Қазақстан республикасы заңының жобасына ескертулер

 

1 

 

 

 

 

 

«

Есірткінің заңсыз айналымы саласындағы жауапкершілікті күшейту 

мəселелері жөніндегі Қазақстан Республикасының Қылмыстық кодексі мен 

Əкімшілік құқық бұзушылықтар туралы кодексіне өзгертулер жəне 

толықтырулар енгізу туралы»   

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ЗАҢЫНЫҢ ЖОБАСЫНА ЕСКЕРТУЛЕР 

 

 

 

КІРІСПЕ 

 

«Есірткінің  заңсыз  айналымы  саласындағы  жауапкершілікті  күшейту  мəселелері  жөніндегі 

Қазақстан

  Республикасының Қылмыстық  кодексі  мен  Əкімшілік  құқық  бұзушылықтар  туралы 

кодексіне

 өзгертулер жəне толықтырулар енгізу туралы»  Қазақстан Республикасы Заңының 

жобасы

1

 (əрі қарай – Заң жобасы) Қазақстан Республикасы Қауіпсіздік Кеңесінің 2006 ж. 20 

қыркүйектегі

 отырысының хаттамасын орындау мақсатында дайындалған.   

 

Заң

 жобасын дайындау негіздері ретінде «заңсыз айналымнан алынған наша мөлшерінің өсу 

тұрақты

 тенденциясы», сонымен қатар, «бірқатар елдерде есірткіге қарсы заң құжаттарының 

қатаңдатылуы

  нашаға  қатысты  жағдайды  белгілі  деңгейде  жақсартты»  деп  көрсетілген. 

Мысал

  ретінде  Сингапур,  Пəкстан,  Қытай,  Иран,  Таиланд  елдерінің  заң  құжаттары 

келтіріледі

. Онда есірткінің заңсыз айналымына қатысты белгілі қылмыстарды жасағаны үшін 

өмір

  бойы  бас  бостандығынан  айыру  немесе  мүлігін  тəркілеумен  бірге  өлім  жазасы 

тағайындалады

2

. 

 

Осыған

  қарай,  ҚР  Үкіметі  есірткінің  заңсыз  айналымына  байланысты  қылмыстар  мен  құқық 

бұзушылықтар

  үшін  қылмыстық  жəне  əкімшілік  жауапкершілікті  күшейтетін  қылмыстық  жəне 

əкімшілік

  құқық  бұзушылықтар  туралы  заң  құжаттарына  бірқатар  өзгерістер  мен 

толықтырулар

 енгізуді ұсынады.  

 

Мысалы

,  өзгерістер  мен  толықтырулар  ұзақ  мерзімге  бас  бостандығынан  айыру 

мерзімдерінің

 шегін жəне өмір бойы бас бостандығынан айыру жазасы тағайындалуы мүмкін 

қылмыс

  түрлерін  белгілейтін  Қылмыстық  кодексінің  (əрі  қарай  ҚК)  Жалпы  бөлімдегі  48-б.; 

есірткінің

  заңсыз  айналымына  байланысты  жекелеген  қылмыстар  үшін  қылмыстық 

жауапкершілікті

  көздейтін  ҚР  ҚК-ң  Арнайы  бөлімінің  132,  250,  259,  260,  261,  263  жəне  266-

баптары

,  Əкімшілік  құқық  бұзушылықтар  туралы  Кодексінің  (əрі  қарай  ƏҚК)  319  бен  320-

баптарына

 енгізілді.  

 

Есірткінің

  заңсыз  айналымымен  күресу  жəне  құқық  бұзушыларға  қарау  саласындағы 

қылмыстық

 саясаттың жалпы бағыттарын, осы саладағы халықаралық тəжірибені, Қазақстан 

                                                           

1

 

ҚР

 Парламентінің  Мəжілісіне жіберілген  «Есірткінің заңсыз айналымы саласындағы жауапкершілікті 

күшейту

  мəселелері  жөніндегі  Қазақстан  Республикасының  Қылмыстық  кодексі  мен  Əкімшілік  құқық 

бұзушылықтар

  туралы  кодексіне  өзгертулер  жəне  толықтырулар  енгізу  туралы»  Қазақстан 

Республикасы

 Заңының жобасын қараңыз (ҚР Үкіметінің 2007 ж. 17 мамырдағы №23/6517 хаты).  

2

 

ҚР

 Парламентінің  Мəжілісіне жіберілген  «Есірткінің заңсыз айналымы саласындағы жауапкершілікті 

күшейту

  мəселелері  жөніндегі  Қазақстан  Республикасының  Қылмыстық  кодексі  мен  Əкімшілік  құқық 

бұзушылықтар

  туралы  кодексіне  өзгертулер  жəне  толықтырулар  енгізу  туралы»  Қазақстан 

Республикасы

  Заңының  жобасына  Анықтама  жазбаны  қараңыз  (ҚР  Үкіметінің  2007  ж.  17  мамырдағы 

№

23/6517 хаты).  

    

 

2 

Республикасының

  халықаралық  міндеттерін,  сонымен  қатар,  қазақстандық  қылмыстық  заң 

құжаттарын

  құру  жəне  дамыту  логикасы  мен  заң  техникасы  ережелерін  ескерту  керектігіне 

байланысты

  мəні  жағынан  да,  редакциялық  жақтан  да  заң  жобасы  бірқатар  ескертулер 

туғызды

.  

 

 

1. 

ЕСІРТКІНІҢ  ЗАҢСЫЗ АЙНАЛЫМЫМЕН КҮРЕСУ ЖƏНЕ ҚҰҚЫҚ БҰЗУШЫЛАРҒА 

ҚАРАУ САЛАСЫНДАҒЫ ҚЫЛМЫСТЫҚ САЯСАТЫ БАҒЫТТАРЫН ШОЛУ  

 

1.1. 

Есірткінің заңсыз айналымымен күресудің мақсаты 

 

«Наркологиялық  көмек  көрсету,  АҚТК/ЖҚТБ-ң  алдын  алу,  есірткінің  заңсыз  айналымына 

қарсы

  əрекеттену  салаларындағы  құқықтық  реттеу:  халықаралық  тəжірибе»

3

  зерттеуінде 

дұрыс

 айтылғандай (оның жекелеген үзінділері Қазақстан Республикасы Парламенті Мəжіліс 

Аппаратының

  ақпарат  сараптама  бөлімі  дайындаған  материалдарда  келтіріледі),  есірткінің 

заңсыз

  айналымымен  күресу  мақсаты  ең  алдымен,  қоғамдық  денсаулықты  нашақорлықтың 

қауіпті

  салдарынан  қорғау  болып  табылады.  Дəл  осы  себеппен  кез  келген  мемлекетте 

есірткінің

  заңсыз  айналымына  қарсы  тұру  қылмыстық  құқықтық  стратегиясы  қылмыстық 

юстиция

  саласында  да,  наркологиялық  көмек  көрсету  мен  АҚТК/ЖҚТБ  алдын  алудың 

құқықтық

 жағдайын реттеу саласында да мəселелерді шешумен тығыз байланыста.  

 

 

1.2. 

Заң құжаттары 

 

Бұл

  жағынан  Қазақстан  Республикасының  заң  құжаттары  жақсы  дамыған.  Қазақстан 

республикасы

  қосылған

4

  халықаралық  конвенциялар,  ҚР  Қылмыстық  кодексі  мен  Əкімшілік 

құқық

 бұзушылықтар туралы кодексінен басқа, есірткі айналымына, наркологиялық көмек пен 

АҚТК

/ЖҚТБ 

қатысты

 

бірқатар

 

нормативтік

 

құқықтық

 

актілер

 

жəне

 

Қазақстан

 

Республикасының

  тиісті  екі  жақты  халықаралық  келісімдер  бар

5

.  Осы  нормативтік  құқықтық 

                                                           

3

 

«Наркологиялық  көмек  көрсету,  АҚТК/ЖҚТБ-ң

 

алдын

  алу,  есірткінің  заңсыз  айналымына  қарсы 

əрекеттену

  саласындағы  құқықтық  реттеу:  халықаралық  тəжірибе»,  Мəскеу,  2002  қараңыз.  Сонымен 

бірге

, Қазақстан Республикасы Парламентінің Мəжіліс Аппараты дайындаған (Астана, 2007 ж. қараша 

айы

)  «Есірткіге  қатысты  қылмыстарды  жасағаны  үшін  өмір  бойы  бас  бостандығынан  айыруды 

тағайындаудың

  халықаралық  тəжірибесі»  ақпараттық  мəлімет  материалдарында  осы  зерттеуден 

алынған

 үзінділерді қараңыз. 

4

 

Қазақстан

  Республикасы  1972  ж.  Хаттамасымен  енгізілген  өзгерістерімен  бірге  «Есірткі  заттары 

туралы

» Жалпы конвенцияға (1998 ж. 1 шілде), «Психотропты заттар туралы» 1971 ж. Конвенциясына 

(1998 ж. 29 маусым) жəне «Есірткі заттары мен психотропты заттардың заңсыз айналымымен күресу 

туралы

» 1998 ж. Конвенциясына (1998 ж. 29 маусым) қосылды.   

5

 

Ес

iрткi,  психотроптық  заттар,  прекурсорлар  жəне  олардың  заңсыз  айналымы  мен  терiс 

пайдаланылуына

  қарсы  iс-қимыл  шаралары  туралы  Қазақстан  Республикасының  1998  жылғы  10 

ш

iлдедегi N 279-1 Заңы; «ЖҚТБ ауруының алдын алу туралы» Қазақстан Республикасының 1994 ж. 5 

қазандағы

  №  176-XIII  Заңы;  «Нашақорлықпен  ауыратын  адамдарды  медициналық-əлеуметтік  оңалту 

туралы

» 2002 ж. 27 мамырдағы N 325-ІІ Қазақстан Республикасының Заңы; Қазақстан Республикасы 

Үкіметінің

  2000  жылғы  10  қарашадағы  №  1693  қаулысымен  бекiтілген  «Қазақстан  Республикасында 

ес

iрткi  құралдары,  психотроптық  заттар  жəне  прекурсорлар  айналымын  мемлекеттік  бақылауды 

жүзеге

  асыру  ережесі»;    Қазақстан  Республикасы  Денсаулық  сақтау  министрінің  2005  жылғы  7 

сəуірдегі

    №  173  бұйрығымен  бекітілген  «Қазақстан  Республикасында  бақылауға  жататын  есірткі 

құралдарын

, психотроптық заттар мен прекурсорларды медициналық мақсаттарда қолдану ережесі»; 

Есірткі

, психотроптық, жəне улы заттарды заңсыз айналымға түсіру жөніндегі істер бойынша заңдарды 

қолдану

  туралы  Қазақстан  Республикасы  Жоғарғы  Сотының  1998  жылғы  14  мамырдағы  N  3 

нормативтік

  қаулысы  (өзгерістер  мен  толықтыруларымен)  жəне  басқалары.  Қазақстан  Республикасы 

2000  ж.  30  қарашадағы  ТМД-на  мүше  елдерінің  есірткі  құралдары,  жүйкеге  əсер  ететiн  заттар  мен 

прекурсорлардың

 заңсыз айналымымен күресу жөніндегі ынтымақтастық туралы Келісімге жəне 2004 

ж

. 17 маусымдағы Шанхай ынтымақтастық ұйымына мүше мемлекеттер арасындағы наша құралдары, 

жүйкеге

  əсер  ететiн  заттар  мен  олардың  прекурсорларының  заңсыз  айналымымен  күресу  жөніндегі 

ынтымақтастық

 туралы Келісімге қол қойды.