Қазақстан республикасы білім және ғылым министрлігі «мектепке дейінгі балалық шақ» республикалық орталығы мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың

мектепалды даярлық сыныптарындағы (топтағы) «Жаратылыстану»

ҰОҚ үлгілік күнтізбелік-тақырыптық жоспары

№	Тақырыбы	Міндеттері	Сағат саны
1	«Алтын күз» (саябаққа экскурсия, бақылау)	Табиғаттағы күзгі өзгерістер туралы әнгімелеп беру. «Ерте және күздің соңы» ұғымын түсіндіру.	1
2	«Табиғат сұлулығы» (табиғатты бақылау)	Балабақша (мектеп) төңірегіндегі табиғатты бақылау, әсем, әдемі орындарды анықтау. Ғажайып табиғат сұлулығына таңырқау сезімін туғызу. Байқағыштықты дамыту. Табиғатты қорғауға тәрбиелеу.	1
3	«Табиғат бұрышындағы тіршілік» (өсімдіктер)	Өсімдіктердің кейбір түрлері, олардың сыртқы түрі, олардың тіршілік етуіне қажетті жағдайлар туралы түсініктерін жетілдіру; табиғат бұрышындағы жаңа өсімдіктермен таныстыру. Балаларға көшет отырғызудың, тұқым себудің әдістерін үйрету. Балаларды көшеттер мен тұқымнан өсімдіктерді өздері өсіруге ынталарын тәрбиелеу.	1
4	«Өсімдіктер қайда өсуді ұнатады?»	Өсімдіктер, олардың түрлі экожүйедегі– шөлдерде, ормандарда, мұхиттарда, тауларда, тундрада тіршілік етуі туралы түсінікті тереңдету, өсімдіктердің тіршілік етуі қоршаған ортаның жағдайына байланысты екенін ұғыну негізінде себеп-салдарлық байланысты орнатуға ықпал ету; балалардың өсімдіктер әлеміне қызығушылығын дамыту. Өсімдіктерге қамқорлық жасауға тәрбиелеу.	1
5	«Жасыл әлем»	Өсімдіктердің маңызы туралы түсінік беру; барлық тіршіліктің өсімдік жамылғысына тәуелділігін көрсету; білуге құмарлықты, байқағыштықты дамыту. Өсімдіктерге қызығушылықты ояту, табиғаттағы өтіп жатқан процестерді түсінуге үйрету.	1
6	«Өсімдіктер қалай өседі?»	Өсімдіктердің өсуі мен дамуы туралы ұғымды жалпылау және өсімдіктердің өсуі үшін ылғал, жарық, жылу, тыңайтқыш қажет екендігі туралы қорытынды шығару. Танымдық қызығушылығын дамыту. Өсімдік әлемін қорғауға тәрбиелеу.	1
7	«Өсімдіктерді топтастыру»	Өсімдіктерді топтастыра білуге үйрету: ағаштар, бұталар және шөптер.	1
8	«Өсімдіктердің өсуі мен дамуы» (тәжірибелік қызмет)	Өсімдіктердің өсуі мен дамуы туралы (тұқым, бүршік, жапырақты сабақша, гүл,), оларды өсіру мен күту әдістері туралы (жерге отырғызу, суару, топырақты қопсыту, қоректендіру, отау) айтып беру. Түйнектер арқылы көбейетін өсімдіктердің өсуі мен дамуын бақылау.	1
9	«Өсімдік әлемінің алуан түрлілігі»	Бөлме өсімдіктері мен жабайы өсімдіктерді салыстыруға үйрету	1
10	«Жануарлар әлемі»	Балаларды жануарларды тірі табиғаттың бөлігі ретінде анықтай білуге үйрету	1
11	«Үй және жабайы жануарлар»	Үй және жабайы жануарларды атау және сипаттау. Олардың сыртқы түрі, көбею әдістері мен қимылдары туралы айтып беру.	1
12	«Табиғат бұрышындағы тіршілік» (жануарлар)	Табиғат бұрышын мекендейтін жануарларға күтім жасауға үйретуді жалғастыру. Жануарларға деген сүйіспеншілікке тәрбиелеу.	1
13	«Адам»	Адам денесінің негізгі бөліктерін атау және олардың атқаратын қызметін білу.	1
14	«Адамның сезім мүшелері»	Сезім мүшелерін атау және олардың атқаратын қызметін білу. Адам өміріне қажетті жағдайларды білу.	1
15	«Өлі табиғат денелері мен заттары»	Өлі табиғаттағы маусымдық өзгерістер туралы ұғымды қалыптастыруды жалғастыру. Заттарды түсі, көлемі, пішіні, қызметі бойынша салыстыруға және оларды топтастыруға үйрету; адамның қолымен жасалған заттарға ұқыптылықпен қарау. Телефон, компьютер, теледидар, радионың қызметі туралы және оларды қолданудың кейбір қарпайым ережелері туралы білімді кеңейту.	1
16	«Ауа мен судың қасиеттері»	Балаларды «ауа», «су» ұғымдарымен, олардың қасиеттері және адам өмірінде атқаратын рөлімен таныстыруды жалғастыру.	1
17	«Тірі және өлі табиғат»	Балаларды адам қолымен жасалған жасанды нысандардан табиғи нысандарды ажыратуға үйретуді жалғастыру.	1
18	«Табиғи құбылыстар»	Балаларды жел, тұман, найзағай, жаңбыр және т.б.сияқты табиғат құбылыстарымен олардың пайда болу себептері, тірі ағзалардағы соның ішінде адам өміріндегі рөлі туралы таныстыру. Балаларда судың үш күйі туралы білімді нақтылау (су,бу,мұз). Білуге құштарлықты дамыту.	1
19	«Құммен танысамыз»	Өлі табиғаттың құм, оның қасиеттері сияқты компонентерімен таныстыру. Өлі табиғаттың түрлі нысандарын балаларға көрсету, құмның пайда болуы туралы қарапайым түсінік беру.Құмды мекендейтін кейбір тірі организмдермен олардың осындай жағдайларға бейімделуі туралы балаларды таныстыру. Білуге құштарлықты дамыту.	1
20	«Балшықпен танысамыз»	Өлі табиғаттың балшық, оның қасиеттері (жабысқақ, созылымдылығы, суды өткізбеу қабілеті, адамның балшықты қолдануы (ыдыс, ойыншық, құрылыс өндірісі) сияқты компоненттерімен таныстыру. Балалардың эстетикалық талғамын дамыту; өлі табиғат нысандарын, табиғи материалдарды және олардан жасалған заттарды қорғауға тәрбиелеу.	1
21	«Маусымдық өзгерістер»	Тірі табиғатқа маусымдық өзгерістердің ықпалын анықтай білуге үйрету.	1
22	«Күштер және қозғалыстар» (бақылау)	Қардың қайда тез еритінін (көлеңкеде немесе күннің көзінде), кір немесе таза қардың қайсысы тез еритінін бақылау.	1
23	«Табиғаттың жандануы. Жарық».	Көктем, оның белгілері, көктем мезгілінде жүргізілетін жұмыстар туралы әңгімелеп беру. Табиғатты қорғауға, байқағыштыққа, еңбексүйгіштікке тәрбиелеу. Жарық шығаратын нысандарды атауға үйрету: от, күн, шам.	1
24	«Дыбыс» (табиғатқа саяхат)	Құстардың ұя салған орындарына саяхат ұйымдастыру. Құстардың әнін тыңдау, балаларды даусы бойынша көкекті, қараторғайды ажыратуға үйрету.	1
25	«Жылу»	Күннің көзі күн сайын жоғары көтеріліп, жылы бола бастағандығына балалардың назарын аудару Жылу көздерін атау.	1
26	«Электр қуаты»	Статистикалық электр қуатының пайда болуымен және оны заттардан алу мүмкіндігімен таныстыру; оның пайда болу себептерін анықтау; екі электрлендірілген заттардың өзара іс-әрекетін айқындау.Зейін, ойлау, есте сақтауды дамыту.	1
27	«Магниттермен танысамыз»	Балаларды магниттің қасиетімен және оны адамның қолдануын таныстыру. Балалардың табиғат заттары мен құбылыстары және қолдан жасалған әлем туралы ұғымдарын кеңейту, олардың өзара байланысы мен өзара тәуелділігін айқындау; маңызды белгілері негізінде тұрмыста кең таралған материалдарды ажыратуға үйрету және ол туралы айтып беру. Танымдық қызығушылықты дамыту.	1
28	«Табиғаттағы тәртіп ережелері»	Балаларды табиғаттағы қарапайым тәртіп ережелеріне (ағаштың жапырақтарын жұлмау, гүлді жұлмау, көгалды таптамау, ұяны бұзбау, қоқыс тастамау) үйрету.	1
29	«Ауаны суды қорғау»	Ауаның және судың ластануы туралы түсінік беру. Танымдық қабілетін дамыту. Ауаны, суды ластайтын факторларға жағымсыз қарым-қатынасқа тәрбиелеу.	1
30	«Тірі және өлі табиғат»	Балаларды тірі табиғат нысандарын өлі табиғат нысандарынан ажыратуға үйретуді жалғастыру. Балаларда өлі табиғаттағы процестер өсімдіктер мен жануарлардың өмірінде өзгерістер әкелетіндігі туралы ұғымды дамыту.	1
31	«Қызыл кітап»	Балаларға адамдар табиғатты дұрыс білмегендіктен көптеген өсімдіктер мен жануарларды жойғандығы туралы түсінік беру. Болашақ ұрпаққа жерді өмір сүруге қалдыру үшін, табиғатқа жауапкершілікпен қарауға, қайырымды қарым-қатынас жасауға тәрбиелеу; балаларда табиғаттың сұлулығы өте құнды, сондықтан да оны сақтау керек екендігі туралы түсінік қалыптастыру	1
32	«Қорық»	Балаларды «қорық» ұғымымен таныстыру. «Қорықшы» мамандығымен таныстыру. Талдау, қорытынды жасау білігін дамыту. Туған табиғатқа жауапкершілікпен қарауды және қамқорлық қарым-қатынасты қалыптастыру. Табиғатта экологиялық мәдениет мінез-құлқына тәрбиелеу.	1
	Барлығы:		32

білім беру салалары бойынша ұсынылатын ортақ үлгілік тақырыптары

№	Тақырыптар
1	Менің отбасым және достарым
2	Ойыншықтар
3	Менің балабақшам
4	Көкөністер мен жемістер
5	Үй және жабайы жануарлар
6	Жыл мезгілдері
7	Құстар
8	Көлік
9	Мамандықтар
10	Азық-түлік. Ыдыстар
11.	Салт-дәстүр және ауыз әдебиеті
12	Бізді қоршаған әлем

1	Түсіндірме жазба	3
2	Мектеп жасына дейінгі балаларды тәрбиелеу мен оқытудың түрлері мен әдістері	4
3	Ерте жастағы топ(1 жастан 2 жасқа дейін)	8
4	Бірінші кіші топ (2 жастан 3 жасқа дейін)	13
5	Екінші кіші топ (3 жастан 4 жасқа дейін)	20
6	Ортаңғы топ (4 жастан 5 жасқа дейін)	27
7	Ересек топ (5 жастан 6 жасқа дейін)	36
8	Мектепалды даярлық сыныбы (тобы)	47
9	Қорытынды	56
10	Пайдаланған әдебиеттер	57
11	Қосымша №1	58
12	Қосымша №2	67
13	Қосымша №3	97

Разработано на базе Республиканского центра «Дошкольное детство»

Салиева А.Ж., к.п.н., доцент

Махамбетова М.Ы., заведующая ДО

Дуйсенбенова С.Д., методист

Методическое руководство к Типовой учебной программе дошкольного воспитания и обучения . – Астана, 2016 г. – 185 с.

Данное пособие адресовано педагогическим работникам системы дошкольного образования, студентам ВУЗов и колледжей по специальности «Дошкольное воспитание» и родительской общественности.

Методическое руководство к Типовой учебной программе дошкольного воспитания и обучения рассмотрено и рекомендовано Научно-методическим советом Республиканского центра «Дошкольное детство» МОН РК (протокол №5 от 5 июля 2016 г.)

Республиканский центр

«Дошкольное детство», 2016


ПОЯСНИТЕЛЬНАЯ ЗАПИСКА
Дошкольное воспитание и обучение направлено на формирование общей культуры, развитие физических, интеллектуальных, нравственных, эстетических и личностных качеств, формирование предпосылок учебной деятельности, сохранение и укрепление здоровья детей дошкольного возраста.

Качественное дошкольное воспитание и обучение и развитие способностей детей имеет важное значение для общества, так как дети являются будущим интеллектуальным потенциалом страны.

Главной задачей системы дошкольного воспитания и обучения в рамках Государственной программы развития образования в Республике Казахстан на 2016-2019 годы является: совершенствование качества дошкольных образовательных услуг на основе обновления содержания дошкольного воспитания и обучения и внедрение в образовательный процесс инновационных методик и технологий.

С этой целью разработана единая Типовая учебная программа дошкольного воспитания и обучения (далее Программа), обеспечивающая единые требования к содержанию дошкольного образования, системность, целостность, преемственность и непрерывность с использованием новых методик и технологий, увеличение объема отечественных произведений.

Данное методическое руководство разработано в соответствии с требованиями Государственного общеобязательного стандарта дошкольного воспитания и обучения (далее – ГОС ДВО) для оказания методической помощи педагогам дошкольных организаций и является составной частью Программы.

Руководство составлено на основе педагогических принципов: последовательности, системности, преемственности, вариативности, интеграции и единства воспитательных, развивающих, обучающих задач дошкольного воспитания и обучения.

В данном пособии раскрыты формы и методы реализации содержания программы через интеграцию образовательных областей «Здоровье», «Коммуникация», «Познание», «Творчество» и «Социум», ориентированных на разностороннее развитие детей с учетом их возрастных и индивидуальных особенностей.

Цель: обеспечить методическое сопровождение Программы и организацию образовательного процесса в дошкольных организациях.

Задачи:

- интеграция образовательных областей в соответствии с возрастными особенностями детей;

- реализация принципа преемственности дошкольного образования и начальной школы;

- оказание методической помощи педагогам и консультационной помощи родителям в вопросах воспитания и обучения детей дошкольного возраста.


ФОРМЫ И МЕТОДЫ ВОСПИТАНИЯ И ОБУЧЕНИЯ ДЕТЕЙ ДОШКОЛЬНОГО ВОЗРАСТА
В разделах методической работы для каждого возраста раскрыто содержание образовательных областей и планируемый ожидаемый результат освоения детьми содержания Программы.

Образовательная деятельность обеспечивает единство воспитательных, развивающих и обучающих целей и задач, не допуская перегрузки детей.

Решение программных образовательных задач обеспечивается не только в рамках непосредственно организованной учебной деятельности, но и при проведении режимных моментов, как в совместной деятельности взрослого и детей, так и в самостоятельной деятельности детей.

Построение образовательного процесса должно основываться на соответствующих возрасту формах работы с детьми.

Выбор форм работы осуществляется педагогом самостоятельно и зависит от особенностей направления деятельности дошкольной организации, ее оснащенности (материально-технической базы), культурных и региональных особенностей, от опыта работы участников педагогического процесса и творческого потенциала педагогов.

Образовательный процесс проводится по следующим направлениям:

1. Физическое развитие: комплексы закаливающих процедур, утренняя гимнастика, упражнения и подвижные игры во второй половине дня.

2. Социально-личностное развитие: ситуативные беседы при проведении режимных моментов, подчеркивание их пользы; развитие трудовых навыков через поручения и задания (дежурства, навыки самообслуживания, помощь взрослым,участие детей в расстановке и уборке инвентаря и оборудования для организованной учебной деятельности, в построении конструкций для подвижных игр и упражнений); формирование навыков безопасного поведения при проведении режимных моментов.

3. Познавательно-речевое развитие: создание речевой развивающей среды (свободные диалоги с детьми в играх, наблюдениях, ситуативные разговоры с детьми, называние трудовых действий и гигиенических процедур); поощрение речевой активности детей.

4. Художественно-эстетическое развитие: использование музыки в повседневной жизни детей (в игре, в досуговой деятельности, на прогулке, в изобразительной деятельности); привлечение внимания детей к разнообразным звукам в окружающем мире, к оформлению помещения, красоте окружающих предметов, игрушек.

Правильный режим дня — это рациональная продолжительность и разумное чередование различных видов деятельности и отдыха детей в течение дня. Основным принципом правильного построения режима является его соответствие возрастным психофизиологическим особенностям детей.

При осуществлении режимных моментов необходимо учитывать также индивидуальные особенности ребенка (длительность сна, вкусовые предпочтения, темп деятельности и т.д.). Чем ближе к индивидуальным особенностям ребенка режим детского сада, тем комфортнее он себя чувствует, тем лучше его настроение и выше активность.

Интеграция содержания образовательных областей обеспечивает:

-реализацию содержания образовательных областей в рамках целостного процесса;

-формирование личностных качеств ребенка и его гармоничное вхождение в социум.

Образовательные задачи наиболее эффективно решаются при целенаправленном использовании интегративного подхода к подаче программного материала.

Согласно принципу интеграции в процессе образовательной деятельности одной области следует одновременно решать задачи других образовательных областей. Решая задачи образовательной области «Здоровье», одновременно формируются навыки, отнесенные к образовательной области «Социум», воспитываются знания и умения, относящиеся к областям «Познание», «Коммуникация» и т.д.

В содержании каждой образовательной области определены ожидаемые результаты освоения детьми базовых знаний, умений и навыков по полугодиям.

Реализация содержания Программы предполагает использование современных подходов к организации педагогического процесса, ориентированных на потребности и возможности ребенка, его всестороннее и гармоничное развитие.

Организация игровой деятельности

Игра является ведущим видом деятельности и особой формой (общественной) в жизни детей дошкольного возрста, в которой они по желанию объединяются, самостоятельно действуют, осуществляют свои замыслы, познают мир. Игровая деятельность способствует физическому и психическому развитию каждого ребенка, воспитанию нравственно-волевых качеств, творческих способностей. Игру можно рассматривать как особую форму жизнедеятельности ребенка.

В Программе определены задачи развития детей и методы использования всех видов игр с учетом возраста детей: сюжетно-ролевые, дидактические, подвижные игры с правилами, игры-драматизации, самостоятельные игры, а также игровые действия с игрушками и предметами-заместителями. Все виды игр широко используются в организации познавательной, творческой деятельности и в социализации детей.

Организация трудовой деятельности

Трудовая деятельность является составной частью дошкольного воспитания, базой для формирования трудовых навыков, важнейшим средством развития культуры межличностных отношений. В Программе ставятся задачи развития у детей интереса к труду взрослых, желания трудиться; формирование навыков элементарной трудовой деятельности по уходу за животными и растениями живого уголка, трудолюбия с учетом их возрастных возможностей.

Подчеркивается роль ознакомления детей с общественной направленностью труда, его социальной значимостью, формирование уважительного отношения к людям труда, к осознанию того, что окружающие предметы созданы трудом человека и к ним нужно бережно относиться.

Ожидаемые результаты предусматривают усвоение трудовых навыков в соответствии с возрастной периодизацией, в результате которого будет определен уровень знаний, умений и навыков, применяемых в жизнедеятельности детей данного возраста.

Семья для ребенка – это источник общественного опыта. Здесь он находит примеры для подражания, здесь происходит его социальное рождение. И если мы хотим вырастить нравственно здоровое поколение, то должны решать эту проблему «всем миром»: детский сад, семья, общественность.

Главная цель педагогов дошкольной организации – профессионально помочь семье в воспитании детей, при этом на подменяя ее, а дополняя и обеспечивая более полную ее реализацию.

Для этого необходимо проводить работу по выполнению следующих воспитательных задач:

-воспитание уважения к детям и родителям;

-взаимодействие с родителями для изучения их семейной микросреды;

-повышение и содействие общей культуе семьи и психологической компетентности родителей;

-оказание практической и теоретической помощи родителям детей через трансляцию основ теоретических знаний и формирование умений и навыков практической работы с детьми;

-использование с родителями различных форм сотрудничества и совместного творчества, исходя из индивидуально-дифференцированного подхода к семьям.