42
құзыреттілікті бағалауға біріктірілген. Мүдделі тараптар кәсіби және
біліктілік стандарттары саласында шешім қабылдауда тең немесе басым
дауысқа ие.
Норвегияда сапалы білімге тең қол жеткізу - басты саяси
принциптердің бірі. Норвегия азаматтары мемлекет есебінен білім алады.
Студенттердің аз ғана үлесі өз ресурстарынан білім алу үшін төлейді. Үкімет
әлеуметтік
серіктестердің
(жұмыс
берушілердің,
жұмысшылардың
ұйымдарының және кәсіподақтардың) ТжКБ-ны іске асырудағы маңызды
рөлін мойындайды.
Өлшем шарттары Елдегі тәжірибе
Сертификаттау
жүйесі туралы НҚА
атауы
1. 1998 жылғы 17 шілдедегі № 61 актісі мемлекеттік
органдардың мемлекеттік бастауыш білім беру мен
оқытуға, мақсаттары мен көлеміне, жауапкершілікті
ұйымдастыру мен бөлуіне, мемлекеттік және жеке
мекемелер тарапынан өткізілетін білім беру мен
оқытуға қаражат бөлу мен қамтамасыз етуге
жауапкершілігін реттейді.
2. Ересектерге арналған білім беру туралы заң
(Lovorvoksenopplæring-1976,
2003
жылғы
соңғы
түзету) Білім туралы Заңда қамтылмаған ересектерге
арналған білім берудің әртүрлі түрлерін реттейді.
Ересектерге білім беру және тәрбиелеу түрлі
мемлекеттік және жеке мекемелермен қамтамасыз
етіледі. Ең маңыздысы - ересектерге арналған білім
берудің жекеменшік ассоциациялары (studie for bund),
еңбек нарығында оқыту, жұмысқа және қашықтықтан
оқытуға негізделген оқыту.
3. Шеберлердің
сертификаттары
туралы
заң
(Lovommesterbrev, 1986) магистратураның (mesterbrev)
сертификатының негізін құрайды. Ол куәлікті алған
адамға өзін шебер (шебер) деп атауға құқылы.
4. ЖОО-лар мен университет колледждеріне қатысты
заң (Lov Om Universiteter Og Høgskoler 2005, 2009
жылғы ең соңғы түзету) жалпыға ортақ және жеке
жоғары оқу орындарына қолданылады. Заң ұйымдық
және басқару аспектілерін реттейді, оқу жоспарын,
емтихан мен сертификаттауды, сапаны қамтамасыз
етуді, сондай-ақ студенттерге арналған оқу ортасын
тануды қарастырады.
5. Әлеуметтік әріптестер мен мемлекеттің өзара іс-
қимылы «Кәсіптік оқыту туралы» Заңмен реттеледі.
Сертификаттау
жүйесінің реттеуші
органының атауы
Кәсіптік оқыту бойынша кеңес.
43
Сертификаттау
жүйесінің процесіне
қатысушылар
Норвегия
үкіметтің
барлық
деңгейлерінде
децентрализацияның
жоғары
деңгейіне
ие:
федералдық, аймақтық және муниципалиттік.
Муниципалитеттер бастапқы және орта білімге
жауапты;
Облыстық
билік
органдары
қоғамдық
гимназияларға/мектептерге,
оның
ішінде
оқу
жоспарларын әзірлеуге, емтихандар өткізуге және
оқушылардың білім сапасын қамтамасыз етуге және
мектептердің кадрлық саясатына жауап береді;
Білім және ғылым министрлігі ұлттық білім беру
саясаты мен білім беру мен оқытуды барлық
деңгейлерде басқару үшін жалпы жауапкершілік
алады: балабақшадан жоғары білімге дейін, оның
ішінде ересектерге арналған білім;
Аймақтық билік орта кәсіптік білімнен кейін
қаржыландырудың басым бөлігіне жауап береді, бірақ
бірнеше мекеме Білім және ғылым министрлігі
қаржыландырады;
әлеуметтік
серіктестердің
мемлекеттік
және
аймақтық
деңгейлердегі
барлық
маңызды
консультативтік
және
шешімдер
қабылдау
органдарында өкілдері бар:
кәсіби дайындық мәселесі жөніндегі ұлттық
кеңеспен;
экономиканың әртүрлі секторларындағы және
кәсіптердегі жиырма ұлттық кәсіптік-техникалық білім
беру ұйымдарында;
Кәсіби білім берудің өңірлік комитеттерінде;
аймақтық сараптама комиссияларында және ұлттық
аппеляциялық кеңестерде.
Бағалау
және
сертификаттау
Норвегияда ересектердің біліктілігі мен өмір бойы
оқытуға қатысу деңгейі жоғары, сондай-ақ ресми білім
беру жүйесінен тыс кәсіби құзыреттілікті танудың
айтарлықтай тәжірибесі бар. Кәсіби біліктілік
карточкалары енгізілді, олар өздерінің біліктілік
деңгейін бағалауға көмектеседі.
Жұмыс беруші мұндай бағалауды қамтитын құжатты
аяқтайды және оған қол қояды. Одан кейін олар
қызметкерлерге жұмыс іздейтін адамдардың кәсіптік
біліктілігі
туралы
ақпарат
көзі
ретінде
оқу
қажеттіліктері мен тиісті оқу орындарын және жұмыс
берушілерді анықтау үшін пайдаланылады.
Орта кәсіптік білім негізінен сату агенті туралы
44
куәлікті немесе түлектерге сертификат берумен
аяқталады. Бітірушілер емтихан тапсырады, онда
өздерінің
кәсіби
дағдыларын
көрсетіп,
тест
тапсырмаларын шешуі керек. Жоғарыда аталған
сертификаттардың иелері келесі деңгейдегі кәсіби оқу
орындарында одан әрі оқуын жалғастыра алады немесе
магистрлердің біліктілігін талап ететін жоғары оқу
орындарына тиісті сертификатты тапсыра алады
30
.
Біліктіліктің
деңгейлері
Норвегияда 8 деңгей бар
31
:
1-деңгей ҰБШ-тың құрамына кірмейді және осы
шолуен қамтылмаған.
2-деңгей.
Бастауыш/толық
емес
орта
мектеп
құзыреттілігінен
3-деңгей. Негізгі құзыреттілік (ішінара аяқталған орта
білім);
4А деңгейі. Аяқталған кәсіби орта білім;
4В деңгейі. Аяқталған орта мектеп;
5-деңгей. Жоғары кәсіби білім 1;
5-деңгей. Жоғары кәсіби білім 2;
6-деңгей. Жоғарғы білім;
6-деңгей. Бакалавр дәрежесі;
7-деңгей. Магистр дәрежесі;
8-деңгей. Доктор дәрежесі.
Жалпы білім беретін мектептің түлектері үш жылдық
орта
кәсіптік
білімді,
оның
ішінде
барлық
гимназиялардың базасын алуға құқылы. Көптеген
студенттер 16-21 жас аралығындағы жаста. Студенттер
он екі жалпы бағдарламаның біреуін және тоғыз ТжКБ
бағдарламаларын келесі бағыттар бойынша таңдай
алады:
Техникалық және өнеркәсіптік өндіріс.
1. Электр энергиясы.
2. Құрылыс.
3. Тамақ өнеркәсібі.
4. Ауыл шаруашылығы, балық аулау және орман
шаруашылығы.
5. Денсаулық сақтау және әлеуметтік қамсыздандыру.
6. Дизайн, өнер және қолөнер.
7. Медиа және коммуникации.
8. Қызмет көрсету және көлік.
30
Краснова Г.А., Полушкина Е.А. (2015). Үздіксіз білім беруді дамытудағы шетелдік тәжірибе, Ресейде үздіксіз білім
беруді ынталандыру және ДПО-ның озық тәжірибелері. «Ресей Федерациясы Президентінің жанындағы Ресей халық
шаруашылығы және мемлекеттік қызмет академиясы» Федералды мемлекеттік бюджеттің жоғары кәсіби білім беру
мекемесі
31
Қолжеткізу тәртібі: https://www.nokut.no/en/norwegian-ed
Достарыңызбен бөлісу: |
