Терморегуляциялық – жылу өндіру мен жылу беру арасындағы балансты сақтайды.
Секроторлық функциясын, эндокриндік және нерв жүйесімен реттелетін тер және май бездері қамтамасыз етеді.
Экскеторлы секроторлы функциясымен байланысты; дерма тері қосымшалары арқылы іске асады.
Заттек алмасу алмасудың улы өнімдерін ұстап қалады. Терінің құрамындағы ферменттер ақуыз, майлардың, көмірсулардың катаболизмін іске асырады.
Тыныстық – тері арқылы 20 % оттегі қанға түсіп, көмірқышқыл газы шығарылады.
Эндокриндік – тері, метаболиттері стреоидтарға ұқсас әсер ететін холекальциферол (витамин D2) гормонын түзеді.
Иммундық – теріде барлық түрлі иммунокомпетентті және фагоцитарлы жасушалардың қасиеті бар, барлық белгілі лимфокиндер және цитокиндер түзеді. Тері шеткі, бірақ өте маңызды иммундық мүше болып келеді, ал эпидермис тимустың функциялық және морфологиялық аналогы болыа келеді.
Этиологиясы – ауруды туғызған себептер, патогенез – аурудың туындауы мен даму механизмі, сондай-ақ сырқаттану процессінің таралу жолы, саногенез – ағзаның аурудан қорғану механизмі.
Тері ауруларының дамуына көптеген себептер әсер етеді. Бұл себептерді кей кезде шартсыз тітіркеніштерге жатқызады. Себебі, олардың әсерінің нәтижесінде барлық адамда және көп жағдайда теріде осы зақымдауыш тітіркендіргішке жауап ретінде белгілі бір реакция туады. Мұндай тітіркеніштердің қатарына химиялық күйік туғызатын сілтілер мен қышқылдардың концентрленген ерітінділерді, терінің арнамалы зақымдануына әкелетін үлкен дозадағы сәуле энергиясы, радияция, рентген сәулелерін, жоғарғы (термиялық күйік) не төменгі (үсіну) температуралардың әсерін келтіруге болады.
Тері ауруларының себебін шартты түрде эндогенді және экзогенді деп бөледі. Эндогенді факторлар ағзаның физиологиялық қорғаныш механизмін төмендетіп, тері ауруы дамуына фон қалыптастырады.
Тері ауруларының экзогенді этиологиялық факторларына физикалық, химиялық, бактериальдық тітіркендіргіштер мен өсімдік және жануар тектес паразиттерді жатқызуға болады. Физикалық экзогенді этиологиялық факторларының ішінде механикалық тітіркеніштерді, термиялық жарақат, сәулелік энергияның әсерін ажыратуға болады. Ұзақ уақыт жаншылу, жырылу, соғылу және т.б. механикалық әсерлер түрлі интенсивтіліктегі қабыну процессін, қан құйылу, мүйізгек түзілуіне әкеп соғуы мүмкін. Термиялық факторларға теріге төмен немесе жоғары температураның әсерінен қалтырауы, үсуі, күйігі жатады. Сәулелік энергия (ультракүлгін және рентген сәулелер, иондаушы радиация, т.б.) теріге әсер етіп, дерматитке ғана емес, сонымен қатар өте қиын жазылатын терінің өлуіне әкелетін дистрофиялық өзгерістер де туғызуы мүмкін.
Дерматоз туғызатын химиялық факторлар өте әртекті. Олар өндіріс орындарында, тұрмыста және түрлі дәрілік заттар түрінде кездесуі мүмкін. Химиялық тітіркендіргіштердің теріде туғызатын патологиялық өзгерісі де әртекті.
Көрсетілген физикалық және химиялық факторларды шартсыз тітіркендіргіштерге жатқызуға болады, себебі олардың әсер етуі барлығында да, әруақытта тері мен ауыз кілігейінің біркелкі реакциясын тіғызады.
Осы агенттермен шақырылған дерматоз дамуы патогенезінде организмнің сезімталдығы, оның аллергиялық жағдайы үлкен рөль атқарады.
Достарыңызбен бөлісу: |