Да п а л ы қ дүниетаны мы Әрбір ғалы м


сы, топ басы деген кісілер болуш ы еді. Ел арасындағы


бет85/94
Дата13.09.2023
өлшемі
#43348
1   ...   81   82   83   84   85   86   87   88   ...   94
b892

сы, топ басы деген кісілер болуш ы еді. Ел арасындағы
бар ш ам а болмысты солар реттеп, басқараты н. Ел басы-
ға ж ұр т сеніп, қарапайы м ш аруа ез жұмы сы мен болушы
еді. «Б ас-басы ңа би болсаң, манар тауға сыймассың,
басал қаңы з бар болса, ж ал ған отқа күймейсің» — деп
екі тізгін, бір шылбырды бер дік саған деген соң ел басы,
топ басы лар д а азбайтын, ел құрм етім ен санасаты н. Осы
тұста А бай бір үлкен м әселенің басын ашып кеткен. Ол
қ а за қ ауылының әлеум еттік құрылымы туралы. Қ азақ
ауылы қан дас туы стардан тұрады , сондықтан ауыл бас-
іиысы ж етесіз болм аса, өз бауырының қамын ж ем егенде
13-443
185


Кайтпек. Оның әділ болмауына бұлтаң ж ол жоқ. Ал осЬі 
мінезден қ а з а қ т а р Абай зам ан ы кезінде неге айрылып 
қалды. Себебі, ендігі ж ерд е ел билігі ел басының қолын- 
да емес, орыс әкімдері қатысуымен ж оғары дан усыны- 
лып сайланатын болыстың қолында болып, Ддам ды ж а- 
залау, соттау т. б. азам атты қ істер орыс әкімдерінің 
еркіне қарады. Өзін-өзі басқаратын ел болмағандықтан 
қа за қ та р ға сайтандық ене бастаған. Сөз ұғар, сөзге то- 
сылар қауым азайдьг) Ел басы топ басының орнына 
садырауқұлақтай қаптап пысықтар, қу мен сұмдар пай- 
да болды. Мінез ұсақталды. Сондықтан намыс деген 
аруақты сөз жер болды, бұл қазір жойылған екінші мі- 
нез. Алайда, ат қойып аруақ шақырылған кезде,— дейді 
Абай, ағайын өкпе, аразды ққа қарамайды, жанын са- 
лады екен. Ол намысқорлық. Сондықтан д а халық 
«ағайынның азары болса да, безері болмайды»,— дейді. 
Міне, осы' екі мінездің замандастары арасында жойыла 
бастағанына ақын қатты қынжылады. Данышпанныд 
бұл ойына таң қаласыд, сол кезедде қазақты д терезесі 
дәл қазіргідей шайқалмаған заманда осы мінез болма- 
са, бүгінгі күні оларды еске алудыд өзі ж адалы қ, бүгін- 
гі ел басы, топ басы болып жүргендердіц көбісі, жоғары- 
дан бекітіліп, сайланған әкімдер. Өз даналығымен ха- 
лық мүддесін жақтап шыққандары шамалы. Үлттық 
намыс деген тіптен жоқ, одан айрылдық: «Ендігілердің 
достығы — бейіл емес, алдау, дұшпандығы — кейіс емес, 
не күндестік, не тыныш отыра алмағандық»,— дейді 
Абай.
СҮ Р А Қ ТА Р 

жүктеу

Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   81   82   83   84   85   86   87   88   ...   94




©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет
рсетілетін қызмет
халықаралық қаржы
Астана халықаралық
қызмет регламенті
бекіту туралы
туралы ережені
орталығы туралы
субсидиялау мемлекеттік
кеңес туралы
ніндегі кеңес
орталығын басқару
қаржы орталығын
қаржы орталығы
құрамын бекіту
неркәсіптік кешен
міндетті құпия
болуына ерікті
тексерілу мемлекеттік
медициналық тексерілу
құпия медициналық
ерікті анонимді
Бастауыш тәлім
қатысуға жолдамалар
қызметшілері арасындағы
академиялық демалыс
алушыларға академиялық
білім алушыларға
ұйымдарында білім
туралы хабарландыру
конкурс туралы
мемлекеттік қызметшілері
мемлекеттік әкімшілік
органдардың мемлекеттік
мемлекеттік органдардың
барлық мемлекеттік
арналған барлық
орналасуға арналған
лауазымына орналасуға
әкімшілік лауазымына
инфекцияның болуына
жәрдемдесудің белсенді
шараларына қатысуға
саласындағы дайындаушы
ленген қосылған
шегінде бюджетке
салығы шегінде
есептелген қосылған
ұйымдарға есептелген
дайындаушы ұйымдарға
кешен саласындағы
сомасын субсидиялау