-15 апталардағы тақырыптар бойынша тексеру сұрақтары

1. 
   Грамматиканың екі саласы , морфология, синтаксис
   
2. 
   Қазақ тілі грамматикасының бірліктері.
   
3. 
   Қазақ тілі грамматикасының зерттелуі.
   
4. 
   Грамматикалық мағына және лексикалық мағына
   
5. 
   Грамматикалық форма және грамматикалық мағына.
   
6. 
   Грамматиканың лексикологияның фонетика, стилистикамен байланысы.
   
7. 
   Лексикалық мағына мен грамматикалық мағынаның арақатынасы.
   
8. 
   Лексика семантикалық тәсіл.
   

Синтаксистік аналитикалық тәсіл, түрлері.

9. 
   Сөздің морфологиялық құрылымы.
   
10. 
    .Жұрнақ , жалғау түрлері
    
11. 
    Көптік категориясының берілуі.
    
12. 
    .Көптік жалғаулар, ерекшелігі.
    
13. 
    Сөз таптары туралы түсінік.
    
14. 
    Сөзді таптастыру принцптері..
    
15. 
    Қазіргі қазақ тіліндегі сөз таптары.
    
16. 
    Түрік изафеті және оның ерекшелігі.
    
17. 
    Қазақ тіліндегі жақ категориясы
    
18. 
    Жіктік жалғауларының ерекшелігі.
    
19. 
    Нөльдік форманың зерттелуі, ерекшелігі
    

1. 
   Септік категориясы оның ерекшелігі
   
2. 
   Тәуелдік және көптік категориялары.
   

22. Зат есімнің басқа сөз таптарынан ерекшелігі.

23. Сан есімнің түрлері, ерекшеліктері.

24. Сын есімнің жасалуы, ерекшелігі, түрлері.

25. Сын есімнің семантикалық сипаты.

26. Сын есімнің құрылымдық түрлері.

27. Күрделі сөздер және олардың түрлері.

1/Қысқарған және қос сөздер, айырмашылықтары мен ұқсастықтары.

2/Біріккен және кіріккен сөздер олардың айырмашылықтары мен ерекшеліктері.

28. Сын есімнің шырай категориясы және түрлері

29. Шырай категориясының зерттелуі, ғалымдар көзқарастары, талас пікірлер.

30. Есімдік жасалуы, ерекшеліктері, синтаксистік қызметі.

31. Есімдік, прономиалдану процесі.

32. Есімдіктің түрлері, айырмашылықтары.

33. Етістік туралы түсінік.

34. Етістіктің есім сөздерден айырмашылығы.

35. Етістіктің морфологиялық сипаты.

36. Етістіктің категорияларына жалпы сипаттама, түрлері мен ерекшеліктері.

37. Болымды – болымсыздық категориясы туралы түсінік, сөз таптарындлағы көрінісі мен олардың ерекшелігі.

38. Салт – сабақтылық категориясы оның етіс категориясына қатысы.

39. Етіс категориясы туралы түсінік.

40. Етістіктің етіс категориясының салт сабақтылық категориясына қатысы.

41. Есімшенің түрлері мен тұлғалары.

42. Көсемшенің түрлері мен тұлғалары.

43. Есімше мен көсемшенің айырым белгілері.

44. Рай категориясы туралы түсінік.

45. Рай категориясының етістіктің категорияларына ара қатысы.

46. Етістіктің каузатив формасы.

47. Шақ категориясы туралы түсінік

48. Етістіктің шақ категориясын классификациялау мәселесі.

49. Үстеу туралы түсінік.

50. Үстеулердің қалыптасу тарихынан..

51. Еліктеу сөздер туралы түсінік.

52.Еліктеу сөздердің семантикалық, морфологиялық сипаты.

53. Еліктеу сөздердің түрлері, олардың ерекшелігі.

54. Одағай туралы түсінік, сөйлемдегі алатын орны.

55. Одағайлардың лексика – грамматикалық ерекшеліктері.

56. Шылаулар және олардың түрлері.

57. Сөзжасам туралы түсінік.

58. Сөзжасамның зерттелуі, қалыптасуы.

59. Сөзжасамдық талдау.

60. Қазақ тілінің сөзжасам жүйесі.

1. 
   Қазіргі қазақ тілі фонетикасы.
   
2. 
   Фонетиканың зерттейтін объектісі, зерттелу жайы.
   
3. 
   Фонетиканың өзге ғылымдармен байланысы.
   
4. 
   Тіл дыбыстары туралы ұғым.
   
5. 
   Дыбыстау мүшелері, олардың қызметі.
   
6. 
   Тіл дыбыстарының жасалу жолдары.
   
7. 
   Дыбыс, фонема, әріп.
   
8. 
   Вокализмдер, олардың өзіне тән белгілері, жасалу жолдары, түрлері.
   
9. 
   Жалаң және дифтонгонд дауыстылар.
   
10. 
    Дауыссыздар, олардың өзіне тән белгілері, жасалу жолдары, түрлері.
    
11. 
    Дауыссыздардың түрлері.
    
12. 
    Дауысты дыбыс әріптерінің емлесі.
    
13. 
    Дауыссыз дыбыс әріптерінің емлесі.
    
14. 
    Қосарлы дауыссыздардың емлелік ерекшеліктері.
    
15. 
    Ъ, Ь белгілерінің қолданылуы.
    
16. 
    Буын, түрлері, құрамы.
    
17. 
    Буынның алмасуы, жылысуы.
    
18. 
    Екпін, оның түрлері. Екпін қабылдамайтын қосымшалар.
    
19. 
    Қазақ тіліндегі дыбыстар үндесуі. Дыбыс үндестігі кездесетін орындар, түрлері.
    
20. 
    Сингармонизм.
    
21. 
    Аккомодация.
    
22. 
    Ассимиляция.
    
23. 
    Орфография мен орфоэпия.
    
24. 
    Орфоографиядағы жазу принциптері, түрлері.
    
25. 
    Тіліміздегі түрлі фонетикалық құбылыстар.
    
26. 
    Қазіргі қазақ тілі лексикологиясы- пәні, оның зерттелуі.
    
27. 
    Лексикология, оның тіл білімінің басқа салалармен байланысы.
    
28. 
    Лексика туралы түсінік, сөзге тән белгілер.
    
29. 
    Сөздің лексикалық және грамматикалық мағынасы.
    
30. 
    Семасиология,оның негізгі объектісі.
    
31. 
    Сөз мағынасы туралы түсінік, сөз мағыналарын классификациялау.
    
32. 
    Сөздің тура және ауыспалы мағынасы
    
33. 
    Сөзді ауыспалы мағынада қолдану тәсілдері, өзіндік сипат беолгілері.
    
34. 
    Полисемия.
    
35. 
    Омонимдер. Олардың жасалу жолдары, түрлері. Омонимдік құбылыстар.
    
36. 
    Синонимдер. Синонимдік қатар. Синонимдердің стильдік реңктері.
    
37. 
    Антонимдер.
    
38. 
    Фразеология, оның негізгі объектісі, зерттелуі.
    
39. 
    Фразеологизмдер, оған тән белгілер, түрлері.
    
40. 
    Мақал- мәтелдер, олардың ТСТ-нен айырмашылықтары.
    
41. 
    Табу, эвфемизм, десфемизмдер.
    
42. 
    Сөздік қор мен сөздік құрам.
    
43. 
    Сөздік құрамның толығу жолдары.
    
44. 
    Тілдің актив және пассиф лексикасы.
    
45. 
    Кірме сөздер.
    
46. 
    Неологизмдер, олардың жасалу жолдары.
    
47. 
    Көнерген сөздер, түрлері.
    
48. 
    Диалект сөздер, ерекшеліктері, зерттелуі
    
49. 
    Кәсіби сөздер, олардың топталуы.
    
50. 
    Терминдер, түрлері, жасалуы, өзіне тән белгілері.
    
51. 
    Қазіргі қазақ тілінің лексикографиясы
    
52. 
    Сөдіктер, жасалу принциптері.
    
53. 
    Сөдіктердің негізгі түрлері, өзіндік сипаттары, атқаратын қызметі.
    
54. 
    Қазақ тілінің түркологиялық сөздігі
    
55. 
    Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
    
56. 
    Қазақ тілінің фразеологиялық сөздігі
    
57. 
    Қазақ тілінің синонимдер сөздігі
    
58. 
    Қазақ тілінің орфографиялық сөздігі
    
59. 
    Сөздік құрамды байыту тәсілдері
    
60. 
    Морфологиялық тәсіл
    
61. 
    Сөз тудырудың лексика- семантикалық тәсілі.
    
62. 
    Сөз тудырудың синтаксистік тәсілі.
    
63. 
    Морфология синтетикалық тәсіл, түрлері
    
64. 
    Синтаксистік аналитикалық тәсіл, түрлері.
    
65. 
    Сөздің морфологиялық құрылымы.
    
66. 
    .Жұрнақ , жалғау түрлері
    
67. 
    Көптік категориясының берілуі.
    
68. 
    .Көптік жалғаулар, ерекшелігі.
    
69. 
    Сөз таптары туралы түсінік.
    
70. 
    Сөзді таптастыру принцптері..
    
71. 
    Қазіргі қазақ тіліндегі сөз таптары.
    
72. 
    Түрік изафеті және оның ерекшелігі.
    
73. 
    Қазақ тіліндегі жақ категориясы
    
74. 
    Жіктік жалғауларының ерекшелігі.
    
75. 
    Нөльдік форманың зерттелуі, ерекшелігі
    
76. 
    Зат есімнің категориялары және ерекшеліктері.
    
77. 
    Септік категориясы оның ерекшелігі
    
78. 
    Тәуелдік және көптік категориялары.
    
79. 
    Зат есімнің жасалу жолдары.
    
80. 
    Зат есімнің басқа сөз таптарынан ерекшелігі.
    
81. 
    Сан есімнің түрлері, ерекшеліктері.
    
82. 
    Сын есімнің жасалуы, ерекшелігі, түрлері.
    
83. 
    Сын есімнің семантикалық сипаты.
    
84. 
    Сын есімнің құрылымдық түрлері.
    
85. 
    Күрделі сөздер және олардың түрлері.
    
86. 
    1/Қысқарған және қос сөздер, айырмашылықтары мен ұқсастықтары.
    
87. 
    2/Біріккен және кіріккен сөздер олардың айырмашылықтары мен ерекшеліктері.
    
88. 
    Сын есімнің шырай категориясы және түрлері
    
89. 
    Шырай категориясының зерттелуі, ғалымдар көзқарастары, талас пікірлер.
    
90. 
    . Есімдік жасалуы, ерекшеліктері, синтаксистік қызметі
    
91. 
    Есімдік, прономиалдану процесі.
    
92. 
    Есімдіктің түрлері, айырмашылықтары.
    
93. 
    Етістік туралы түсінік.
    
94. 
    Етістіктің есім сөздерден айырмашылығы.
    
95. 
    Етістіктің морфологиялық сипаты.
    
96. 
    Етістіктің категорияларына жалпы сипаттама, түрлері мен ерекшеліктері.
    
97. 
    Болымды – болымсыздық категориясы туралы түсінік, сөз таптарындлағы көрінісі мен олардың ерекшелігі.
    
98. 
    Салт – сабақтылық категориясы оның етіс категориясына қатысы.
    
99. 
    Етіс категориясы туралы түсінік.
    
100. 
     Етістіктің етіс категориясының салт сабақтылық категориясына қатысы.
     
101. 
     Есімшенің түрлері мен тұлғалары.
     
102. 
     Көсемшенің түрлері мен тұлғалары.
     
103. 
     Есімше мен көсемшенің айырым белгілері.
     
104. 
     Рай категориясы туралы түсінік.
     
105. 
     Рай категориясының етістіктің категорияларына ара қатысы.
     
106. 
     Етістіктің каузатив формасы.
     
107. 
     Шақ категориясы туралы түсінік
     
108. 
     Етістіктің шақ категориясын классификациялау мәселесі.
     
109. 
     Үстеу туралы түсінік.
     
110. 
     Үстеулердің қалыптасу тарихынан..
     
111. 
     Еліктеу сөздер туралы түсінік.
     
112. 
     Еліктеу сөздердің семантикалық, морфологиялық сипаты.
     
113. 
     Еліктеу сөздердің түрлері, олардың ерекшелігі.
     
114. 
     Одағай туралы түсінік, сөйлемдегі алатын орны.
     
115. 
     Одағайлардың лексика – грамматикалық ерекшеліктері.
     
116. 
     Шылаулар және олардың түрлері.
     
117. 
     Сөзжасам туралы түсінік.
     
118. 
     Сөзжасамның зерттелуі, қалыптасуы.
     
119. 
     Сөзжасамдық талдау.
     
120. 
     Қазақ тілінің сөзжасам жүйесі.
     

Өзбетімен даярлануға арналған сұрақтар мен тестілер:

1. Сөзді, сөздің тиісті бөлшектерін, олардың мағыналары мен қызметтерін қарастыратын ғылым?

а) морфология в) синтаксис с) лексикология д) грамматика

2.Сөздің нақтылы лексикалық мағынасымен жарыса отырып, оны айқындай, саралай түсетін я сөйлемдегі басқа сөздермен қарым-қатынасқа түсу нәтижесінде туатын жалпы мағынасы?

а) грамматикалық мағына в) лексикалық мағына с) ауыспалы мағына д) ішкі мағына.

3. Мыналардың қайсысы грамматикалық тәсілге жатпайды?

а) сөздердің қыстырма сөзбен айтылуы с) сөздердің қосарлану тәсілі

в) сөздерге қосымшалар қосылу тәсілі д) сөздердің бірігу тәсілі.

4. Синтетика деген грек сөзінің түп мағынасы?

А) құрау, бірігу в) жасау, құрастыру с)өзгерту, ауыстыру д) бөлу, айыру.

5. Аналитикалық сөзінің мағынасы?

а) талданған в) бөлшектенген с) құрастырылған д) өзгертілген.

6.Жалпы грамматикалық категориялар ішінара қандай категорияларға бөлінеді?

а) морфологиялық, синтаксистік в) синтаксистік, грамматикалық

с) морфологиялық, лексикалық д) грамматикалық, лексикалық

7. Жеке сөздердің өзгерілуі арқылы туатын жалпы грамматикалық мағына

а) морфологиялық категория в) синтаксистік катнгория

с) грамматикалық категория д) лексикалық категория

8. Тілдегі өзіне тән грамматикалық формасы бар жалпы грамматикалық мағына?

а) грамматикалық категория в) синтаксистік категория

с) лексикалық категория д) морфологиялық категория

9. Морфологияның негізгі міндеті

а) сөздің грамматикалық құрылысын тексеру в) сөз мағыналарын зерттеу

с) тіл дыбыстарын зерттеу д) сөйлем мүшелерін зерттеу

10 . Сөздің өзіне тән мағынасы бар, ең ұсақ бөлшегі?

а) морфема в) түбір с) жұрнақ д) жалғау

11. Морфема неше салаға бөлінеді?

а) 2 в) 3 с) 4 д) 5

12.Мағынасы мен қызметіне қарай, жұрнақтарды неше салаға бөлеміз?

а) 2 в) 3 с) 4 д) 5

13. Қазақ тілінің сөз тудыру жүйесі үлкен-үлкен негізгі екі саладан тұрады. Қандай салалар?

а) морфологиялық, синтаксистік в) синтаксистік, грамматикалық

с) грамматикалық, морфология д) синтаксистік, лексикалық

14. Морфологиялық тәсіл дегеніміз ?

а) түбір сөзге я туынды сөзге қосымшалар қосу ар қылы жаңа сөз тудыру тәсілі

в) түбір сөздердің бірігуі, қосарлануы, тіркесуі арқылы сөз, тудыру тәсілі

с) түбір сөздердің қайталануы арқылы сөз тудыру тәсәлә

д) түбірлердің өз ішінен өзгеріске түсу арқылы сөз тудыру тәсілі

15. Заттану, зат есімге айналу дегеніміз

а) субстантивтену в) адъективтену с) прономиналдану д) адвербиалдану

16. Вербалдану құбылысы :

а) етістікке айналу в) сын есімге айналу с) есімдікке айналу д) үстеуге айналу

17. Мыналардың қайсысы грамматикалық жолмен сөз тудыру тәсіліне жатпайды?

а) аналитикалық тәсіл с) синтаксистік тәсіл

в) морфологиялық тәсіл д) морфологиялық-синтаксистік тәсіл

18. Төмендегілердің қайсысы күрделі сөзге жатпайды?

а) туынды сөз в) біріккен сөз с) қос сөз д) қысқарған сөз

19. Мына сөздердің қайсысы түбірлес сөздерге жатпайды?

а) көр, көрме, көзе в) біл, білгір, білін

с) айт, айтқыш, айтыс д) сөз, сөзшең, сөздік

20. Морфемаларға мүшеленбейтін, нақтылы бір зат я құбылыс жайындағы немесе я әрекет жайындағы ұғымды білдіретін белгілі бір дыбысты я дыбыстық құрамды қалай атайды?

а) түбір в) сөз с) сөз тіркесі д) морфема

21. Түрлі жұрнақтар арқылы негізгі түбірлерден өрбіген сөздер?

а) туынды сөздер в) біріккен сөздер

с) кіріккен сөздер д) күрделі сөздер

22. Бір алуан сөздерге жаппай жалғаныла беретін жұрнақтар?

а) тірі жұрнақтар в) өлі жұрнақтар

с) көне жұрнақтар д) сөз тудырушы жұрнақтар

23. Күрделі сөзге тән емес?

а) сөз тудыру в) тіркесу с) қайталану д) қосарлану

24.Қос сөздерді екі түрге бөлген ғалым?

а/ Ысқақов; в/ Маманов; с/ Сарыбаев; д/ Сауранбаев.

25. Компоненттері мағыналы қосарлама сөздер түріне жатпайды?

а) сыңарлары қайталанған қосарланған сөздер

в) қайшы мәндес сыңарлардан қосарланған сөздер

с) мәндес сыңарлардан қосарланған сөздер

д) ұштас мәнді сыңарлардан қосарланған сөздер

26. Компоненттері мағынасыз қосарлама сөздерді тап:

а) абыр-сабыр, елең-алаң, ескі-құсқы.

в) шек-қарын, қат-қабат, сауық-сайран

с) сән-салтанат, жата-жастана, шәк-шүбә

д) аяқ-қол, арба-шана, ат-жөн

27. Ысқақов қос сөздерді қандай топтарға бөледі?

а) қайталама, қосарлама в) біріккен, кіріккен с) қысқарған, қосарлама д)құрама, қайталама

28. Кемінде екі сөздің тіркесінен жасалып, күрделі ойды білдіретін сөздер тобы.

а) күрделі сөздер в) қос сөздер с) біріккен сөздер д) түбір сөздер

29. Күрделі атау сөздер неше түрлі жолмен қысқарады?

а) 4 в) 2 с) 5 д) 3

30. Ықшамдау процесін түркологияға тұңғыш рет енгізген ғалым?

а) В.А. Богородицкий в) Н.Ф. Катанов с) М.Қашғари д) Г.И.Раметедт

31. Сөздер семантикалық және морфологиялық белгілеріне қарай неше үлкен топқа бөлінеді?

а) 3 в) 4 с) 2 д) 5

32.Сөйлем мүшесі болмайтын одағай сөздің мағынасы?

Жүрегім, ойбай, соқпа енді.

Бүгінгі дос- ертең жау, мен не қылдым, япырау!

а/ қапалану в/ тамсану

с/ өкіну д/ қуану

33.Одағай сөз сөйлемінің басында келсе....

а/Алдынан сызықша немесе тырнақша қойылып, одан кейін үтір қойылады.

в/Одан кейін үтір қойылады.

с/екі жағынан үтір қойылады.

д/Алдынан сызықша немесе тырнақша қойылып, одан кейін нүкте қойылады.

34.Адамның әр алуан көңіл-күйі мен әр қилы сезім райларын білдіру үшін қолданатын сөздер?

а/ одағай сөздер; в/ атаушы сөздер; с/ көмекші сөздер; д/ қос сөздер;

35. Көңіл –күй одағайын табыңыз

а/ Уа, шіркін, ән деп осыны айт.

в/ Көп, тегі, сол кісінің атымен аталған ғой.

с/ Тәйт, әке тұрып ұл сөйлемес болар.

д/ Құрау- құрау,-деді шопан астауға су құя бере.

36.Туынды еліктеу сөзді табыңыз

а/ жылтың в/ қыңқ с/ тарс д/ сылаң

37.Еліктеуіш сөз қатысқан сөйлемді табыңыз

а/сол бір жабыр-жұбыр үн есіне түскенде әлі күнге миы зеңгіп қоя береді.

в/ Сыртқы жылтырауық, қалтырауық жалған сұлулық көңілді арбап тұрды

с/Туған жерді сүюге келгенде ақын шіркін алдына жан сала ма?

д/ Арналы ауылынан қазақтың жері тұйықталады.

38.Жылтырағанның бәрі сұлу емес, ең басты сұлулық-жан сұлулығы.

Асты сызылған сөз қай сөз табынан жасалған

а/ еліктеуіш сөз в/ етістік с/ зат есім д/ үстеу

39.Туынды зат есімді тап:

а/ киім, тарақ; в/ баста, ақта; с/ бас, көз; д/ отыр, тұр; жүр

40.Көптік жалғаулы сөзді көрсетіңіз?

а/ жүктер в/ кептер с/ дәптер д/ сүттер

а) Сөз тіркесі синтаксисі

ә) Жай сөйлем синтаксисі

б) Құрмалас сөйлем синтаксисі

1. А.Байтұрсынов. Тіл тағылымы. Алматы, 1992.

2. Қ.Жұбанов. Қазақ тілі жөніндегі зерттеулер. Алматы, 1999.

3. С.Аманжолов. Қазақ әдеби тілі синтаксисінің қысқаша курсы.Алматы,1994

4. М.Балақаев.Т.Қордабаев. Қазіргі қазақ тілі (синтаксис).Алматы, 1971.

5. М.Балақаев.Қазіргі қазақ тілі (синтаксис).Алматы, 1992.

6. М.Балақаев.Т.Сайрамбаев. Қазіргі қазақ тілі. Алматы, 2004.

7. Р.Әміров. Жай сөйлем синтаксисі. Алматы, 1983.

8. Р.Әміров.Г.Әмірова. Жай сөйлем синтаксисі. Алматы, 1997.

9. Т.Сайрамбаев. Сөз тіркесі мен жай сөйлем синтаксисі. Алматы, 1992.

10.Қазақ тілінің грамматикасы, 2-бөлім. Алматы, 1967.

11.Қазақ грамматикасы. Астана, 2002.

2. Қазақ тілі синтаксисінің Қазан төңкерісінен кейінгі кезеңде зерттелуі. 20- ғасыр басындағы А.Байтұрсынов, Қ.Жұбанов, С.Жиенбаев, Қ.Басымов, Ғ.Бегалиев, И.Ұйықбаев, Н.Сауранбаев, С.Аманжолов еңбектерінің маңызы.

1.Сөз тіркесі синтаксисі және оның зерттеу обьектісі. Сөз тіркесі туралы түсінік, сөз тіркесінің анықтамасы, мәні, ерекшелігі, зерттелуі.

2. Сөз тіркесінің құрамы мен түрлері. Есімді сөз тіркесі мен етістікті сөз тіркесі. Еркін сөз тіркесі мен тұрақты сөз тіркестері, олардың ерекшелігі.

Әдебиеттер:

1. А.Байтұрсынов. Тіл тағылымы. Алматы, 1992.

2. Қ.Жұбанов. Қазақ тілі жөніндегі зерттеулер. Алматы, 1999.

3. С.Аманжолов. Қазақ әдеби тілі синтаксисінің қысқаша курсы.Алматы,1994

4. М.Балақаев.Т.Қордабаев. Қазіргі қазақ тілі (синтаксис).Алматы, 1971.

5. М.Балақаев.Қазіргі қазақ тілі (синтаксис).Алматы, 1992.

6. М.Балақаев.Т.Сайрамбаев. Қазіргі қазақ тілі. Алматы, 2004.

7. Р.Әміров. Жай сөйлем синтаксисі. Алматы, 1983.

8. Р.Әміров.Г.Әмірова. Жай сөйлем синтаксисі. Алматы, 1997.

9. Т.Сайрамбаев. Сөз тіркесі мен жай сөйлем синтаксисі. Алматы, 1992.

10.Қазақ тілінің грамматикасы, 2-бөлім. Алматы, 1967.

11.Қазақ грамматикасы. Астана, 2002.

1. Қ.Жұбанов. Қазақ тілі жөніндегі зерттеулер. Алматы, 1999.

2. С.Аманжолов. Қазақ әдеби тілі синтаксисінің қысқаша курсы.Алматы,1994

3. М.Балақаев.Т.Қордабаев. Қазіргі қазақ тілі (синтаксис).Алматы, 1971.

4. М.Балақаев.Қазіргі қазақ тілі (синтаксис).Алматы, 1992.

5. М.Балақаев.Т.Сайрамбаев. Қазіргі қазақ тілі. Алматы, 2004.

6. Р.Әміров.Бастауыш сөздің жақтық мағынаға ие болуы және баяндауыштың онымен қиыса байланысуы. (мақала). Қазақ тілі мен әдебиеті, 6 – 2001 ж.

7. Р.Әміров.Г.Әмірова. Жай сөйлем синтаксисі. Алматы, 1997.

8. Т.Сайрамбаев. Сөз тіркесі мен жай сөйлем синтаксисі. Алматы, 1992.

9. М.Серғалиев.А.Айғабылов.О.Күлкенова. Қазіргі қазақ әдеби тілі.А.,1991.

10.Ә.Аблақов.С.Исаев.Е.Ағманов. Қазақ тіліндегі сөз тіркесінің дамуы мен лексикалану процесі. Алматы, 1997.

11.К.Аханов. Грамматика теориясының негіздері. Алматы, 1972.

12.Қазақ тілінің грамматикасы, 2-бөлім. Алматы, 1967.

13.Қазақ грамматикасы. Астана, 2002.

2. Сөйлемнің тұрлаулы және тұрлаусыз мүшелері

1. Қ.Жұбанов. Қазақ тілі жөніндегі зерттеулер. Алматы, 1999.

2. С.Аманжолов. Қазақ әдеби тілі синтаксисінің қысқаша курсы.Алматы,1994

3. М.Балақаев.Т.Қордабаев. Қазіргі қазақ тілі (синтаксис).Алматы, 1971.

4. М.Балақаев.Қазіргі қазақ тілі (синтаксис).Алматы, 1992.

5. М.Балақаев.Т.Сайрамбаев. Қазіргі қазақ тілі. Алматы, 2004.

6. Р.Әміров.Бастауыш сөздің жақтық мағынаға ие болуы және баяндауыштың онымен қиыса байланысуы. (мақала). Қазақ тілі мен әдебиеті, 6 – 2001 ж.

7. Р.Әміров.Г.Әмірова. Жай сөйлем синтаксисі. Алматы, 1997.

8. Т.Сайрамбаев. Сөз тіркесі мен жай сөйлем синтаксисі. Алматы, 1992.

9. М.Серғалиев.А.Айғабылов.О.Күлкенова. Қазіргі қазақ әдеби тілі.А.,1991.

10.Ә.Аблақов.С.Исаев.Е.Ағманов. Қазақ тіліндегі сөз тіркесінің дамуы мен лексикалану процесі. Алматы, 1997.

11.К.Аханов. Грамматика теориясының негіздері. Алматы, 1972.

12.Қазақ тілінің грамматикасы, 2-бөлім. Алматы, 1967.

13.Қазақ грамматикасы. Астана, 2002.