Қазақстан республикасы білім және ғылым

Сурет-69. Менеджердің этикасы

жүктеу 4,42 Mb.

бет	199/260
Дата	03.03.2023
өлшемі	4,42 Mb.
	#41578
түрі	Оқулық

1 ... 195 196 197 198 199 200 201 202 ... 260

Білім берудегі менеджмент. Кітап

Сурет-69. Менеджердің этикасы

Басқару стилінің жіктемесі психологиялық әдебиетте, менеджмент жөніндегі басылымдарда, педагогикалық басқарудакең таралған. Оның авторы негізгі үш стильді: өктемшіл, демократиялық және бетімен жіберуді (либералдық) белгілеп берген Курт Левин болды.

Басшылық стиль – бұл басшының өзінің қарамағындағылармен қарым- қатынас жасау әрекеті. Жалпы басшылық стилінің 3 түрін бөліп қарастыруға болады: авторитарлық; либералдық; демократиялық (жариялылық).
Авторитарлық (өктемшіл) стиль: басшының жеке басының үстемдігіне негізделген басшылық, басшы әрбір қарамағындағылардың іс- әрекетін тек өзі анықтайды, ал қарамағындағылар оны бұлжытпай орындауға міндетті.
Өктемшіл стильге басшының барлық шешімдерді жеке қабылдауы, сол сияқты жұмыскерді жеке адам ретінде елемеуі тән. Басшы қол астындағы адамдарды, кәсіпорынның иерархиялық ұйымынан туындайтын олардың бұлжытпай бағынуын күтіп, өзінің заңды билігінің күшімен басқарады.
Басшы өзі қол астындағылар алдында негізсіз мақсаттар белгілейді, тапсырмаларды бөліп береді, олардың орындалуын қатаң бақылайды. Бұл өзін қол астындағы адамдармен салыстырғанда анағұрлым құзыретті, өзінің ұйымдастырушылық мақсаттары мен оларға жетудің жолдарын жақсы түсінген деген сенімге негізделген. Алайда іс жүзінде бұлар мүлде басқаша болады. Бастықтың шешімі қол астындағылардың бұлжытпай орындауы тиіс болатын бұйрықтар, директивалар түрінде көрінеді. Бағынбаған жағдайда әртүрлі жаза қолдануға дейін жүгінеді. Қызметкерлерге сыйақы беру мен жазалау басшының өз бетімен, бағалаудың қандай да бір нақты, анық жасалған көрсеткіштерінсіз шешіледі, оған қоса бұл туралы қызметкерлерді алдын-ала құлақтандыру белгіленбейді. Сонымен бірге, қызметкерлерге ұйым қызметінің басқа да бағыттары бойынша жалпы жағдай туралы тек аздаған ғана ақпарат беріледі.
Демократиялық (жариялылық) стиль: басшылық бөлінеді, басшылыққа педагогтар да қатыстырылады, жауапкершілік бөлінеді.
Осы стильдерді бөліп көрсетудің басты ерекшелігіне басқарушылық шешімдерін қабылдау және басшының қол астындағы адамдарға қатысы ықпал етті.
Өктемшіл стильге қарағанда, басқарудың демократиялық стилі, басшының ұжымдық шешімдер жасауға тырысуы, адами қатынастардың маңызды екендігін түсінуімен сипатталады. Басшы қызметкерлермен бірлесіп ұйымның мақсаттарын және топ мүшелерінің жеке талап-тілектерімен келіседі, жұмыстарды бөліседі. Қызметкерлердің қызметін бақылау кезінде және оларды бағалауда ол объективті, бәрі білетін белгілерді басшылыққа алады, қол астындағы адамдарға қажетті көмектерін көрсетеді. Олардың мүмкіндіктерін арттыруға тырысып өндірістік міндеттерді, кәсіби құзыреттіліктерін өз бетімен шешеді, қажетті жеке қасиеттерін дамытады, оларға өкілеттіктерін табыстайды. Мұндай басшыны адамдарға үйірлігінен, сын көзбен қарау, өзін-өзі бақылау және қол астындағы адамдармен тең түрде ұстауынан ажыратуға болады.

жүктеу 4,42 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 195 196 197 198 199 200 201 202 ... 260