Б. Д. Жумакаева к азак эдебиетш окыту эдктемеа Окулыц «Кыздар универси тет!»

ЭЫс-тэстдгр, олардьщ турлерг, цалыптасу жолдары

жүктеу 11,29 Mb.

Pdf просмотр

бет	46/148
Дата	04.10.2023
өлшемі	11,29 Mb.
	#43647

1 ... 42 43 44 45 46 47 48 49 ... 148

Kazak adebietin okytu adistemesi 2015 Zhumakatva

ЭЫс-тэстдгр, олардьщ турлерг, цалыптасу жолдары.

ЭЫс-тэстдгр, олардьщ турлерг, цалыптасу жолдары.
Оку удерю! —
ете курдел! кубылыс. Мектепте б ш м берумен катар окыта отырып тэрбие-
леу, окушы саиасынын кунбе-кун жаца бш м м ен жетшш жаЬандану удерюше
срк!н араласатындай дамып отыруына куш салу, окыта отырып е зш д к
кезкарасын калыптастыру, жан дуциесшщ толыгып, баюына, адамгерш шк
касиеттер мен и п устанымдарга жол басшы болатын непздердщ калыпта-
суына, сез1М1 мен мэдениетш кетерш, адам герш ш к угымдарын кецейтуге,
бэсекеге кабш етп жан-жакты, толык адам етуге куш сапу, сол аркылы жеке
гулга калыптастыру кезделедт Кез-келген ортада эртурл! жагдаяттарда езшщ
Куз1ретт1л1г1н таныта алатын жеке тулга калыптастыру, алган б ш м мен
дагды, машыкты ем 1рдщ эр кезецдершде тшмд1 колдана алатын, езш жан-
жактылыкка багыттай алатын тулга тэрбиелеу мшдеттер! жуктелш отыр.
Осындай мугалш нщ таяу уакыттагы жэне тубегейл! максаты оку удерюшде
жузеге асырылады.
Оку удерю! тк ел е й эдютер жуйесшщ катысуымен журпзш едт Эдю
(метод) деп грек тш н д е адамныц практикалык эрекеттерш жэне ем1рд1 тани
бшу амалдары мен тэсшдерш атаган, Дуние тануда адам эрекетгершщ
турлерше карай
эркайсысыныц ездерше тэн эдютер! болады. Гылыми-
зерттеу жумысыныц эдю болатыны сиякты окытудьщ да ездерше тэн эд1с1
болуы занды. Окыту эдю1 деп мугашмдердщ окушыларды бш ммен
каруландыру тэсшдерш жэне окушылардыц материалды кабылдау жолдарын
айтады. Эдю окыту'дыц максаты мен мазмунына байланысты курылады.
Оньщ езгеруше карай эдю те турленш отыруы кажет. Окыт>' эднп баланыц
жас ерекш елкш е карай курылуы, теменп сынып пен жогары сынып
окушыларына колданылатын эдютердщ елеулт айырмашылыгы болатыны
белгш . Эр пэнге колданылатын эдю эртурл1 болып келедт Мэселен казак,
орыс, шет Т1Л1 сабактарында жаттыгу эдюл кеб1рек колданылса, химия,
физика сиякты пэндерде кебше лабораториялык эдю басым келш отырады.
Окыту эдю ш тэсшмен шатастыруга болмайды. Окыту тэсшдер1 оку
эдютершщ ксйб1р элемснггерк нэтижеге жетудщ жолдары гана болып
табылады. Мысалы с е з д к эдюпен жанама толып жаткан тэсшдер жузеге
асырылады. Эдеби айтыс тудыратын сурактар окушы белсендш пн тудыра-
тын тэсш турлерше жатады.
Адам когамыныц даму тарихында оку эдютер! унем! езгерш, жацарып,
дамып отырган. Орта гасырдагы мектептерден бер! карай эдю унем1 жетшу
устшде болды. Орта гасырдагы мектептерде окыту догмалык сипатта болды
да, н е п зп эдю жаттауга багытталды.
68

Я.А.Коменскийдщ орта гасырлык, догмалык жаттау эдюше сын
тургысынан
кел 1н.
окушылардын материалды
саналы
турде
т у с ш т
кабылдауын усынды. Я.А.Коменскийдщ осы педагогикалык талабына сай
ХУШ жэне XIX гасырларда окытудыц кернекш к эд1с! дамыды. Ал бертш
келе гылым мен техниканын дамуына байланысты
окытудьщ лаборато-
риялык ЭД1С1 колданыла бастады.
Академик Ю .Н.Бабанский «Оку-тэрбие процестерш оптималдандыру»
деген ецбегшде эдю п ушке топтап керсеткен1:
1 .Окушылардын, оку таным кызметш уйымдастыру эдютерц
2.Окушылардыц оку-таным кызметш кетермелеу эдютерц
3.0ку-таным
КЫЗМСТ1НЩ ТИ1МД1Л1ГШ
бакылау
ЗД Ю ТерГ
Ю .Н.Бабанскийдщ керсепп отырган эдютер топтамасыныц тшше
б1рнеше эд1стерд1 жинактауга болады. Мысалы, окушылардын оку-таным
кызметш уйымдастыру эдктерш с эцпме, лекция, п ш рлесу т.б, жаткызуга
болады. Окушылардыц оку-таным кызметш кетермелеу эдютерше кернею-
Л1к эд1стерд1 жаткызуга болады. Оку-таным кызметшщ т ш м д ш п н бакылау
эдютерше практикалык эдютер енсд].
Б у п н п педагогикада танымал окыту эдютерш тур жагынан топтас-
тыруга болады. Б упнп кунге дешн окыту эдютерш топтастыруда жан-жакты
п ш р бар. Дегснмен солардыц кеб1 эдютерд! уш топка жжтеуд1 усынады.
Олар:
1 .Ауызша окыту эдютерк
2.Корнею окыту эдютерк
3 .Практикалык окыту эдютерь
Булар б1р-б1р!мен езара тыгыз байланысты. Мысалы, ауызша окыту
эд1С1 кернеш окыт>' эдюшщ элементтер!мен етед1, ал практика окыту эдюше
ауызша окыту мен кернею окыту эдютершщ ец неп зп амал-тэсшдер! кец
турде пайдаланылады.
Ауызша, кернею жэне практикалык окыту эдютер1 мугагпмнщ окыту
материалдарын зерттеу тэсш н е карай б1рнеше турге белшедк
•Ауызш а окыту эд1с! эцпме, тусшд1ру, баяндау, лекция, сурак-жауап
турщде курылады.
•Кернек! окыту эдюше демонстрациялау, саяхат жэне дыбысты
кернекш к жатады.
•Практикалык окыту эдютер! жаттыгу, бакылау, лабораториялык жэне
ютаппен жумыс ютеу эдютершен турады.
Окыту эдютерш «педагогикалык энциклопедияда» тусш дф у1 бойынша
— окушыньщ б ш м , б ш п н , ем1рге деген кезкарасын, кабБлетш дамытатын
окушы мен мугал1мн1ц жумыс амалы деуге болады. Аталган аныктамадан
окытудыц (тэрбиелж окыту'дыц) устанымы, б ш м мазмуны мен жуйеск
мугагпм мен окушы кызмет!, эаресе мугагпмнщ жетекхшлш

жүктеу 11,29 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 42 43 44 45 46 47 48 49 ... 148