18. Денсаулық сақтаудың экономикалық және әлеуметтік аспектілері. Денсаулық сақтау жүйесінің қолжетімділігі.
Медицина әлеуметтануы мен денсаулық сақтау-әлеуметтану саласы, жаңа заман қоғамындағы медицина мен денсаулық проблемаларын зерттейді. Адамдардың денсаулық сақтау мен медициналық қызмет көрсету саласын ерекше мінездейтін, әлеуметтік және әлеуметтану процестерін кешенді қатынастарының заңдылықтарын және әлеуметтану проблемаларын, құбылыстарын зерттейтін бағытын біріктіретін әлеуметтану саласы.
4. Денсаулықты сақтау жүйесінің қолжетімділігі
Денсаулық сақтау – қоғамның әлеуметтік өмірінің маңызды саласы. Бірнеше рет қайта құруларды басынан кешіріп, алдағы уақытта да дамытылуы жоспарланып отырған ұлт денсаулығы – еліміздің ұлттық саясатының басты бағыттарының бірі болып табылады. Бүгінгі таңда денсаулық сақтау саласын жетілдіру үшін орасан зор қаржы бөлінуде, жеке меншік секторды қоса отырып қаржыландыру мен басқарудың жаңа әдістері енгізілуде, дәрігерлерді оқыту мен олардың қызығушылығын арттыру бойынша жаңа кадр саясаты қалыптасуда, осының бәрі қолданыстағызаңаясындаөзараүйлесімділікпен дамуда.
5. Халықтың қартаюы және оның қоғам өміріне, экономикасына әсері
Халықтың қартаюы экономиканы бәсеңдетеді, бюджетке жүктемені арттырады. Бұл әсерді дұрыс бюджеттік және әлеуметтік саясат арқылы тегістеуге болады, ал адамдардың экономикалық белсенділігінің өсу кезеңі өсуге қосымша серпін бере алады.
6.Девиация мен әлеуметтік бақылау.
Көптеген әлеуметтанушылар қоғам қақтығыссыз өмір сүре алмайды деп есептейді. Қақтығыс әлеуметтік өмірдің қажетті элементі, ол әлеуметтік қысымға ерік береді, қоғамның барлық саласындағы әлеуметтік өзгерістерге ықпал етеді.
Қақтығыстар теориясын К.Маркс, Г.Зиммель, П.Сорокин, Л.Козер, Р.Дарендорф қақтығыс табиғатын былай түсіндіреді: кез келген қоғамда тұрақты өзгеріс ұрдісі жұріп отырады. Онда әрқашан қақтығыс тудыратын келіспеушіліктер элементі өмір сүреді. Қоғамның немесе топтың бір мүшелері басқаларға кұш көрсетіп отырады. Соңғылары барлық кезде қаналуға қарсы күрес жұргізеді. Қақтығыстың пайда болуы мен дамуының қажетті шарты-топтардың өз жағдайы мен тұпкілікті мақсаттарын білуі. Қақтығыс, күрес арқылы әлеуметтік даму мен өзгеріс жүзеге асады, адамзат тарихы алға жылжиды
7.Девиация туралы теориялық бағыттарды қысқаша шолу (әлеуметтанулық, биологиялық, психологиялық, экономикалық, мәдениеттанулық).
Американ әлеуметтанушысы Л.Козер қақтығыстардың себебін әлеуметтік теңсіздіктен, мәңгі психологиялық қанағаттанбаудан көрді. Мұның бәрі түрлі тектегі қақтығыстар арқылы шешілді. Козердің айтуынша, қақатығыс-бұл құндылық үшін күрес немесе статустардың шексіз саны, билік және ресурсқа кінә тағу. Бұл күресте оппоненттердің мақсаты-бейтараптандыру, шығын келтіру немесе қарсыласты жою. Л.Козердің өз ойы бойынша қоғам жағдайына жақсы әсер беретін, дамуына ықпал ететін мынадай негізгі міндеттерді көрсетеді: топтардың біліміді болуы, топтардың шекара белгілеуі мен оны сақтауы; топтар ішіндегі және топтар арасындағы қатынастардың салыстырмалы тұрақтылығын сақтауы; индивидтерді, топтарды әлеуметтендіру. Сонымен, Л.Козер қоғам типіне байланысты әлеуметтік қақтығыстар классификациясын жасады. Жабық қоғамдарда қақтығыстар әлеуметтік байланыстарды бұзуы, оны дұшпандық топтарға бөлуі, төңкеріске әкелуі мүмкін. Ашық қоғамда қысымды жұмсартуға қақтығысқа мүмкіндік беріледі. Бұл қоғам дамуына он ықпал етуі мүмкін.
8. Аномия мен қоғам. Деликвенттілік және қылмыс.
Аномия - бұрын қоғам үшін бұрыннан қалыптасқан нормалар мен құндылықтардыңыдырауы немесе жоғалуы болатын әлеуметтік жағдай. «Нормассыздық» деген ұғым негізін салушы әлеуметтанушы Эмиле Дюркхеймменәзірленген. Ол аномия қоғамның әлеуметтік, экономикалық немесе саяси құрылымдарына түбегейлі және жылдам өзгерістер жасайтын кезеңдерде және кейінгі кезеңдерде жүргізілген зерттеулер арқылы анықтады.
Дюркгеймдің пікірінше, уақыттың бір кезеңінде қолданылатын құндылықтар мен нормалар жарамды емес, алайда жаңа орын әлі орын алмай қалған жоқ.
Аномия кезеңінде өмір сүретін адамдар, әдетте, өз қоғамынан ажыратылғандай сезінеді, өйткені олар өздері құрметтейтін нормалар мен құндылықтарды қоғамның өзінде көре алмайды. Бұл біреуге тиесілі емес және басқа адамдармен байланысы жоқ деген сезімге әкеледі. Кейбіреулер бұл олардың ойнайтын (немесе ойнайтын) және / немесе олардың сәйкестігі қоғамның бұдан былай бағаланбайтынын білдіреді. Осыған байланысты аномия мақсаты жоқтығын, үмітсіздікті тудыратындығын және ауытқушылық пен қылмысты көтермелеуге көмектеседі.
Достарыңызбен бөлісу: |
