Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты

диаметрі 30-50 мм шаблондар мен эталондарды сызбалар мен схемалар бойынша, ұңғыларын есептей отырып, макеті немесе орнату орнына қиыстыра отырып, остерінің сәйкестігін және эталонның бөлшектер мен тораптармен түйісуінің ең шағын саңылауларын қамтамасыз ете отырып, техникалық шарттарға сәйкес жасау;

әртүрлі материалдардан жасалған диаметрі 35 мм астам құбырларды сызбалар мен шаблондар бойынша құбырларды ию станоктарында ию;

буындарды, бұрылыстар мен өткелдерді бүгу;

құбырларды әртүрлі бұрыштарда қолмен және жаншу станоктарында жаныштау;

құбырларды үлкен ойықтарын, бүрмелері мен эллипстіліктерін қолмен түзете отырып, жөндеу;

жаңа қыздырылған күйінде болат, хром никель және дюралюминий құбырларды плитада түзету;

құбырларды жасаумен байланысты слесарлық жұмыстарды орындау; құбырларды макеттері мен орны бойынша өлшеу; аралау, арматураны (штуцерлерді, ниппельді және тағы басқа) қосып дәнекерлеу;

жүйелер мен марканың барлық түрлері металлы мен арматурасына оралған шланг құрастыру, шлангты нығыздағышқа орау.

584. Білуге тиіс:

құбыр иетін, жаншымасын ашатын станоктар мен құрылғыларының құрылысы, пайдалану ережесі;

жөнделетін бөлшектердің, тораптардың агрегаттардың құрылысы және оларға қойылатын техникалық талаптар;

құбырларды бүгу және жаншылған жерлерін ашу режимі, жабдықтардың мақсаты және құбырларды (түзеткіш, қысқыш, роликтер, сүйретпелер) жасау кезінде пайдалану ережесі;

арматура мен құбырларды сынау ережесі;

құбырларды сынауға арналған агрегаттар мен стенділердің қағидаттық схемасы мен құрылысы, оларды басқару және пайдалану ережесі;

металды коррозияға қарсы қабатпен қаптау тәсілдері;

металды қыздыру температурасын бақылау әдістері.

585. Жұмыс үлгілері:

1) өртке қарсы коллекторлар - жасау;

2) жанармай коллекторлары – толық жасау;

3) қатуға қарсы, гидравликалық, өртке қарсы, жанармай жүйелерінің құбырлары - жөндеу (түзету, дәнекерлеу, ниппельдерін ауыстыру, құбырларды шаблон бойынша ию);

4) биіктік және ауа жүйелерінің құбырлары – жасау;

5) жану камерасының форсункалары коллекторларының құбырлары – жасау;

6) құбырлар, генераторлардың, компрессорлардың үрлеу келте құбырлары – жасау;

7) күрделі құбырлар – ыстық ауамен түзету;

8) майды агрегатқа жіберетін құбырлар – жасау;

9) Ссқиналы құбырлар мен форсункалардың құбырларының шаблондары – жасау.

Параграф 5. Құбырларды жасау және жөндеу жөніндегі слесарь, 5-разряд
586. Жұмыс сипаттамасы:

күрделі пішінді, диаметрі 50 мм және одан жоғары құбырлар мен сақиналық коллекторларды, титан балқымасы мен басқа да материалдардан жасалған, диаметрі мен пішіні кез келген құбырларды бағдарламамен басқарылатын құбыр ию станогында, тиісті техникалық шарттар бойынша жетілдіре отырып жасау және жөндеу;

әртүрлі арматурамен (компенсаторлармен, штуцерлермен, жапсырма сақиналармен, фланецтермен) жинақталған, қисық, әртүрлі жазықтықта орналасқан, радиустарының, иілу саны шексіз, жасау үшін ыңғайсыз және күрделі пішіні бар құбырларды, диаметрі 50 мм және одан артық құбырлардың шаблоны мен эталонын 350-400 атм қысыммен, қол жетімділігі қиын жерлерін макет бойынша қиыстыра отырып сызбалар мен схемалар бойынша жасау;

технологиялық шарттарға сәйкес осьтерінің, жазықтығы мен перпендикулярлығының сәйкестілігін қамтамасыз ете отырып, арматураны орнататын орнына қарай қиыстыру;

көп түзетуді және июді талап ететін күрделі тораптар мен агрегаттарды жөндеу.

587. Білуге тиіс:

құбырлардың мақсаты, олардың орналасу схемасы және әртүрлі нысандарда жұмыс істеу шарты;

құбырларды жасау мен жөндеуге қойылатын техникалық талаптар;

құбырлар тораптарының жұмыс істеу шарты;

бағдарламамен басқарылатын және технологиялық жабдықталған құбырларды ию станоктарының құрылысы, баптау және пайдалану ережесі;

ұңғылары мен қосымша өлшемдерін есептей отырып, жинақтау схемаларын сызу ережесі;

құбырларға және күрделі құрылымды арматураға пневмогидросынақ жүргізу технологиясы мен ережесі;

металдар мен балқымалардың коррозиясын жою тәсілдері;

өлшеу құралдарының мақсаты мен құрылысы.

588. Жұмыс үлгілері:

1) күрделі құрылымды сақиналық коллекторлары – толық жасау және сынау;

2) құбырлар – жөндеу жұмыстарын орындағаннан кейін маймен илемдеу;

3) гидравликалық және май жүйесінің құбырлары – күрделі жөндеу (құбырларды күйдіру, түзету, жою, құбырларды шаблон және орны бойынша ауыстыру);

4) жоғары қысымды және күрделі пішінді гидрожүйенің құбырлары - жасау, сынау және жөндеу;

5) күрделі пішінді әртүрлі жүйелердің құбырлары – бұйымдарда қиыстыра отырып жасау;

6) күрделі құрылымды эталон құбырлар – толық жасау.

Параграф 6. Құбырларды жасау және жөндеу жөніндегі слесарь, 6-разряд

бұйымдардың тәжірибелік және криогендік жүйелеріне, күрделі схемалар мен шаблондарға арналған күрделі пішінді, дәлдігі мен тазалығына жоғары талап қойылатын, агрессивтілігі жоғары ортада жұмыс істейтін құбырларды жасау;

қысымы жоғары құбырларды (50 кг/см³ астам) ниппельдері мен штуцерлерінің конустық бетін ысқылауды қалпына келтіре отырып, олардың кейіннен бояуы бойынша түйісуін арнайы калибрлермен тексере отырып, жөндеу;

күрделі құбырларды тез балқитын толықтырғыштардың көмегімен жасау және жөндеу.

590. Білуге тиіс:

агрессивті ортада және жоғары қысыммен жұмыс істейтін құбырларды жасау және жөндеу технологиясы; криогенді техника туралы негізгі мәліметтер;

құбырларды өте үлкен қысыммен сынаудың ерекшеліктері;

жасалатын бұйымдарға қойылатын сертификаттау талаптары.

591. Жұмыс үлгілері:

1) сынақ авиациялық жүйесінің күрделі пішінді коллекторлары – жасау;

2) құбырлар – жоғары қысыммен гидросынау;

3) ұшу аппараттарының криогенді жүйелерінің құбырлары – жасау және жөндеу.

36. Авиақозғалтқыштарды жөндеуші слесарь
Параграф 1. Авиақозғалтқыштарды жөндеуші слесарь, 2-разряд
592. Жұмыс сипаттамасы:

қарапайым құрылымды авиақозғалтқыштардың бөлшектерін қарапайым бақылау-өлшеу құралын пайдалана отырып, жөндеу; 12-14 квалитет бойынша слесарлық жұмыстарды орындау;

авиа қозғалтқышты тазалай отырып, бөлшектер мен тораптардың механикалық ақаулықтарын, кертіктерін, коррозиясын жою;

фланецтерді тұрпайы қыру;

саңылауды бұрғымен бұрғылау;

авиа қозғалтқыштың қарапайым бөлшектерін болтпен және бұрандалармен қосу;

авиақозғалтқыштың бөлшектерін пломбылау және таңбалау, оны қарапайым механизмдерді пайдалана отырып тасымалдау, майлау және жуу;

тораптарды жөндеу кезінде қосалқы жұмыстарды орындау.

593. Білуге тиіс:

авиақозғалтқыштардың жөнделетін бөлшектерінің жұмыс істеу гарттары;

авиақозғалтқыштың күрделі емес бөлшектері мен тораптарын жөндеу технологиясы;

сызбаларды оқу ережесі;

шектеулер мен қондырмалар жүйесі, бетті өңдеу өлшемдері туралы негізгі мәліметтер;

жөндеу кезінде қолданылатын металдар, балқымалар мен металл емес материалдардың физикалық жай-күйі туралы негізгі мәліметтер;

коррозия түрлері және одан металдарды сақтау тәсілдері;

слесарлық жұмыстардың технологиялық операциялары;

негізгі слесарлық және бақылау-өлшеу құралдарының мақсаты және оларды пайдалану ережесі;

авиақозғалтқыштардың тораптары мен бөлшектерін тасымалдау ережесі, оларды консервациялау, жуу, майлау технологиясы.

594. Жұмыс үлгілері:

1) сопло аппараттарының башмактары – кейіннен жылтырата отырып, кенжарлар мен қалдықтарды тазалау;

2) авиақозғалтқыштың бөлшектері – саңылауларының белгіленген жерін, кондукторын бұрғылау;

3) авиақозғалтқыштың бекіту бөлшектері – бөлшектердегі күйіктерді тазалау;

4) тегіс бөлшектер – қыру (жазықтықтың 1 см² екі нүктеге дәлме-дәл түйісуімен);

5) цилиндр дефлекторы - жөндеу;

6) ТРД артқы компрессорларының корпусы – кертіктері, кенжарларды, коррозияны тазалау;

7) авиақозғалтқыштың поршеньдері – кейіннен жылтырата отырып, кертіктерді, кенжарларды, майысуларды жою;

8) күрделі емес төсемелер – параниттен жасау.

Параграф 2. Авиақозғалтқыштарды жөндеуші слесарь, 3-разряд

авиақозғалтқыштардың күрделілігі орташа бөлшектерін, тораптары мен механизмдерін жөндеу. 11-12 квалитет бойынша слесарлық жұмыстарды орындау;

жөнделетін тораптар мен бөлшектердің жинақтылығы мен сапасын анықтау (көзбен шолып және бақылау-өлшеу құралын пайдаланып);

саңылауларды қашаумен ұңғылау, штифтілер мен түйреуіштерді орнату, жазықтықты қыру;

жіктерді бөлу және жөнделетін бөлшектерді дәнекерлеуге дайындау;

ақаулы ойма саңылауды дәнекерлегеннен кейін саңылауды бұрғылау үшін қарапайым белгілеу және жаңа ойма жасау;

авиақозғалтқыштардың күрделі бөлшектері мен механизмдерін біліктілігі анағұрлым жоғары авиақозғалтқыштарды жөндеуші слесарьдің басшылығымен жөндеу;

слесарлық құралды салу, бұрғылау станоктары мен құрылғыларындағы жұмыс.

596. Білуге тиіс:

авиақозғалтқыштардың күрделілігі орташа бөлшектері мен тораптарының құрылысы мен жөндеу технологиясы;

шектеулер мен қондыру жүйесі;

авиақозғалтқыштардың бөлшектерін өңдеу өлшемдері туралы негізгі мәліметтер және олардың сызбаларда көрсетілуі;

слесарлық жұмыстардың технологиялық операциялары, слесарлық өңдеудің және авиақозғалтқыштардың бөлшектері мен тораптарын жөндеудің әдіс-тәсілдері;

жөндеу кезінде қолданылатын құрылғыларды, слесарлық және бақылау-өлшеу құралдарын пайдалану ережесі;

металлокерамикалық, алюмографиттелген, тальктелген, резина бөлшектердің технологиялық ерекшеліктері және олармен жұмыс істеу ережесі;

қолданылатын құралдар мен жабдықтардың күрделі емес ақаулықтарын жою тәртібі;

абразив материалдардың, ысқылау пасталарының маркасы мен қасиеттері;

төсемелердің түрлері және олардың мақсаты;

төсемелер үшін қолданылатын материалдардың қасиеттері;

антикоррозиялық қабаттар, механикалық ақаулықтар мен коррозияның авиақозғалтқыш бөлшектерінің төзімділігіне тигізетін әсері;

технологиялық құжаттаманы ресімдеу тәртібі;

қозғалтқыш тораптарын жөндеумен байланысты тойтару жұмыстарының тәсілдері;

бөлшектерді көзбен шолып және бақылау-өлшеу құралдарының көмегімен бақылау ережесі;

материалдарды дәнекерлеу және пісіру туралы негізгі мәліметтер.

597. Жұмыс үлгілері:

1) сопло аппараты, реактивті сопло, трансмиссия қаптамасы, ТРД компрессорының артқы, ортаңғы және алдыңғы корпусы – төсемесінің тойтармасын тазалау, кенжарларды тазалау, кейіннен жазықтығын лекалалық сызғышпен өлшей отырып тазалау;

2) авиақозғалтқыштың қаптамасы мен орамасы – қабырғасының майысқан жерлерін түзету

3) ТРД соплосының қаптамасы – ойылған жерлерін түзеткішпен жою;

4) турбина біліктерінің корпусы – қалқыма тығындардың желінген жерлерін жою;

5) авиақозғалтқыштың корпусы мен қақпақтары – фланецтерді ысқылау станогында ысқылау;

6) авиақозғалтқыштардың корпусы, картерлері, жетектерінің қораптары – әртүрлі жөндеу өлшемді жаңа түйреуіштерді және сатылы түйреуіштер мен штифтілерді орнату;

7) реактивті ТРД соплосы – ақаулықтарын пісіргеннен кейін саңылауларды бұрғылау және бұрама ою, термооқшаулау қаптамасын тойтармада орнату;

8) ТРД ыстық құбырлар – кейіннен жылтырата отырып, жарылулардың ұштарын бұрғылау, дәнекерлеу жіктерін тазалау арқылы өңдеу;

9) ауаны бұру құбырлары – өнімді жылтырата отырып тазалау;

10) авиақозғалтқыштардың цилиндрлері - салқындату қабырғаларын тазалау және аралау.

Параграф 3. Авиақозғалтқыштарды жөндеуші слесарь, 4-разряд

авиақозғалтқыштардың күрделі бөлшектерін, тораптары мен механизмдерін жөндеу технологиясына сәйкес жөндеу; 9-10 квалитет бойынша слесарлық жұмыстарды орындау;

авиақозғалтқыштардың күрделі бөлшектері мен тораптарын қыру және ысқылау арқылы қиыстыру;

тістегершік жұптарының ұстасуын таңдау және реттеу;

тығындарын ауыстыру және ауыстыру;

авиақозғалтқыш тораптарындағы ақаулы түйреуіштер мен штифтілерді бұрғылау немесе өңдеу арқылы жою;

авиақозғалтқыш тораптарындағы саңылауларды бұрғылау үшін күрделі белгілеу, жөнделген тораптарды сынау;

компрессор қалақтарын ауыстыру;

авиақозғалтқыш бөлшектерінің тікелей өзінде бетінің кедір-бұдырлығын айқындау;

авиақозғалтқыш бөлшектерінің бетін жөндеудің тиімді әдістері мен тәртібін таңдау;

тапсырылған жұмысты орындау үшін қажетті слесарлық және өлшеу құралдарын таңдау;

қолданылатын өлшеу құралдары мен аспаптарын баптау;

авиақозғалтқышты жөндеудің техникалық және технологиялық құжаттамасын ресімдеу.

599. Білуге тиіс:

жөнделетін авиақозғалтқыштың құрылысы мен жұмыс қағидаты туралы негізгі түсініктер;

авиақозғалтқыштың бөлшектері мен тораптарын жөндеу технологиясы;

авиақозғалтқыштың бөлшектері мен тораптарының қайталатын ақаулықтарын жою әдістері;

тістегершік жұбын таңдау ережесі;

металды, балқымалар мен металл емес материалдарды өңдеудің негізгі тәсілдері;

майлау материалдарының түрлері;

болатты, алюминий және магний балқымаларын термиялық өңдеу ережесі;

коррозияның пайда болу ережесі;

жөндеуден өткен авиақозғалтқыштың бөлшектері мен тораптарының сапалық жай-күйін бағалау әдістері;

авиақозғалтқыштың тораптарын сынауға арналған стенділердің схемасы мен құрылымы;

жөндеу кезінде қолданылатын микрометриялық құралдардың құрылысы және оның жұмысқа жарамдылығын анықтау тәсілдері;

бөлшектер мен тораптарды дәнекерлеуге дайындау ережесі және оларды дәнекерлеуден кейін өңдеу;

ішкі қысылуы мен майысуының алдын алу және жою тәсілдері;

дәнекерлеу кезінде қолданылатын дәнекердің құрамы;

бетті өңдеу өлшемдері туралы негізгі мәліметтер;

бөлшектерді бақылаудың бұзбайтын әдістері туралы мәліметтер;

жөнделетін тораптардың, агрегаттар мен бөлшектердің күрделі сызбаларын оқу ережесі.

600. Жұмыс үлгілері:

1) авиақозғалтқыштың картері – ақаулы түйреуіштері мен штифтілерін өңдеу және бұрғылау;

2) авиақозғалтқыш жетегінің қорабы - мойынтірек үшін отырғызу орындарын тазалау, арналарды шайқау және гидросынау;

3) ТРД компрессорларының артқы корпустары – хордасын өлшей отырып, түзетуші қалақтың кіретін және шығатын жиектеріндегі механикалық ақаулықтарды жою; қалақты немесе лабиринтті бекіту штифтілерін ауыстыру; дәлме-дәл болттарға саңылауларды жазу және жөндеу өлшеміндегі призонды болттарды таңдау;

4) ТРД орталық жетектерінің корпусы – стаканды корпусқа нығыздап салу;

5) авиақозғалтқыштың тістегершікті берілістері - түйіспелерін ауыстырып және ұстасудағы саңылауларды реттей отырып, тістегершік конус жұпты ауыстыру;

6) турбиналар мен компрессорлардың роторлары – тірек цапфалардағы кертпелерді, соқпадақтар мен коррозияны, кейіннен диаметрлерін өлшей отырып, мойынтіректі орнату үшін тазалау;

7) авиақозғалтқыштың құбырлары - жөндеу қысыммен гидросынау;

8) ТРД ыстық құбырлар – ұршығын ауыстыру, құрылғыдағы ыстық құбырды тегістеу және салыстыру;

9) авиақозғалтқыштың тораптары – жаңа футорканы орнату;

10) авиақозғалтқыштың цилиндрлері – жаңа бағыттаушы тығынды нығыздау, клапандарды ысқылау;

11) авиақозғалтқыштың бұлғақтары – нығыздау, жазу және тығыздау.

Параграф 4. Авиақозғалтқыштарды жөндеуші слесарь, 5-разряд

авиақозғалтқыштардың күрделі құрылымды бөлшектері мен тораптарын жөндеу;

6-7 квалитет бойынша слесарлық жұмыстарды орындау;

талап етілетін шақтаманы таңдай отырып, турбина роторының қалақтарын ауыстыру;

авиақозғалтқыштың бөлшектері мен тораптарын талап етілетін шақтамаға сәйкес қиыстыру;

авиақозғалтқыштың бөлшектерін арнайы кесу құралымен, абразив тастармен, зімпара ұнтағымен ГОИ пастасымен өңдеу;

авиақозғалтқыштың жөнделген тораптарын құрылғыларда, тиісті өлшемдерін: қысым, айналым, температура, діріл жүктемесі, сұйықтықтың жұмсалуын тексеріп және реттей отырып сынау;

арнайы кондукторларды, құрылғыларды, құралдарды өлшеу микронды құралдарын баптау;

авиақозғалтқыштың бөлшектері мен тораптарындағы ақаулықтарды анықтау;

қозғалтқыштың тораптарын жөндеу кезінде ықтимал ақаулықтардың алдын алу және жою;

күрделі көтеріп-тасымалдау механизмдерін пайдалану;

авиақозғалтқыштың агрегаттын ауыстыру.

602. Білуге тиіс:

жөнделетін авиақозғалтқыштың құрылысы мен жұмыс қағидаты, олардың бөлшектері мен тораптарының температуралық және динамикалық жүктемесі;

жөнделетін авиақозғалтқыштың бөлшектері мен тораптарын жөндеудің техникалық шарттары;

авиақозғалтқыштың бөлшектері мен тораптарындағы олардың сериясы мен серия ішіндегі құрылымдық өзгерістері;

қолданылатын дәлме-дәл слесарлық, құрастыру және бақылау-өлшеу құралдарының құрылысы;

өлшеу мен бақылаудың зертханалық әдістері;

күрделі өлшеу құралдарын баптау ережесі мен тәсілдері;

авиациялық материалдардың құрамы, құрылысы, физикалық, механикалық және технологиялық қасиеттері;

бөлшектерді тегістеу мен жылтыратуға қойылатын техникалық шарттар;

пісіру жіктерінің ақаулықтары және оларды анықтау тәсілдері;

авиақозғалтқыштың дәнекерленетін бөлшектеріне байланысты қолданылатын дәнекерлеу түрлері;

термоөңдеуді таңдау ережесі, қағидаттық және монтаждау схемасы, жөндеу учаскесінде қолданылатын құрылғылар мен құралдардың құрылысы;

жөнделетін қозғалтқыштың ажыратылған бөлшектері мен тораптарындағы бұрандалардың түрлері, шақтамалар мен саңылаулар;

ықтимал ақаулықтар мен оларды жою тәсілдері;

авиақозғалтқыштың бөлшектерінің тозуы бойынша негізгі мәліметтер және тозуды азайту жөніндегі шаралар.

603. Жұмыс үлгілері:

1) бұранда біліктері – тығындарын ауыстыру және гидросынау;

2) поршеньді қозғалтқыштардың иінді біліктері – иінді біліктің алдыңғы бөлігіндегі құбырларды ауыстыру, демпферлік қарсы салмақтардың тығыны мен білік бетінің тығынын ауыстыру;

3) ТРД компрессорының артқы корпусы – сегізінші сатыдағы бағыттаушы қалақ пен лабиринтті бракқа шыққандардың орнына салу;

4) компрессорлардың артқы корпусы - фланецтерді қыру;

5) ТРД компрессорлардың ортаңғы корпустары – алдыңғы немесе артқы бөліктерді ауыстыру;

6) сықағыш қанатшалары – статикалық теңгерімдеу;

7) қанатшалар жетектерінің механизмдері – ұстасудың металлокерамикалық дискілерін жөндеу;

8) қозғалтқыштардың сықағыштары, редукторлардың сорғысы – мойынтірек құрсауы мен тығынды остерінің сәйкестігін салыстырып тексере отырып, салу, суфлер түтіктерін ауыстыру;

9) жылжымалы мойынтіректер – біліктің мойнын қыра отырып қиыстыру;

10) ТРД турбиналарының роторы – білік тығынын тарта отырып таңдау және белгіленген ауқымы бойынша нығыздау, қалақтар жиынтығын момент таразысында өлшей отырып, таңдау;

11) поршеньді авиақозғалтқыштардың цилиндрлері – хромдаудан кейін цилиндрдің бетін тегістеуге дайындау және цилиндрлерді салқын тегістеу.

Параграф 5. Авиақозғалтқыштарды жөндеуші слесарь, 6-разряд

авиақозғалтқыштардың күрделі бөлшектері мен тораптарын жөндеу;

4-5 квалитет бойынша слесарлық жұмыстарды орындау;

авиақозғалтқыштардың күрделі бөлшектері мен тораптарын бірнеше жазықтықта арнайы тексеру аспаптарымен және құралдарымен салыстырып тексеруді талап ететін, көп күрделі операциялардан тұратын жөндеу, авиақозғалтқыштардың бөлшектері мен тораптарында барлық проекциялардағы барлық сызба сызықтарын келісуден өткізу және қажетті белгілерді жасау;

турбиналар мен ТРД және ТВД компрессоры роторларын динамикалық теңестіру;

жөнделетін авиақозғалтқыштардың бөлшектері мен тораптарының сапасын, бақылаудың барлық әдіс-тәсілдерін, дәлме-дәл бақылау-өлшеу құралдарын, пневматикалық ұзындық өлшеуішті, қаттылық өлшеуішті, оптиметр мен басқа да лабораторлық құралдарды пайдалана отырып, анықтау;

авиақозғалтқыштар бөлшектерінің, қолданылатын құралдар мен құрылғылардың эскизін жасау; құрастыру сызбалары бойынша авиақозғалтқыштардың бөлшектерін, өңдеу немесе қиыстыру үшін қажетті орын қалдыра отырып, жасау;

авиақозғалтқыштардың бөлшектері мен тораптарын жасау, жөндеу, реттеу және сынау үшін пайдаланылатын күрделі құрылғылар мен стенділерге қызмет көрсету, баптау, реттеу және жөндеу;

авиақозғалтқыштардың бөлшектері мен тораптарын сынаудың тиімді тәртібі мен әдістерін таңдау, жұмыс құралын толтыру және термоөңдеу.

605. Білуге тиіс:

авиақозғалтқыштардың күрделі бөлшектері мен тораптарын жөндеу технологиясы, оларды жөндеудің сапасын бақылаудың әдіс-тәсілдері;

зертханалық өлшеу құралдары мен жабдықтарын пайдалану ережесі;

дәлме-дәл бақылау-өлшеу құралдары (миниметр, пассаметр, микроскоп, оптикалық бұрыш өлшеуіш, щуп) мен зертханалық жабдықтарды баптау ережесі;

жоғары немесе төмен температура жағдайында бөлшектер мен тораптардың жұмыс істеу ерекшелігі;

авиақозғалтқыштардың әртүрлі жұмыс өлшемдерінің жұмыс сұйықтықтары мен майларға тигізетін әсері;

авиақозғалтқыштардың бөлшектері мен тораптарының тозу дәрежесін айқындау тәсілдері және тозудың алдын алу әдістерін таңдау;

күрделі бөлшектер мен тораптарды бірнеше жазықтықта салыстырып тексеру және тексеру құрал-жабдықтарын пайдалана отырып, өлшеу тәсілдері;

бетті өңдеу тазалығын айқындау әдістері және оны айқындау үшін аппаратураны пайдалану;

авиақозғалтқыштардың тораптарын жөндеу бойынша күрделі жұмыстарды орындауға байланысты есептер ережесі;

гальваникалық қаптаудың негізгі технологиялық процестері.

606. Жұмыс үлгілері:

1) авиақозғалтқыштардың иінді білігі - білік мойнын қолмен жетілдіру, соғуын тексеру және тоқтату, білікті статикалық теңгерімдеу;

2) соплоның реттелетін гидроцилиндрлері - жөндеу, құрастыру, сынау;

3) фронттық құрылғы – бүріккіштерді ауыстыру, корпусты жөндеу;

4) авиақозғалтқыштардың бас бұлғақтары - тығынды гипербола бойынша жетілдіру, осьтердің параллельділігін, бұлғақтық майысуын және тығынның шоғырланғыштығын тексеру.

Параграф 6. Авиақозғалтқыштарды жөндеуші слесарь, 7-разряд

бірінші сериялы және күрделі құрылымды авиақозғалтқыштардың тораптарын, күрделі геометриялық формалы дәлме-дәл бөлшектер мен механизмдері, арнайы авиациялық қозғалтқыштар мен криогенді жүйелерді, сондай-ақ жанармайдың газ түрлерін пайдаланатын арнайы авиациялық қозғалтқыштарды жөндеу және сынау. 4-5 квалитет бойынша слесарлық және жетілдіру жұмыстарын орындау.

608. Білуге тиіс:

жаңа сериялы авиақозғалтқыштардың құрылысы және оны жөндеудің технологиялық ерекшеліктері;

дәлме-дәл стенділерді, құрылғылар мен аспаптарды баптау ережесі мен жөндеу тәсілдері;

сынаудан кейін авиақозғалтқыштарды жөндеп, пысықтағаннан кейін қозғалтқыштарды реттеу жұмыстарын жүргізу әдістері;

авиақозғалтқышқа ілеспе техникалық құжаттама ресімдеу ережесі;

сертификатталған бұйымдарға қойылатын талаптар;

авиациялық қозғалтқыштар теориясы.

609. Орта кәсіптік білім талап етіледі.

610. Жұмыс үлгілері:

1) газ құбырларының, авиақозғалтқыштардың біліктері – соғуын тексеру және тоқтату;

2) турбиналар мен ТРД компрессорлардың роторлары – динамикалық теңгерімдеу;

3) реттелетін сопло - реттеу және сынау.

37. Агрегаттарды жөндеуші слесарь
Параграф 1. Агрегаттарды жөндеуші слесарь, 3-разряд
611. Жұмыс сипаттамасы:

күрделі емес агрегаттарды жөндеу;

агрегат бөлшектерін 8-11 квалитет бойынша жөндеу кезінде слесарлық жұмыстарды орындау;

агрегаттардың қарапайым бөлшектерін орнына ысқылау және қыру арқылы қиыстырып келтіру;

саңылауды қашаумен ұңғылау, штифтілер мен түйреуіштерді салу;

агрегат бөлшектерін аралау, бұрамасын қолмен кесу;

күрделі агрегаттарды жөндеу барысында қосымша операцияларды орындау;