Қазақстан республикасы білім жəне ғылым министрлігі с. У. Қалдыбаев, А. С. Бижанова

4
көлік инфрақұрылымының аса маңызды элементтерінің бірі бо-
лып табылады. Ақпараттық технологиялар АБЖ құруда негізгі 
тех нологияларға жатады жəне тасымалдауды басқаруды жетіл-
дірудің анықтаушы шарты болып табылады.
Көлік қозғаласын ұйымдастыруда электрондық деректер ал-
масу негізінде коммерциялық жəне пайдаланушылық процедура-
ларды орындауға мүмкіндік беретін көпмақсатты ақпараттық тех-
нологиялар кешені жасақталды жəне табысты түрде қолданысқа 
енгізілді. Ол салалық ақпараттық-телекоммуникациялық инфра-
құ ры лымға, соның ішінде, көліктік байланыстардың барлық не-
гізгі порттар мен кеден терминалдарына шығатын талшықты-
оп 
тикалық магистральдық сандық желісіне негізделеді. Бұл 
ақ па 
раттық деңгейде көліктің алуан түрлерінің интеграция-
сы на нақты мүмкіндік береді. Сонымен қатар, Қазақстанның 
көлік байланысының жоғары жылдамдыққа ие сандық желісі 
оның шекаралық өтпе жолдар пунктерінде шектесетін көршілес 
ел дердің көлік желілері арқылы əлемдік телекоммуникация желі-
леріне шығу міндетін шешеді.
Көлік тасымалын ұйымдастырудың ақпараттық жүйелері мүм-
кіндіктерін оңтайлы түрде қолдану елдің бүкіл көлік кешенінің 
мүддесіне сай түрлі көліктер арқылы ішкі жəне халықаралық 
тасымалдауларды ұйымдастыру барысында басқару мен байла-
ныс шығындарын айтарлықтай төмендету мүмкіндігін береді, 
көліктік жəне логистикалық қызметтердің сапасының едəуір ар-
туын қамтамасыз етеді. Ақпараттық технологияларды енгізудің 
басым бағыттары:
- жүктердің қозғалысын ғаламдық қадағалаумен қамтамасыз 
ету мақсатында желілік технологиялар негізіндегі көлік пен ло-
гистикадағы ақпараттық интеграция;
- Интранет-Экстранет технологиялары негізінде көлік-логис-
тикалық компанияларда жəне орталықтарда ішкі жəне сыртқы 
құжат айналымын жетілдіру;
- логистикалық қызметтер тұтынушылары мен жеткізушілері 
арасындағы қарым-қатынасты ұйымдастыру үшін виртуалды 
көлік-экспедиторлық агенттіктер желісін құру;
- келісім-шарттардың, тасымалдау құжаттарының жəне төлем-
дердің электрондық нұсқаларын ендіру;

5
- электрондық құжат айналымына негізделген технология-
ларды белсенді түрде енгізу жолымен шекаралық өтпе жолдар-
да жылжымалы құрамның тұрып қалуын болдырмау мəселесін 
шешу;
- тауар өндіруші жəне қызмет көрсетуші компаниялардың тұ-
ты нушылармен IP-технологиялар платформасындағы ақпарат тық 
интеграциясы.
Кезеңді түрде дамитын көлік қызметін автоматтандыру жұ-
мысшылардың еңбек өнімділігін жəне тасымалдау процесінің 
сапасын арттырудың аса маңызды əлеуметтік-экономикалық мін-
деттерін орындауға, уақыт шығындарына жол бермеуге, еңбек 
жəне материалдық ресурстарды əлдеқайда ұтымды қолдануға 
септігін тигізеді.
Оқулықтың мақсаты – студенттерге көліктік тасымалдаулар- 
ды басқару жүйелерінің барлық деңгейлерін ақпараттық қам-
тамасыз етуді автоматтандыру, қазіргі заманғы ақпараттық тех-
но 
логиялар қызметтері жағдайында компьютерлік техникада 
басқару міндеттерінің шешімдерін (тасымалдау процесін нор-
ма 
лаудан бастап диспетчерлік жүйенің барлық деңгейлерінде 
опе ративті басқаруға дейін) жасақтау, жасау жəне олардың нəти-
желерін қолдану əдістері туралы, сонымен қатар, қазіргі заманғы 
та лаптарға сай тасымалдауларды басқаруды автоматтандыру іс-
шараларының пайдаланушылық жəне экономикалық тиімділігін 
бағалау əдістері туралы кəсіби білім алуға көмектесу.

жүктеу 3,87 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: