ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ «БӨБЕК» ҰЛТТЫҚ ҒЫЛЫМИ ПРАКТИКАЛЫҚ БІЛІМ БЕРУ ЖӘНЕ САУЫҚТЫРУ ОРТАЛЫҒЫ - АТА-АНАЛАРМЕН БАЙЛАНЫС – ӨЗІН-ӨЗІ ТАНУДЫҢ
- НЕГІЗГІ ШАРТЫ
-
- БІЛІМ БЕРУ КЕҢІСТІГІН ІЗГІЛЕНДІРУДЕГІ
- “ӨЗІН -ӨЗІ ТАНУ” РУХАНИ-АДАМГЕРШІЛІК БІЛІМНІҢ МҮМКІНДІКТЕРІ ОРАСАН ЗОР.
- Жалпы ізгілендіру дегеніміздің өзі – адамның жеке тұлға ретінде құндылығын танитын, оның ізгі қасиеттері мен даму еркіндігін қорғаумен сипатталатын, адамдар арасындағы қатынастардың теңдігі мен әділеттілігі ұстанымдарына сүйенетін көзқарастар жүйесі.
- Білім беру жүйесін ізгілендіруде жалпы білім беудің мақсаты, мазмұны, принциптері, педагогикалық іс-әрекет гуманистік танымға бағытталуы тиіс.
- ШӘКӘРІМ ҚҰДАЙБЕРДИЕВ
- АДАМДЫ ТӘРБИЕЛЕУ БАРЫСЫНДА АР-ОЖДАН ІЛІМІ АУАДАЙ ҚАЖЕТ. БҰЛ ТУРАЛЫ ҒАЛЫМДАР ОЙЛАНУЫ ТИІС.
- ОЛАР БҰЛ ІЛІМДІ БАРШАҒА МІНДЕТТІ ПӘН РЕТІНДЕ ҚҰРУЛАРЫ ҚАЖЕТ.
міндетті оқылатын жеке оқу пәндерінің мазмұнын рухани-адамгершілік құндылықтармен интеграциялау арқылы олардың тәрбиелік мәнін күшейту; - міндетті оқылатын жеке оқу пәндерінің мазмұнын рухани-адамгершілік құндылықтармен интеграциялау арқылы олардың тәрбиелік мәнін күшейту;
- оқу жүкемесінің жылжымалы компоненті болып есептелетін қолданбалы, таңдау курстарының мазмұнын рухани-адамгершілік білім жүйесі бойынша нақтыланған нәтижелермен ұштастыру, кіріктіру;
- мектептің кешенді тәрбие ісінің мазмұнын рухани-адамгершілік білім бойынша күтілетін нәтижелермен интеграциялау;
- мектептен тыс мәдени шараларға рухани-адамгершілік құндылықтарды интеграциялау.
Әрбір жасөспірім өзін-өзі тану барысында әлемді құндылық тұрғысынан ұғыну, өзін табиғаттың бір бөлігі ретінде сезіну; - Әрбір жасөспірім өзін-өзі тану барысында әлемді құндылық тұрғысынан ұғыну, өзін табиғаттың бір бөлігі ретінде сезіну;
- Өз өмірінің мәнін, өзінің дербестігін, қайталанбас тұлғалығын түсіну арқылы өмірлік мұратын айқындау;
- Жеке тұлғалық әлеуетін барынша ашып, оны жасампаздық мақсатта толық пайдалану арқылы өз мүддесі үшін және қоғамға қызмет ету.
Жеке оқу орындарының мәдени-жасампаздық әлеуетін дамытуға ықпал ету - Мектептің оқу-тәрбие кешені
- “Өзін-өзі тану” рухани- адамгершілік білім
Білім беру ісін жобалауда бағыт-бағдар беретін мақсат ретінде өзін-өзі тану пәнінің білім стандартында берілген төмендегідей құзіреттер алынады: - өзінің өмірлік позициясын анықтау;
- әр түрлі мәселелерді адамгершілік нормаларға сәйкес конструктивті шешу;
- өзіне, адамдарға және қоршаған әлемге ізгілікті қарым-қатынас жасау;
- адамдарға қолдан келгенше көмек беру, туыстарына және жақындарына қамқорлық көрсету;
- өзімен-өзі үндестікте өмір суру; ойы, сөзі және іс-әрекеттерінде шынайы болу;
- жасампаздық белсенділік, азаматтық және отан сүйгіштік таныту;
- адамгершілік тұрғысынан таңдауға даярлығын таныту және өз ойы, сөзі мен ісіне жауапты болу;
- қоғамға қызмет ету дағдыларын іс жүзінде дамыту.
Отбасы – ұлттың, мемлекеттің, әлемнің, адамзаттың негізі. Сондықтан оны нығайту керек. - Отбасы – ұлттың, мемлекеттің, әлемнің, адамзаттың негізі. Сондықтан оны нығайту керек.
- Отбасында тыныштық болса – үйде тыныштық болады;
- Үйде тыныштық болса – мемлекетте тыныштық болады.
- Мемлекетте тыныштық болса – әлемде тыныштық болады.
- Отбасы – адамның жақсылық жасауға үйренетін ең бірінші әлеуметтік ортасы.
- В.А.Сухомлинский
Ғылым-білімді әуелі бастан бала өзі ізденіп таппайды. Басында зорлықпен яки алдауменен үйір қылу керек, үйрене келе өзі іздегендей болғанша. Қашан бір бала ғылым, білімді махаббатпенен көксерлік болса, сонда ғана оның аты адам болады. - Ғылым-білімді әуелі бастан бала өзі ізденіп таппайды. Басында зорлықпен яки алдауменен үйір қылу керек, үйрене келе өзі іздегендей болғанша. Қашан бір бала ғылым, білімді махаббатпенен көксерлік болса, сонда ғана оның аты адам болады.
- Абай.
- Рухани-адамгершілік білім
Бала тәрбиесіндегі ата-ананың рөлі мен жауапкершіліктері - Бала тәрбиесіндегі ата-ананың рөлі мен жауапкершіліктері
- Бала тәрбиесіндегі ананың рөлі
- Бала тәрбиесіндегі әкенің рөлі
- Тәрбиедегі ынтымақтастық
- Жақсы отбасының қасиеттері
Баланың тілалғыш болуына ынтымақтастықсыз және өзімен жұмыс жасамай қол жеткізу мүмкін емес. - Баланың тілалғыш болуына ынтымақтастықсыз және өзімен жұмыс жасамай қол жеткізу мүмкін емес.
- Өзімізді тәрбиелемей өз балаларымызды немесе басқа біреуді тәрбиелеу, өзіміздің қалағанымызша өтірік те қиын жұмыс болып көрінуі мүмкін. Басқаны тек өзіңнен өткізу арқылы ғана тәрбиелеуге болатынын түсінсең, онда тәрбиелеу туралы сұрақ жойылады да өмірдің бір ғана сұрағы қалады: қалай өмір сүрсем? Өйткені өзімді де тәрбиелеуге қоспасам, баланы тәрбиелеудің бірде бір жолын білмеймін. Баланы қалай киіндіру керек, қалай тамақтандыру керек, қалай оқыту керек? Дәл өзіңе істегендей...
- Толстой Л.Н. Мысли о воспитании // Соч.: В 3 т. – М.: Поиск, 1978. – Т.1. -345с.
Орынсыз қамқорлық (бала ата-анасының орынсыз қамқорлығына еті үйреніп, дағдыланғаны сондай, өз бетімен шешім қабылдай алмайды). - Орынсыз қамқорлық (бала ата-анасының орынсыз қамқорлығына еті үйреніп, дағдыланғаны сондай, өз бетімен шешім қабылдай алмайды).
- Орынсыз жұмсақтық (көнгіштік) (баланың мінез-құлқын бүлдіреді, басқаларға түсіністікпен қарамайды)
- Орынсыз қорқыныш, үрей (баланы мазасыз етеді, тіпті психосоматикалық ауруларға апарады).
Жоғары талаптар қою (балалар сасақалақ, жабырқаңқы, тұнжыраңқы болып, сәтсіздікке ұшыраймын деген сезім басым болады) - Жоғары талаптар қою (балалар сасақалақ, жабырқаңқы, тұнжыраңқы болып, сәтсіздікке ұшыраймын деген сезім басым болады)
- Кемсіту, елемеу (мұндай сезіммен өскен балаларда агрессия, ашу-ыза басым, қызба болады. Өсе келе түрлі қылмсыс, зорлық-зомбылық жасау, нашақорлық сияқты келеңсіз жағдайларға бой алдыруы мүмкін).
Ынтымақтастық- баланың өзіндік тұлғалық дамуы мен ерекшеліктерін сезіну, түсіну. Оның осы өмірге өзінің мақсат-міндетімен келгенін ұмытпау. Ол осы өмірге бір жаңа леп әкелгенін есте ұстау. Ата-аналар баланың өзінің бойында бар ерекшеліктерін іске асыру үшін сүйіспеншілікпен , құрметпен жағдай жасауы тиіс. Бала да сол кезде ата-анасының беделін, құрметін түсініп, олардың айтқандарына құлақ сала бастайды. - Ынтымақтастық- баланың өзіндік тұлғалық дамуы мен ерекшеліктерін сезіну, түсіну. Оның осы өмірге өзінің мақсат-міндетімен келгенін ұмытпау. Ол осы өмірге бір жаңа леп әкелгенін есте ұстау. Ата-аналар баланың өзінің бойында бар ерекшеліктерін іске асыру үшін сүйіспеншілікпен , құрметпен жағдай жасауы тиіс. Бала да сол кезде ата-анасының беделін, құрметін түсініп, олардың айтқандарына құлақ сала бастайды.
- Материалдық қызығушылықтар негізінде тәрбиелеу – жақсы болсаң аласың, қол жеткізесің (ақша, сыйлық, ойын-сауық), жаман болсаң жазаланасың.
Зорлық-зомбылық негізінде тәрбелеу – істегің келмесе де, істейсің, істемесең жазалаймын. - Зорлық-зомбылық негізінде тәрбелеу – істегің келмесе де, істейсің, істемесең жазалаймын.
- Тәрбиеден тысқары қалу – бұл бетімен кетушілік, балаларға немқұрайды қарау. «Қалай болса, солай болсын, барлық балалар да осылай істейді.
Агрессивті баланың ата-анасының бойындағы қасиеттер: - Агрессивті баланың ата-анасының бойындағы қасиеттер:
- Отбасында ешқандай ережелердің болмауы;
- Балаларға ешқандай бақылаудың болмауы;
- Тәртіптің болмауы;
- Отбасында түрлі мәселенің шешімін табу іскерліктерінің болмауы;
- Балаға сөзбен немесе іспен қиянат жасалуы.
1. Барлық баланы жақсы көру қерек. Жақсы көру барлығын жаңғыртатын күш. - 1. Барлық баланы жақсы көру қерек. Жақсы көру барлығын жаңғыртатын күш.
- 2. Баланың шынайы табиғатын сезініп, табиғат берген ерекшеліктерін ескере отырып, бар болмысымен қабылдап, түсіне білу керек.
- 3. Әрбір баланы жақсы көру, түсіну, сыйлау арқылы қанаттандыруға болады.
Баланы ақылға құлақ қоюғыштыққа, тілалғыштықа қалай жеткізуге болады? - Баланы ақылға құлақ қоюғыштыққа, тілалғыштықа қалай жеткізуге болады?
- Баланың жүрегінде жоғары «Мен» орын алған. Ол интуитивті түрде бәрін сезінеді.
- Егер анасы оны өтірік айтып, алдап тұрса онда бала тыңдамайды. Ал егер әкесінің айтып тұрғаны басқа болып, істегені одан да басқа болса, бала оған да құлақ аспайды. Егер баланы алдап, табиғатына қарсы әрекет етес онда бала тыңдамайды. Егер мамасы оған үлкендердің ақылын тыңдау керек деп тұрып, өзі күйеуін тыңдамаса онда бала да олардың ақылына құлақ аспайды.
- Баланы ақылға құлақ қоятын, тілалғыш ету үшін ең алдымен ынтымақтастықа әрекет етіп, үлкендердің өзі өзін-өзі жақсы мінез-құлыққа тәрбиелеуі тиіс.
Үлгілі, жақсы ата-аналар: - Үлгілі, жақсы ата-аналар:
- Беделді болуы керек;
- Ажырата білуге үйретуі тиіс;
- Сүйе білетін балаларды өсіруі тиіс;
- Балаларын әрекет етуден бұрын, жақсылап ойланып алуға үйретуі тиіс;
- Өздері жақсы үлгі бола білуі тиіс.
- Үлгілі, жақсы отбасының қасиеттері:
- Барлығы сүйе білетін, айнала қоршаған ортасын жақсы көретін болады;
- Әр қайсысы өз парызын, борышын дұрыс орпындайды;
- Қуанышты, жан тыныштығына өмір сүреді;
- Отбасында бір-бірімне жақсы қарым-қатынаста болады;
- Адамгершілік қағидаларымен өмір сүреді.
- «Кім де кім әлемді қозғағысы келсе, әуелі өзін қозғасын».
- «Адамдар қандай зұлымдық жасаса да, өмірде ешкімге кекпен және зұлымдықпен жауап беру қажет емес».
- «Әр адамның бойында күн бар, тек оның нұрлануына мүмкіндік беріңдер».
- Ұсынылатын әдебиеттер тізімі
- Отбасылық өмір әліппесі (9-11 сын.). Мұғалімдерге арналған әдістемелік құрал. / орыс, қазақ тілінде./ – Алматы, «Бөбек»
- ҰҒПББСО, 2014. – 88 б.
- Бірыңғай білім беру кеңістігінде «Өзін-өзі тану» рухани-адамгершілік бағдарламасымен интеграцияланған тәжірибелік мектептерде сыныптан тыс жұмысты ұйымдастыру. Мұғалімдерге арналған әдістемелік құрал. / орыс, қазақ тілінде/ – Алматы, «Бөбек» ҰҒПББСО, 2014. – 135 б.
- Жалпыадамзаттық құндылықтар (5-11 сынып). Мұғалімдерге арналған әдістемелік құрал. /Мұқажанова Р.А., Омарова Г. А., Әкімбаева Ж.Ж., Хожамуратова С.Г./ – Алматы, «Бөбек» ҰҒПББСО, 2014.
Достарыңызбен бөлісу: |
