39
деңгей сертификаты).
Университеттер (олар Ирландияда - 7) және
Дублин
Технологиялық
Институты
дербес
дипломдар
дайындайды
және
оларды
тағайындайды.
Біліктілік
пен
дағдыларды
бағалау
әдістері
Бағалауға, лицензиялауға және аттестаттауға жаңа
кешенді тәсілді енгізу жаңа әдістерді оқу
құрылымдары мен тыңдаушылар тарапынан дұрыс
түсініп, қабылдауды қамтамасыз етуге бағытталған
бірқатар шараларды қабылдауды білдіреді. Осыған
байланысты, әсіресе, жинақтау жүйесін, есептерді
және баллдарды (есептік бірліктер) тануды енгізу
аясында оқытуға қойылатын талаптар өзгереді,
олар икемді болады және білім беру траекториясын
оңтайландыруға мүмкіндік береді.
Бағалау
мен
сертификаттау
нәтижесі
Біліктілік жүйесі деңгейлерге негізделген, олардың
әрқайсысында нақты деңгейлік көрсеткіштері бар.
Жүйенің кез-келген деңгейінде дипломдардың
(куәліктердің) бір немесе бірнеше түрі ұсынылады.
Дипломның (сертификаттың) әрбір түрі белгілі
сипаттамаға ие («дескриптор» деп аталады).
Деңгейлер мен дескрипторлар индикаторы Ұлттық
біліктілік агенттігімен әзірленеді. Дипломдардың
(сертификаттардың) әрбір түрі үшін арнайы диплом
немесе білім беру туралы куәліктер тізімі
жасалады.
Бұл
тапсырма
дипломдардың
(сертификаттардың)
берілетін
органдарының
артықшылығы болып табылады.
Дипломдар мен сертификаттардың деңгейлері мен
типтері білім беру жүйесіндегі сабақтастықты
қамтамасыз етеді және бір деңгейден екінші
деңгейге, сондай-ақ жоғары деңгейлі бағдарламаға
көшуді жеңілдетеді.
Деңгей индикаторы - білім, дағдылар және
құзыреттілік
тұрғысынан
сипатталған
оқу
нәтижесін ұсынады.
10 деңгейлі «торды» құрады, онда әрбір сегіз
топтың нәтижелері 10 деңгейге сәйкес келеді.
Дипломның (куәліктердің) түрлері дескриптор -
ортақ
сипаттамалармен
және
деңгеймен
біріктірілген дипломдар класының сипаттамасы.
Біліктілік жүйесінің құрылысы дегеніміз, белгілі
бір диплом (куәлік) алған студент кейінірек осы
кәсіби мамандық бойынша дипломға ие болатын
40
және таңдаған траекториясына қарай жалғасатын
басқа деңгейдегі дипломды (куәлікті) ала алады.
Келесі деңгейі кәсіби саласындағы диплом (куәлік)
көзделмесе, егер сол уақытта, диплом (куәлік) алған
студенттер осы деңгейде екінші диплом (куәлік)
алуға әкеліп, осы деңгейде басқа да бағдарламалар
оқуға баруға мүмкін.
Ұлттық
біліктілік
жүйесі
дипломдардың
(сертификаттардың) өзара байланыстылығы туралы
нақты анықтамаларды қамтиды. Бұл оқушыға
нақты түсінуге мүмкіндік береді:
қандай және қандай мерзімде ол арнайы
дипломға
(куәлікке)
алып
келетін
оқу
бағдарламасына кіре алады;
басқа
бағдарламаға
көшу
үшін
қандай
мүмкіндіктер бар және өтпелі білім олардың білімі,
дағдылары мен біліктілігін тануды жүзеге асырады;
оның дипломдарын (куәліктерін) ескере отырып,
жоғары білім деңгейіне көтермелеу мүмкіндіктері
қандай?
БИО кезінде алынған
біліктілікті мойындау
Біліктіліктің ұлттық жүйесі бейресми және
ақпараттық білім беру нәтижелерін танудың және
жүйенің өзі пайда болуының маңызды элементі
ретінде сипатталады. Ирландияда олардың дамуы
алдыңғы қатарда, сондықтан БИО-ны тану кез-
келген біліктілікке қол жеткізуге мүмкіндік беретін
жалғыз ел. БИО-ны тануды кәсіби қауымдастық
жүзеге
асырады,
ол,
бәлкім,
біліктілікті
академиялық қоғамдастыққа қарағанда объективті
бағалауға қабілетті. Бұл тәжірибе тарихты ең
алдымен еңбек ресурстарының жетіспеушілігін
сезінетін секторларда жүзеге асырғандығына
байланысты дамыды
29
. Бейресми және танымдық
оқыту нәтижелерін танудың маңыздылығы, ұлттық
біліктілік шеңберіне кіретін біліктіліктер жалпы
танылған және кәсіпқойлар мен басқа да түпкілікті
тұтынушылар
тарапынан
қабылданғандығына
байланысты. БИО-ны ұлттық біліктіліктен жоғары
дәрежеде мойындау енгізу тікелей заңдылықты
қамтамасыз етеді. Бұдан басқа, ұлттық біліктілік
жүйесі мөлдірлікті қамтамасыз етеді: адамдар
оқыту, тану және біліктілікте жүрген жерлерін
29
Железов Б.В. Бейресми және бейресми білім беру нәтижелерін тану кезінде ЭЫДҰ елдерінің саясатын талдау.
[онлайн]. Қолжеткізу тәртібі:
http://ecsocman.hse.ru/data/2011/05/06/1268031320/Learning_Recognition.pdf
41
біледі,
ал
жұмыс
берушілер
өздерін
кім
қабылдайтынын біледі. Бейресми және ақпараттық
білім беру нәтижелерін танудың және ұлттық
біліктілік шеңберінің өзара тығыз байланысты
болуының тағы бір себебі - бастапқы деректерге
емес,
оқу
нәтижелерінің
тұжырымдамасына
негізделеді.
Реттелетін
және
реттелмейтін
мамандықтар
Солтүстік Ирландияда біліктілік және емтихан
кеңесі (Ofqual) барлық сыртқы біліктілікті
реттейтін орган болып табылады. Парламенттің 2
актісіне
сәйкес
біліктілік
пен
бағалауды
қамтамасыз ететін марапаттаушы ұйымдарды
реттейді, мойындайды және бақылайды. Кәсіби
біліктіліктер
әзірленген
және
басқарылатын
ережелерге сәйкес, Ofqual компаниясы жүзеге
асыратын
QCF
нормативтік
құжаттарында
баяндалған. Ofqual тек қана кәсіби біліктілікті
реттейді; Оқу жоспары, емтихандар және бағалау
жөніндегі кеңес (Council for the Curriculum,
Examinations and Assessment, ССЕА) барлық басқа
біліктілікті реттейді.
Норвегияның талдауы
Біліктілік жүйесінің қысқаша сипаттамасы
Норвегия Еуропалық Одақтың (бұдан әрі - ЕО) елдерінің бірі болып
табылады, ол өзінің біліктілік шеңберін EQF-ке бейімдеді.
EQF білім беру мен оқытудың барлық деңгейлерінің (жалпы білім беру,
кәсіптік, жоғары білім және ересектерге арналған білім) біліктілігін қамтиды.
Аналитикалық және үйлестіруді CEDEFOP компаниясы қамтамасыз етеді.
EQF-ды ЕО-да іске асыру үшін CEDEFOP салалық және ұлттық деңгейлерде
салыстырмалы зерттеулер жүргізеді.
Норвегиядағы жоғары білім жүйесі Болон процесінің көптеген
принциптерін толығымен қолданады. Бұл жүйе дипломдық қосымшалармен
және кредиттерді аудару және жинақтаудың еуропалық жүйесі (ECTS) бар
3+2+3 жыл. Курсты бітіргеннен немесе норвегиялық университеттен
алғаннан кейін әлемнің көптеген елдерінде шығарылған құжат шығарылады.
ТжКБ жүйесі норвегиялық білім беру жүйесінің ажырамас бөлігі болып
табылады. Үкімет ТжКБ экономиканың және жұмыспен қамтудың ұлттық
мақсаттарына қол жеткізудің негізгі құралы ретінде қарастырады. Білім беру
және оқыту, оның ішінде ТжКБ шеңберінде мемлекеттік жауапкершілік
аймағы болып саналады. ТжКБ барлық азаматтар үшін қолжетімді.
Норвегияда кәсіптік стандарттарды әзірлеу білім беру стандарттарына
және білім беру стандарттарына қойылатын талаптарды әзірлеуге және
Достарыңызбен бөлісу: |
