырақ сіңіру кешені (ТСК) деп атады. ТСК-ның басым бөлігін топырақ коллоидтары құрайды.

Топырақтың сіңіру қасиеттерінің ішінде физика-химиялық сіңіру қабілеті оның құнарлығының қалыптасуында маңызды роль атқарады. Физика-химиялық сіңіру дегеніміз топырақтың қатты фазасының құрамындағы катиондарын топырақ ерітіндісіндегі катиондарына эквивалентті мөлшерде алмастырылуы.

[TCK]Ca^²+₊5KCl ↔ [ППК]^-5K++CaCl₂+MgCl₂+HCl
Топырақтың алмасу көлемі-топырақтың сіңіру кешеніндегі катиондардың максималды мөлшері (КАК). КАК – нің анықтауының стандартты әдісі pH=6.5 буферлік ерітіндіден Ba²⁺ катиондарының сіңірілген компоненттерге (балшықты минералдар, органикалық заттар) тәуелді және өте құбылмалы.

Топырақ	КАК мг-экв/100
Шымды-күлгінді құмды	3-6
Шымды-күлгінді орташа құмбалшықты	10-20
Шымды-күлгінді балшықты	15-25
Орман сұр топырағы орташа құмбалшықты	15-30
Кәдімгі ауыр құмбалшықты қара топырақ	30-70
Оңтүстік құмбалшықты қара топырақ	20-50
Құмбалшықты ашық қара қоңыр топырақ	20-40
Құмбалшықты кәдімгі сұр топырақ	8-20
Құмбалшықты қызыл топырақ	13-25

Иондар алмасуының заңдылығы бойынша заряды мен массасы жоғары иондар сіңіру күші жоғары.

Алмасып сіңірілу қабілеттілігіне байланысты топырақ типтерінің көпшілігінде мына қатар келтіріледі:

Катиондар - Na⁺ < NH⁴ ≤ K⁺ < Mg²⁺≤ Ca²⁺ ≤ H⁺< Al³⁺ < Fe³⁺

Аниондар - Cl^-~NO₃^-\< SO₄^2- < PO₄^3-(HPO₄^2-, H₂PO₄^-)
Бірақ та бұл қатар pH, температура, концентрация т.б. өзгерістеріне байланысты құбылмалы болуы мүмкін.

жүктеу 291 Kb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 11 12 13 14 15 16 17 18 ... 28