Да п а л ы қ дүниетаны мы Әрбір ғалы м

Ойыншы-күлкішілдікті Абай барлық дерлік шЬіғар-

бет 63/94 Дата 13.09.2023 өлшемі #43348

Навигация по данной странице:

• Абай «талап» дегенді кәдімгі ғылыми, философиялық ұғым ретінде талдаған. Адам талаптанып іс қылуы үшін оның шарттарын білуі керек, дейді Абай. Ол қандай

Ойыншы-күлкішілдікті Абай барлық дерлік шЬіғар- маларында сынап келген. Оның пікірінше бұл да надан- дықтың белгісі. «Адамның сүйгені көппен дүрмек» — де- генде Абай осы жайды айтқан. Өмірде ойынға да, күл- кіге де орын бар, оларсыз қызық жоқ, бірақ Абай олардың мөлшермен болғанын қалайды. Шектен шығу білімсіздік, шектен шықпау — даналық. Осы екі ара- лықта адам өте жиі қателеседі. Абай қайғы туралы да көп жазған. Ол мәселе тура- лы арнайы айтпақпыз. Бұл сөзде Абай қайғыға қатысты мәселені мөлшермен байланыстырған. Адам баласының басына қайғы түспеуі мүмкін емес, әңгіме алайда сол қайғыға малынып, бордай еріп, жүнжіп кетпеу туралы. Қайғыға қарсы тұра білу, оны жеңу де ерлік, қайғыны мойындап, оның дәл мағынасына сай әрекет ету, яғни қайғылы бола білу де ерлік. Қайғыға салынған да жа- ман, қайғысыз болған да жаман. Қайғыны өз мөлше- рінде қабылдау қажет. Абай осы мөлшер, шама деген- дер туралы айтқан. Құмарлық деген ұлы да үлкен тақырып. Құмарлық пайда болмай ешқандай іс басталмақ емес. Білімнің де, ғылымның да, махаббаттың да негізінде құмарлық жа- тыр. Мәселе, тағы да құмарлықтың мөлшерінде. Құмар- лыққа құл болсаң, әңгіменің аяқталғаны. Егер де құмар- лықты билей алсаң ісің оңға бастайды. Абай осы «төрт нәрсе — күллі ақыл мен ғылымды тоздыратұғын нәрселер» — деп сөзін аяқтаған. Бұған біздің қосып-алар пікіріміз жоқ. Орынды айтылған те- рең тұжырым. ТАЛАПТЫҢ ШАРТТАРЫ  (Отыз екінші сөз) Абай «талап» дегенді кәдімгі ғылыми, философиялық ұғым ретінде талдаған. Адам талаптанып іс қылуы үшін оның шарттарын білуі керек, дейді Абай. Ол қандай шарттар, солардың бас-басына тоқталайық. жүктеу Достарыңызбен бөлісу:

©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз