Байсарова г. Г

50 000):
а) Полетная қ. (кв. 0381) – Маниста қ. (кв. 9887); б) Маниста қ. (кв. 9887) – Упорная қ. (кв. 0788);

в) Валуевка ауылындағы мектеп (кв. 1186) - Безопасная қ. (кв. 0993);
г) Заветное ауылындағы мектеп (кв. 0185) – Вагай жотасы (кв. 0294). Мысалы: Полетная қ. (кв. 0381) – Маниста қ. (кв. 9887); объект аралығындағы арақашықтықты сызғышпен ӛлшейміз. См-мен алғанда =15,4см, карта масштабы 1: 50 000, 1 см-де 500 м, 15, 4 см • 500 м = 7700 м = 7,7 км; жергілікті жер таулы болғандықтан, тҥзету коэффициентіне кӛбейтеміз 7,7 км • 1,15 = 8,85 км.

ҥйінен (кв. 0782) су қимасының 24,5 белгісіне (кв. 1281) дейінгі

арақашықтықты табу керек.

а) циркуль «қадамы» - 5 мм;

б) циркуль «қадамы»- 4 мм;
в) циркуль «қадамы» - 3 мм. Нәтижелерді салыстырыңдар. Ойлы-қырлы сызықтарды ӛлшеу ҥшін циркульдің қадамының кішкене бӛліктерін біртіндеп ӛлшенетін сызық бойынша жылжытып отыруға әкеледі. Берілген кесіндінің ҧзындығын метрмен немесе километрмен табу ҥшін циркуль қадамының бағасын анықтап алу қажет. Мысалы, ӛзен кесіндісінің ҧзындығын қадамы 2 мм-ге тең циркульмен, масштабы 1 : 100 000 карта бойынша ӛлшеу нәтижесінде, 63 қадамға тең болды:
а) картадағы 1см жергілікті жердегі 1 км-ге тең болса, 1 мм-де 100 м болады, ал 2мм-де-200 м. Бҧл циркуль қадамы болып табылады.

63 • 200 м = 12600 м = 12,6 км;

б)2 мм • 63 қадам = 126 мм = 12,6 см • 1 км = 12,6 км.
Тапсырма 4. Циркуль және "Труновское" (1 : 50 000) картасының сызықтық масштабын пайдалана отырып объектілер арасындағы қашақтықты анықтау қажет.
Картадағы екі пункт арасының кішкене аралықтарын тҥзу сызық бойынша картаның сызықтық масштабын пайдалана отырып анықтау жеңіл және тезірек болады.
Ол ҥшін қадамының арақашықтығы картада берілген нҥктелер арақашықтығына тең циркульмен ӛлшеп алып сызықтық масштабқа қойыпм-мен немесе км-мен санақ алу қажет.
Сызықтық масштабта циркуль қадамының оң инесі 0-ден оңға қарай орналасқан штрихтардың бірінде, ал сол инесі масштабтың сол жақ негізінің шегінде орналасуы қажет.
а) 644,0 (кв. 9787)-дан 551,0 (кв. 9889)-ға дейін;

б) 532,6 (кв. 9984) )-дан 623,3 (кв. 9986) )-ға дейін;