Қазақстан Республикасында көрсетілетін қызметтер саласын дамыту жөніндегі

3.3. Туризм

2016 жылдың қорытындылары бойынша берілген салада жұмыс істейтіндердің саны 170,9 мың адамды құрады, бұл экономикалық белсенді халықтың 2%-ын құрайды.

2016 жылдың қорытындылары бойынша туризм саласындағы еңбек өнімділігінің деңгейі 3 104,5 мың теңге/адамды құрады, ал 2014 жылы болса осы көрсеткіш 2 191,1 мың теңге/адамды құраған болатын.

2014 жылдан 2016 жылға дейінгі кезеңде туристтік салаға 474,5 млрд. теңге инвестициялары негізгі капиталға тартылған болатын. 2016 жылы инвестициялардың келуінің өсімі алдыңғы жылмен салыстырғанда 8,9%-ды құрады.

2016 жылы Қазақстанда 2 031 туристтік ұйым, сыйымдылығы 138 062 төсек-орын болатын 2 754 орналасу орны қызмет жасады, бұл алдыңғы жылдың көрсеткішінен 16,6%-ға жоғары. Орналасу орындарының жалпы санынан 62,4%-ды қонақ үйлер құрағанын атап өту қажет, олардың ішінде 10,1% – санаты бар қонақ үйлер, 52,3% – санаты жоқтар, 37,6% – өзге орналасу орындары.

2016 жылы сыртқа шығу туризмі бойынша 6 506 мың адам тіркелген болатын, бұл ретте мақсаттары келесідей: 75% жеке сапар, 16% іс сапарлары, 8% транзиттік сапарлар және тек қана 1%-ы туристтік сапарлар. Сонымен бірге 2014 жылмен салыстырғанда 176 мың сапарға көбейгені байқалған болатын. Сыртқа шығу туризмі бойынша орташа чек 90 мың теңгені құрайды.

2016 жылы сыртқа шығу туризмі бойынша 11 302 сапар тіркелген болатын, бұл 2014 жылға қарағанда 852 мың сапарға көп. Сапар мақсаттары бойынша тағы да жеке сапарлар басым болып табылады (81%). Сонымен бірге шығындардың орташа чегі 145 мың теңгені құрады, бұл елге келушілердің шығындарынан 1,6 есеге көп.

Қазақстанда туристтік саланы дамыту тұжырымдамасы 2023 жылға дейінгі кезеңде 6 туристтік кластерді дамытуды қарастырады – Астананың, Алматының аудандарында, Шығыс, Оңтүстік және Батыс Қазақстанда. Бұдан басқа, дамыған және тұрақты елдердің азаматтары үшін визалық тәртіпті алып тастау жөніндегі мәселелер анықталады.

Қазақстанда туризм саласына мемлекеттік инвестициялардың деңгейі, The Travel & Tourism Competitiveness Report мәліметтері бойынша, өте жоғары – бұл көрсеткіш бойынша Қазақстан рейтингте 136 елдің ішінен 46-орынды иеленеді. Сонымен бірге, туристтерді тарту жөніндегі маркетингтік іс-шаралар жалпы алғанда тиімділігі аз болып қалуда (136 елдің ішінде 102-орын). Сондай-ақ елдің тартымды туристтік әлеуеті туралы ақпараттық науқанды жүргізу жөніндегі жұмыс жеткілікті түрде тиімді болып табылмайды.
10-сурет. Туризмді дамыту үшін мемлекеттің шығындары және Қазақстандағы туристтік маркетингтің тиімділігі

Нысаналы топ

Қоршаған табиғи ортаның сапасы бойынша Қазақстан рейтингтің 136 мемлекетінің арасында тек 99 орынды ғана иеленді. Сол мезетте, елімізде туристтік әлеуеті әзірше толық көлемде іске асырылмаған көптеген табиғи және мәдени нысандар бар.

Бірақ туризм инфрақұрылымын дамыту баяу қарқынмен жүзеге асырылуда, бұл қонақ үй бизнесінің кеңею әлеуетін төмендетеді. Сондай-ақ, қонақ үй бөлмелерімен қамтамасыз ету деңгейі бойынша Қазақстан рейтингте 136 елдің ішінде тек 82-орынды иеленді.

Дереккөзі: Travel and Tourism Competitiveness Дүниежүзілік Экономикалық Форумының есебі, 2017 ж.

Үш жылдық кезең үшін «Жылжымайтын мүлікпен жасалатын операциялар» секторын талдау осы сектордың ЖІӨ-дегі үлесінің іс жүзінде өзгеріссіз қалғанын көрсетеді, 2014 жылы - 8,3%, 2016 жылы – 8,7%.

Берілген салада жұмыс істейтіндердің саны 114,8 мың адамды құрады немесе экономикалық белсенді халықтың 2%-ын құрады.

2016 жылдың қорытындылары бойынша жылжымайтын мүлікпен жасалатын операциялар саласындағы еңбек өнімділігі 33 969,1 мың теңге/адамды құрады, ал 2014 жылы болса осы көрсеткіш 37 540,7 мың теңге/адамды құраған болатын.

2014-2016 жылдар аралығында осы секторға 2 386,6 млрд. теңге инвестицияланған болатын. Бұл ретте, 2016 жылы алдыңғы жылмен салыстырғанда инвестициялардың өсімі 13,7% құрады. Бұл ретте, қызмет көрсету саласындағы инвестициялардың жалпы көлеміндегі жылжымайтын мүлікпен жасалатын операциялардың үлесі 12,1% құрады.

Құрылыс қызметтерін экспорттау көлемінде жыл сайынғы өсім сақталуда, осылайша, бес жыл ішінде құрылыс қызметтерінің үлесі 93%-ға өсті және 2016 жылы 276,3 млн. АҚШ долл. құрады. Импорт көлемі экспорт көлемін іс жүзінде 10 есеге асып түсуде және 2 млрд. АҚШ долл. деңгейін құрады.

2010 жылдан бастап жылжымайтын мүлік пен оны жалдау бағасы деңгейінің бірқалыпты өсуі байқалады. 2017 жылдың маусымында жаңа тұрғын-үйдің бір шаршы метрін сату бағасы 249 мың теңгені құрады. Алайда 2016 жылы бағалардың 247,4 мың теңгеге дейін (3,6%-ға) төмендеуі орын алды.