Балашт ҥ с І п қ алие в б а л а л а р а у р у л а р ы о қ у л ы қ Ақтӛбе 1 4

150 
Дене тәрбиесі және шынықтыру.
Дене тҽрбиесін дҧрыс ҧйымдастыру, бала 
организмінің арнайы емес реактивтілігін артыруда маңызды орын алады. 1 жасқа дейінгі 
балалардың дене тҽрбиесі жеке сылау мен гимнастикадан тҧрады. Сылау мен 
гимнастиканы дҽрігер оның жасын, денсаулығын, нервтік-психикалық дамуын ескере 
отырып, тағайындайды. Сонымен қатар, дҽрігер ҽр балаға шынықтыру шараларын 
тағайындайды. Мейірбике оларды жҥргізу ҽдісін анасына ҥйретеді, ылғалды сҥртіну 
сияқты шынықтыру шараларында ҥйретеді, ҥйіне келгенде, олардың дҧрыс орындалуын 
тесеріп, бҽрін даму тарихына жазылады. Ҽлсіреген, ауа-тамшы инфекцияларымен жиі 
ауыратын балалар ерекше байқауда болуы керек.
Балаларды маман-дәрігерлердің кешенді қарауын ҧйымдастыру
. Емханада 
алдын-ала қарауға жататын балаларды 3 топқа бҿледі:
1.
Мектеп жасына дейінгі балалар, мекемелеріне бармайтын 7 жасқа дейінгі балалар. 
2.
Мектеп жасына дейінгі, балалар мекемесіне бармайтын балалар. 
3.
Мектеп жасындағы балалар. 
Бірінші топтағы балалар ҥшін емханада алдын алу (профилактикалық) кҥнін бҿліп, 
сол кҥні мамандар тек сау балаларды қабылдайды. Бҧл кҥндері маман-дҽрігерлер 2 
сменада жҧмыс істейді. Мамандардың қабылдауына талонды кҥні бҧрын бҿлімшелік 
дҽрігерге немесе мейірбикеге таратып беріп қояды.
Балалар мекемелеріне баратын балалар (бҧған мектепке жҽне мектепке дейнгі 
мекемелерге баратын балалар да кіреді) маман-дҽрігерлермен сол жерде қаралады. Егер 
балалар мекемесінде балалар аз болса, онда оларды, кҥні бҧрын жасалған кесте бойынша, 
(арнайы бҿлінген уақытта) емханада қарауға болады. Ҽртҥрлі ауытқулар анықталған 
балалардың ата-анасы шақырылып, оларға баласын сауықтыру бойынша кеңес беріліп, 
қажет болса емдеуге жіберіледі. Кешенді қарауды ҧйымдастыру жҧмысы, балалар 
емханасы жҥргізетін балаларды диспансеризациялаудың бір бҿлігі ғана, бірінші кезеңі. 
Екінші жауапты кезең болып, ауытқулар анықталған балаларды емдеу жҽне сауықтыру 
шараларын ҧйымдастыру, яғни диспансерлік бақылауға алу, болып табылады. 
Диспансеризация 
алдын ала денсаулықты сақтау талаптарына сай келетін жҧмыстың 
ең бір жетілген ҽдісі. Диспансерлік жҧмысқа сау жҽне ауру балаларды диспансерлеу 
жатады. Диспансеризация жасына, денсаулығына, анықталған ауруына қарай жҥргізіледі. 
Диспансеризация – бҧл баланың жағдайы мен саулығының даму деңгейіне динамикалық 
бақылау, дамыған лабораториялық, қҧрал-жабдықтық зерттеулер арқылы баланың 
денсаулығындағы ауытқуларды ерте анықтап, уақытылы сауықтыру жҽне қалыптастыру 
шараларын жҥргізу жҽне баланың дҧрыс дамуына тиімді жағдай жасау.
Диспансеризация сатылы жүргізіледі: 
І – емхана бақылауындағы балаларды кешенді 
бағалау ҿткізіледі; ІІ – патологиялық ауытқулар анықталған балаларға емдеу-сауықтыру 
шараларын ҧйымдастыру. Санақ арқылы алдын-ала қарауға мына топтар бойынша 
жоспарланады: 

нҽрестелер; 

мектеп жасына дейінгі ҧйымдасқан ҧжымдардағы балалар; 

мектеп жасына дейінгі балалар, мекемелеріне ҧйымдаспаған балалар; 

16 жасқа дейінгі оқушылар. 
Бҧл бақылауды іске асыруда кҿңілді негізінен 3 жасқа дейінгі жҽне 1-ші сыныпқа
баратын балаларға аударады. Диспансеризация ҚР денсаулық сақтау министрлігі №219 
05.04.2007 жылы бекітілген «Балаларды алдын-ала қарауды жҥргізу» жетілдірлген 
ҽдестемелік нҧсқау (Астана-2007) негізінде жҥргізіледі. 
Алдын-ала қарауды келесі тҥрлерге бҿледі: баланы тҧратын мекеніне байланысты 
немесе балалар мекемесінің дҽрігерінің қарауы; дҽрігерлік қараудың алдында кейбір 
функциялық-диагностикалық зерттеулер жҥргізілетін терең алдын-ала қарау; маман 
дҽрігерлер бригадасы баланың денсаулығын бағалайтын, кешенді алдын-ала қарау. 
Алдын-ала қарау жҥргізгенде міндетті тҥрде 3 саты қарастырылу керек: 

151 
1.
Дҽрігерге 
дейінгі 
сатыда 
балалардың 
денсаулық 
жағдайына 
скрининг 
ҧйымдастырылады. Ол ҥшін арнайы анкеттік тест-сҧрақ қолданылады. 
2.
Педиатриялық сатыда педиатр (отбасылық дҽрігер / жалпы тҽжірибелі дҽрігер) 
дҽрігерге дейінгі мҽліметтерді талдап, қарайдыда, балының десаулығына баға береді. 
Бҧл саты дҽрігерлік-педагогикалық сипатты болады. Бҧл сатының жҥргізілуіне 
психологиялық статусты, оқуға жҽне оқуға бейімделуге функциялық дайындығын 
бағалау мақсатында педагог, психолог қатынасады. 
3.
Диспансеризацияның арнайы сатын жеке мамандар бригадасы жҥргізеді. 
Алдын-ала қарау аяқталғаннан кейін денсаулық жағдайына кешенді баға беріліп,
денсаулық жағдайы туралы қортынды жасалады. Баланың денсаулық жағдайы бойынша 
қортындыға қауіпті факторлар бар-жоғы, дене жҽне нервтік-психикалық дамуы, 
резистенттілігі, динамикалық бақылау тобын анықтау кіреді. Қорытындыда санитарлық-
гигиеналық ережені сақтау, кҥн ережесі, физикалық тҽрбие жҽне шынықтыру, психолого-
педагогикалық шаралар, алдын ала егу, аралық жағдайлардың жҽне аурулардың алдын алу 
бойынша ҧсыныстар енеді. 
Динамикалық медициналық
бақылау тобын анықтау ҥшін, дҽрігер балалар 
денсаулығын кешенді бағалау жолымен 5 топқа бҿліп, тиісті бақылау жҥргізеді.
Дене (физикалық) дамуын 
центильді кестелер бойынша, ал басқа мҥшелерді (нервтік-
психикалық, жыныстық даму, тері, сҥйек бҧлшық ет, тыныс алу, жҥрек-тамыр, асқорыту, 
несеп жҥйесін, шеткі қан жҥйесін жҽне т.б.) оқулықтың алдыңғы жақта тиісті 
бҿлімшелерді қарап, білуге болады.

жүктеу 10,77 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: