372
Баскетболды 1-4 сыныптарда оқыту әдістемесі
Баскетбол ойынына бастауыш сынып жасындағы оқушыларды үйретудің теориялық
негіздері. Бастауыш мектеп жасында дене шынықтыру жаттығуларына оқыту ерекшеліктері.
Баскетбол ойынына бастауыш сынып оқушыларын оқыту әдістері және көлемі. Баскетбол
ойынына бастауыш сынып оқушыларын оқытудың педагогикалық күйі. Баскетбол ойынына
үйрету жағдайы ретінде ойын әдісін қолдану. Техникалық даярлық. Дене даярлығы.
Баскетбол элементтері бар доппен (үлкен және кіші) орындалатын қозғалыс ойындары. 1-4
сынып оқушыларын оқыту міндеттері, әдістері және құралдары.
5-7 сыныптарда баскетболды оқыту әдістемесі
5-7 сыныптарда оқитын оқушылар дамуының психологиялық-физиологиялық
ерекшеліктері. Баскетболдағы қозғалыс тәсілдерінің жіктелуі және олардың сипаттамасы.
Ойын техникасының негізгі әдістерін (орын ауыстыру, тоқтау, бұрылыстар, ұстау, берілістер,
лақтырулар, допты алып жүру) меңгеру. Оларды орындау негізгі тәсілдерді меңгеру негізінде
жүргізіледі. Жылжудың әртүрлі тәсілдерін және үйренген әдістерді бір-бірімен байланыста
орындау тәсілдеріне тәрбиелеу (жүгіру, секіру т.б). Тактикалық даярлық негіздері
(қорғаныста және шабуылда доппен және допсыз жекелей тактикалық әректтер). Теориялық
даярлық. Жарыстық даярлық. 5-7 сынып оқушыларын оқыту міндеттері, әдістері және
құралдары.
8-9 сыныптарда баскетболды оқыту әдістемесі
8-9 сынып оқушылары дамуының психологиялық-физиологиялық ерекшеліктері.
Баскетбол ойынында алдынғы үйренген техникалық әдістерді қолдану (ойын жағдайына
ұқсас). Жеке техникалық әдістерді үйрету құрылымы). Тактикалық даярлық негіздері
(қорғаныста және шабуылда доппен және допсыз жекелей тактикалық әректтер). Теориялық
даярлық. Бірлестікті даярлық. 8-9 сынып оқушыларын оқыту міндеттері, әдістері және
құралдары.
10-12 сыныптарда баскетболды оқыту әдістемесі
10-12 сынып оқушылары дамуының психологиялық-физиологиялық ерекшеліктері.
Техникалық даярлық. Тактикалық даярлық. Баскетбол ойыны қызметіне үйрету. Теориялық
даярлық. Жарыстық даярлық. Бірлестікті даярлық. 10-12 сынып оқушыларын оқыту
міндеттері, әдістері және құралдары.
Баскетбол сабақтарында оқушылардың техникалық-тактикалық даярлық деңгейін
бағалау құралдары мен әдістері.
3 МОДУЛЬ. БАСКЕТБОЛ САБАҚТАРЫ БАРЫСЫНДА ДЕНЕ ҚАСИЕТТЕРІН
ТӘРБИЕЛЕУ
3.1 Мектептегі баскетбол сабақтарын жүргізу барысындағы негізгі дене қасиеттерінің
(күш, шапшаңдық, төзімділік, ептілік, икемділік) сипаттамасы.
Баскетбол сабақтарындағы демалыс және жүктемені мөлшерлеу ерекшеліктері.
3.2 Баскетбол сабақтарындағы дене даярлық негіздері.
Баскетбол сабақтарында оқушылардың жалпы дене қасиеттерін дамыту. Жалпы дене
қасиеттерін дамыту тәсілдері және әдістері.
Баскетбол сабақтарында оқушылардың арнайы дене қасиеттерін дамыту. Арнайы дене
қасиеттерін дамыту тәсілдері және әдістері.
Арнайы дене даярлығын ұйымдастыру және оған деген заманауи көзқарас. Дене
қасиеттерін дамыту және олардың кешенді айқындалуының өзара байланысы.
Баскетболшының дене даярлық деңгейін бағалау құралдары және әдістері. Жалпы және
арнайы дене даярлығын бақылау.
4 МОДУЛЬ. МЕКТЕПТЕГІ СПОРТТЫҚ – БҰҚАРАЛЫҚ ЖҰМЫС
4.1 Ойын ережесі, құрал-жабдықтар. Ойын ережесінің эволюциясы. Жарыстарды
өткізу. Жарыстарды өткізу амалдары және түрлері. Жарыс бағдарламасы. Кесте құру.
Төрешілік топ. Төрешілер рөлі және міндеттері. Төрешілік әдістемесі. Төрешілерді даярлау
373
және олардың мамандығын жетілдіру. Жарыстар хаттамасы және қосымша. Спорттық
жабдықтар. Негізгі және қосымша құралдар. Спорттық алаңды күту. Баскетбол шығыршығына
арналған тор. Баскетбол ойынына арналған доптар (күту, жөндеу, сақтау). Спорттық киім
үлгісі, аяқ киім. Техника қауіпсіздігі негіздері.
4.2 Баскетболдан жарыстар өткізу және ұйымдастыру. Спорттық жарыстардың
маңызы. Оқу-жаттығу үдерісіндегі жарыстардың алатын орны. Жарыстың бағдарламасы:
мақсаты, міндеті, өткізу орны және уақыты, қатысушы ұйымдар, қатысушы командалар
арасында жеңімпаздар мен жүлдегерлерді анықтау, марапаттау.
Жарыстарды өткізу түрлері: айналмалы, аралас және шығып қалу арқылы. Ойын
күнтізбесін құру. Жеребе өткізу. Жарыс нәтижелерінің кестесі. Нәтижелерді есепке алу және
бағалау. Жарыс өткізілетін орынды дайындау, төрешілер арасында міндеттерін бөлу, жеке
кездесулерді өткізу бойынша төрешілер бригадасын жұмыспен қамтамасыз ету.
5 МОДУЛЬ. БАСКЕТБОЛДЫҢ ОҚУ–ӘДІСТЕМЕЛІК ҚҰЖАТТАРЫ
5.1 МЖМБС сай оқу-әдістемелік құжаттарын құрастыру және дайындау: жұмыс оқу
жоспары, оқу бағдарламасы, күнтізбелік – тақырыптық жоспар, сабақ жоспары.
Оқу материалдық базаның қамтамсыз етілуіне, (жас ерекшеліктеріне) ауа – райы
жағдайына байланысты, қойылған міндеттерге сүйене отырып, оқу бағдарламасында
баскетболды жоспарлау. Сабақты жоспарлау жүйесі: сабаққа қойылатын нақтылы міндеттер,
баскетбол ойыны білімі негізіне сай келетін құжаттар, дағды, қимыл қасиеттерін білу,
ойыншылардың топта өздігімен шұғылдана білуі, міндетті төменгі білім көлемін игеру
деңгейі.
5.2 Баскетбол сабақтарын оқыту үдерісін өткізу шарты. Әр оқушымен жекелей қарым-
қатынас және оқу-жаттығу үдерісінің құрылымы. Жас дәрежесіне қарай баскетбол сабағының
құрылымы. Жалпы білім беретін мектептерде сабақ өткізудің және жарыс ұйымдастырудың
негізгі түрлері.
5.3 Мектепте баскетбол секциясы жұмысын жоспарлау және ұйымдастыру. Баскетбол
секциясының жылдық жоспары. Сабақ жоспары, жұмыс жоспары, топтармен сабақ өту
кестесі.
Баскетболмен шұғылданушылар арасындағы тәрбие жұмысы, оқу үдерісін
ұйымдастыру үшін қажетті педагогикалық міндеттер мен әдістер.
5.4 Спортшыларды, студенттерді ғылыми – зерттеу жұмысына баулу. Даярлықты жан-
жақты түзетуге пайдалану және дайындық үлгісін түзу, спортшыларды жаттықтыру әдістемесі,
тактиканы және тиімді техниканы анықтауда зерттеу әдістерін қолдану.
ПАЙДАЛАНУҒА ҰСЫНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
Негізгі әдебиет:
1 Баскетбол: учебник для вузов физ. культуры / Под общ.ред. Ю. М. Портнова. - М.,
1997.
2 Спортивные игры: Техника, тактика обучения: учебник для студ. высш. пед. учеб.
заведений / Под ред. Ю.Д.Железняка, Ю. М. Портнова. — М., 2001.
3 Холодов Ж. К, Кузнецов В. С. Теория и методика физического воспитания и спорта:
учеб.пособие для студ. высш. учеб. заведений. — М., 2002.
4 Баскетбол: Учебник для институтов физической культуры / Львов Ю.И., Портнов
Ю.М., Преображенский И.Н. и др.; Под общей ред. Ю.М. Портнова – М.: ФиС, 1988 – 287 с.
5 Официальные Правила Баскетбола 2010 Утверждены Центральным Бюро ФИБА
Сан-Хуан, Пуэрто-Рико, 17 апреля 2010 г.
Қосымша әдебиет:
1 Спортивные игры: совершенствование спортивного мастерства: учебник для студ.
высш. пед. учеб.заведений / под ред. Ю. Д. Железняка. - М., 2004. — 150 с.
2 Нестеровский Д. И. Баскетбол: теория и методика обучения: учеб. пособие для
