Да п а л ы қ дүниетаны мы Әрбір ғалы м

шалса, қашып құтыла алмайсың; басында бұл шалса

бет 75/94 Дата 13.09.2023 өлшемі #43348

Навигация по данной странице:

• Мақал-мәтелді құрастыру әркімнің қолынан келе бер- мейді. Абай бұл сөзінде көңілінде жүрген кәрікті ойларын мақал-мәтел етіп ернектеген. Шынында да жоғарыда
• Абай заманында емес, біздің де ортамыздан табылады. Ақын «Қайғысыздан сақ бол» — дейді. Қайғысыз адам ойсыз жан. Қайғыны парықтамаған қуана да білмейді.
• Қайғы мен қуаныш егіз ұғымдар, бірінсіз-бірі жоқ. Сон- дықтан Абай қайғырудан да, ессіз қуанудан да сақтан- дырады. Не болса да мөлшермен болғаны адам ісі. Мөл

шалса, қашып құтыла алмайсың; басында бұл шалса, іздеп таба алмайсың», «Досы жоқпен сырлас, досы көп- пен сыйлас», «Қайғысыздан сақ бол, қайғылыға жақ бол», «Қайратсыз ашу — тұл, тұрлаусыз ғашық — тұл, шәкіртсіз ғалым — тұл». Макал-мәтелдер ойлаудың темір қазықтары. Адам соларға сүйене отырып, өз пікірін білдіреді. Әдетте ма- қал-мәтелдер ғасырлар бойы сұрыпталып, ой елегінен өтіп барып, мәңгілік әрі аксиомалық мәнге ие болады. Мақал-мәтелді құрастыру әркімнің қолынан келе бер- мейді. Абай бұл сөзінде көңілінде жүрген кәрікті ойларын мақал-мәтел етіп ернектеген. Шынында да жоғарыда келтірілген нақылдар ел ішінде әлдеқашан мақал-мә- телге айналған. Бірақ, біз осы мақал-мәтелдердің тілі- мізге, түсінігімізге жеңіліне құмармыз. Айталық, «Шә- кіртсіз ғалым — тұл» дегенді жиі қолданамыз. Ал, «тоқ тіленші — адам сайтаны» дегенге мән бере бермейміз. Адам өзі тоқ болып тіленші болса, қанағат, тәуба, шү- кіршілік, ырызДық, нәсіп сияқты дүниетанымдық сана- сезімнен мүлдем тыс болғаны. Ондай жанды Алланың құлы деп айтуға еш негіз жоқ. Мұндай адамдар тек Абай заманында емес, біздің де ортамыздан табылады. Ақын «Қайғысыздан сақ бол» — дейді. Қайғысыз адам ойсыз жан. Қайғыны парықтамаған қуана да білмейді. Қайғы мен қуаныш егіз ұғымдар, бірінсіз-бірі жоқ. Сон- дықтан Абай қайғырудан да, ессіз қуанудан да сақтан- дырады. Не болса да мөлшермен болғаны адам ісі. Мөл- шерден асқанның бәрі шайтан ісі. Адам болмысын терең барлаған Абай «тұрлаусыз ғашық — тұл» дейді. Ол ғашықтықты айтып отырған жоқ, «ғашық» туралы ой қозғаған. Тұрлаусыздық болған жерде ғашық жоқ. Бі- рақ, ғашық болу үшін, оны тану үшін тұрлаусыздық ту- жүктеу Достарыңызбен бөлісу:

©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз