204
деп
екі топқа бөлінуі тиіс;
дайындаушылық жұмыстарды ең
төменгі білікті мамандар жүзеге асыра алады;
- сараптамадан өткен электрондық білім беру басылымда-
ры мүмкіндігінше өзгертіліп жəне жетілдірілгендіктен оқу
жүйесінде пайдалану үрдісі кезінде сапаны сараптамалық
бағалау рəсімі толық көлемде мерзімдік қайталанып тұруы
қажет.
Кешендік сараптаманы ұйымдастыруға қойылатын талаптар
дегеніміз – электрондық білім беретін басылымдарды жəне ре-
сурстарды құру жəне қолдану бойынша техника-технологиялық,
психологиялық-педагогикалық жəне дизайн-эргономикалық
аспектілерді сараптамалау əдісі.
Техника-технологиялық сараптама. Техника-технологиялық са-
раптама жүргізу барысында анықталады:
- құралдардың талап етілетін орталарда, желілік режімде, басқа
басылымдар жəне ресурстармен үйлескенде қалыпты жұмыс
жасай алу мүмкіндігі;
- заманауи мультимедиа құралдарын жəне байланыс техноло-
гияларын қолданудың дұрыстылығы;
-
жұмыс жасау қабілетінің тұрақтылығы, сенімділігі,
гетерогенділік,
ақауларға беріктігі;
- тіркелмеген құбылыстардан қорғау сапасы жəне оның бар бо-
луы;
-
инсталляция жəне деинсталляцияның қарапайымдылығы,
сенімділігі жəне толықтығы;
- талап етілетін жадының көлемі
- техникалық кешеннің, ілеспе құралдың жеткіліктілігі (қажетті
жүйелік программалардың, қаріптердің жəне басқалардың бар
болуы);
- инсталлятордың жұмысының дəрежелері (егер инсталлятордың
болуы қарастырылған болса);
- барлық мəлімденген функциялардың жəне
электрондық білім
беру басылымдары мүмкіндіктерінің жұмыс істеу қабілеттілігі;
- диагностикалау, алдын ала ескерту, жүйенің қабілеттілігі қайта
қалпына келтірілгеннен кейін жұмыс жасауды жалғастыру
бөлімшелерінің бар болуы;
-
электрондық білім беру басылымдары бір мезетте басқа
құралдармен қызмет жасауының дұрыстығы;
- тұтынушылардың сұраныстарына жауап беру жылдамдығы.
205
Психологиялық-педагогикалық сараптама.
Психологиялық-
педагогикалық сараптама жүргізу барысында электрондық білім
беру басылымдары -ды жəне оның құрауыштарын электрондық
білім беретін басылымның немесе ресурстың типі бойынша, білім
беру деңгейі бойынша, оқыту үрдісінің типі жəне түрі бойын-
ша бағыттау іске асырылады. Сонымен қатар, ақпараттандыру
құралдарының мазмұнын жəне баяндалуын бағалау, дидактикалық,
əдістемелік жəне психологиялық талаптарға сай келуі,
арнайы
əзірленген педагогикалық əдістемені пайдалану жəне əдістемелік
қолдау көрсету жүзеге асырылады.
Тексеру кезінде анықталады:
- электрондық білім беру басылымдарының қолданылу мақсаты
жəне саласы;
- əдістемелік оқыту жүйесінің аясында жобаланған электрондық
білім беру басылымдары пайдаланудағы педагогикалық
мақсаттылық;
- əдістемелік дəрежесі;
- білім беру жүйесінің балама ақпараттандыру құралдарына
сəйкес келу деңгейі.
Сонымен бірге, сараптама жасау кезінде мамандар электрондық
білім беретін басылымдардың немесе ресурстардың дидактикалық
жəне əдістемелік талаптарға сай болу деңгейін бағалау қажет:
- ғылымилығы;
- қолжетімділігі;
- проблемалылығы;
- айқындығы;
- білім алудың саналылығы;
- қызметтің өзінділігі жəне белсенділігі, білім берудің жүйелілігі
жəне тізбектілігі;
- білімді
меңгеру төзімділігі;
- білім беретін, дамытушы жəне тəрбиелеуші функциялардың
бірлестігі;
- Бейімділігі;
- Интербелсенділігі;
- оқу ақпаратын компьютерлік визуалдау мүмкіншілігін іске
асыру;
- білім алушының зияткерлік əлеуетін дамыту;
- оқу материалын түсіндірудегі жүйелілік жəне құрылымдық-
функционалдық байланыстылығы;
206
- оқытудың дидактикалық циклінің толықтығы (түгелдігі) жəне
үздіксіздігі;
- нақты оқу пəнінің өзіндік бейнелілігін жəне ерекшеліктерін
есепке алу;
- сəйкесті ғылымның ерекшелігін есепке алу;
- оқу пəнінің ғылыми ұғымдарының жүйесін бейнелеу;
- бақыланатын жаттығу əрекеттерін жасауға мүмкіндік беру.
Психологиялық-педагогикалық сараптама жүргізу кезінде
электрондық білім беретін басылымдар мен ресурстардың негізгі
қасиеттерінің ашылу деңгейі мен толықтылығы бағаланады. Олар
педогогикалық тиімділікке қолжетуге, оқу жүйесінің нəтижелелігін
арттыруға, қарастырылатын электрондық
білім беретін басы-
лымдар мен ресурстардың құрауыштары психологиялық прин-
циптер мен талаптарға (білім алушылардың жас мөлшеріне жəне
қызығушылықтарына, оқу жүйесіне дамытушы құрауыштарды
пайдалану, танымдық белсенділікті жеделдету тəсілдері) сай келуін
бағалау, оқыту жүйесінің өзгермелі принциптеріне сай келуін
бағалауға мүмкіндік жасайды.
Дизайн-эргономикалық сараптама. Сараптама қызметінің осы
сатысын орындау кезінде электрондық білім беретін басылымдар
жəне ресурстардың интерфейстік құрауыштарының сапасын бағалау
жүргізіледі. Жəне олардың бірыңғай эргономикалық, эститикалық
жəне денсаулықты қорғау талаптарына сəйкес келуі тиіс.
Тексеру барысында анықталады:
- электрондық білім беретін басылымдар
немесе ресурстардың
уақытша жұмыс жасау режімдері, оның құрауыштарының
денсаулықты қорғау талаптарына сай келуі;
- монитор бетінде ақпаратты визуалдауға қолданылатын тəсілдің
сипаттамасы, түс сипаттамалары, ақпаратты кеңістікке орна-
ластыру сипаттамалары, визуалдауға қолданылатын тəсілдің
ақпараттандыру құралдарының осы сатыдағы жалпыға ортақ
тəсілінің сай келу деңгейі;
- монитор бетінде əріптік-сандық символдарды жəне
белгілерді
ұйымдастыру сипаттамалары;
-
диалог ұйымдастыру сипаттамалары (білім алушы үшін
қолжетімділігі, əсер етуге жауап беру уақыты немесе басқару
əрекеттері, нұсқалар саны жəне «мəзір» типті сұрақтардың
жауаптары шындыққа сай келуі, нұсқаулықтың немесе сыбыр
сөздің бар болуы);
