ЖАҢА ТУЫЛҒАН НӘРЕСТЕЛЕРДІҢ ГЕМОРРАГИЯЛЫҚ АУРУЫ (НГрА)

182 
білінетін) тҥрлеріне бҿледі. Аурудың барлық ҥш тҥріде К витаминінің жеткіліксіздігі 
салдарынан дамиды. 
Патогенезі. 
Жалпы К витаминінің биологиялық ролі протромбиндегі (II фактор), 
проконвертиндегі (VII фактор), антигемофилді В глобулиндегі (IX фактор) жҽне Стюарт-
Проуэр факторіндегі (X фактор), сондай-ақ плазманың С жҽне Ѕ антипротезаларындағы 
ҧйытуға қарсы механизмдерге қатынасатын остеокалциндегі жҽне кейбір басқада 
белоктардағы глютамин қышқылы қалдықтарының γ-карбоксилдену қҧбылысын 
белсендіру болып есептеледі. 
«К» витаминінің жеткіліксіздігінде бауырда Са++ иондарын байланыстыруға жҽне 
қанды ҧйытуға толық қатысуға қаблетсіз, белсенді емес акарбокси – II, VII, IX жҽне Х 
факторлары тҥзіледі. «К» витаминінің плацента арқылы ҿте нашар ҿтетіндігі жҽне кіндік 
бауы қанындағы оның мҿлшері барлық уақытта ана қанымен салыстырғанда тҿмен 
екендігі, сондай-ақ жиі шын мҽнінде «К» витаминінің ҿте тҿмен деңгеймен туылатын 
нҽрестелердің жиі кездесетіндігі анықталған. Жаңа туылған нҽрестелердігі К-
гиповитаминозның дамуына ҽкелетін тҥрткілер қатарына: анасына тіке емес ҽсер ететін 
антикоагулянттар (неодикумарин тобынан), қҧрысуға қарсы дҽрілер (фенобарбитал, 
дифенин жҽне басқалар), кең спектрлі ҽсер ететін антибиотиктерді кҿп мҿлшерде 
тағайындаулар, эстрогендер аз тҥзілуімен жҥретін гестоз, анасындағы гепато- жҽне 
энтеропатиялар, ішек дисбиоздар мен дисбактериоздары жатады. 
Бірақ, бірқатар кҥні жетіп туылған нҽрестелердегі К-витаминінің жеткіліксіздігіне 
ҽкелетін факторларды анықтау мҥмкін болмайды. Сондықтанда АҚШ педиатрия акаде-
миясы 1960 жылы барлық ЖТН-ге, туылғаннан кейін К витаминің тағайындауды ҧсынды. 
Адам денесіне К-витамині ҿсімдік тағамдарынан филлохинон (2-метил, 1,3-фитил, 
14-нафтохинон) – К
1
витамині тҥрінде тҥседі. К
1
витаминіне деген минимальды тҽуліктік 
қажеттілік 2 мкг/салмақты қҧрайды. 
Бҧдан басқа ішек микрофлоралары К
2
витамині болып саналатын менахинонды 
тҥзеді, бірақ ескеретін жайт, оның мҿлшері ересектерде ҿте азғантай немесе ішек арқылы 
сіңірілмейді, керісінше нҽрестелерде жақсы сіңіріліп жҽне нҽресте организіміне қажетті К-
витаминінің ең басты қайнар кҿзі болып саналады. Сондықтан да ЖТН-де, емшек 
жасындағы балаларда, ішек микрофлораларының ҿсуін тежейтін, диарея, кең спектірлі 
ҽсер ететін антибиотектерді, ҽсіресе цефлоспориндердің III буындағы туындыларын 
қабылдау, оларда К витаминінің жеткіліксіздігін жҽне геморрагияларды тудыруы 
ықтимал. Ана уызында жҽне сҥтінде К
1
витамині орташа есеппен 2 мкг/л, ал сиыр сҥтінде 
– 5 мкг/л деңгейінде болады. Келтірілген осы дҽйектер, ана сҥтінің, нҽрестенің К 
витаминіне деген қажеттілікті толық қамтамасыз ет алмайтындығын білдіреді, сондықтан 
оны ішек микрофлораларының тҥзгендігі қажет. Ҿкінішке орай нҽресте ҿмірінің алғашқы 
апталарында ішек микрофлораның қалыптасуы баяу біртіндеп жҥреді де, ҿмірінің 
алғашқы кҥндер К
2
витаминің тҥзілуі белсенді болмайды. Бҧған, ҿткен ғасырдың 50 
жылдарында-ақ ЖТН ГрА жасанды қоректендірілетін нҽрестелерден гҿрі, табиғи 
қоректенетін нҽрестелерде жиі кездесетіндігі дҽлел бола алады. Парентералды енгізілген 
К витаминің 1мг мҿлшердегі кҿлемі, бірнеше сағаттардан кейін қанды ҧйытушы К-
витаминіне тҽуелді факторлар деңгейінің кҥрт жоғарлауына ҽкеліп соқтырады. 
НГрА ерте тҥрі ҽдетте анасына дҽрі-дҽрмектер (қҧрысуға қарсы, оралды 
антикоагулянттар, антибиотиктер ҽсіресе бауырға уытты ҽсер ететіндері) тағайындалғанда 
ҿрбиді. Бірақ айта кету қажет геморрагиялық синдром ҿмірінің алғашқы кҥндері тек қана 
К витаминінің жеткіліксіздігіне байланысты емес болуы мҥмкін. Анасының босанар ал-
дында қабылдаған ацетилсалицил қышқылы ЖТН-де қан ағушылықты туғызуы ықтимал. 
Ҿйткені бҧрыннанда белгілі аспириннің жҽне осы топқа жататын дҽрілердің жағымсыз 
ҽсері, олардың тромбоциттар қызмет белсенділігінің тежегіш қасиетіне байланысты. 

жүктеу 10,77 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: