Қазақстан республикасы 45minut kz – 45minut org Ұстаздарға арналған басылым редакциясы

Сабақтың барысы:
1.Ұйымдастыру кезеңі:
Оқушыларды түгелдеп,топқа бөлу.
2. Психологиялық дайындық:
Оқушылар тақтада көрсетілген смайликтің бет бейнесін көрсету.
3.Үй тапсырмасын пысықтау.
«Құстардың айтысы» ертегі.
Ойын: «Тиінге азық жинау»
Торға қандай құстар түсті?
Құсбегі деген кім?
Құстар тордан босанудың қандай жолын ақылдасты?
Бірлік туралы мақал айт?
Көгершіндер қандай сөздер айтты?
Ертегі соңы қалай аяқталды?
4.Жаңа сабақ 
Слайд көрсету.
Мұхтар Шаханов жайлы қысқаша деректер:
Мұхтар Шаханов 1942 жылы 2-ші шілдеде Оңтүстік Қазақстан Облысы, Төлеби ауданы, «Қасқа су»селосында дүниеге 
келген.1969 жылы «Оңтүстік Қазақстан»институтын бітірген.
Қазіргі таңда «ХХІ ғасыр және Руханият»атты халықаралық лига клубының президенті.
Мұхтар Шаханов қазіргі уақытта 72 жаста. Ақынның ұстанымы – халықтың көзін ашу.
5
. Оқулықпен жұмыс:
1. Өлеңді мәнерлеп оқып, мазмұнын түсіндіру. 
2. Оқушыларға өлеңді мәнерлеп оқыту.
6.Топтарға ат беру
1-топ Туған жер
2-топ Туған тіл
3-топ Салт-дәстүр
4-топ Туған тарих
7.Топпен жұмыс
I .  Туған жер (Мақал-мәтел)
II . Туған тіл  (Өлеңді мәнерлеп жатқа айту)
III .Салт-дәстүр  (Бата сөздер)
IV .Туған тарих  (Еліміздегі  тарихи оқиғалар)
8.Сабақты қорытындылау
Ойын:  “Адасқан сөздер”
Берілген сөз тіркестерін тақырыпқа сай жапсыру. 
Отан,ауыл,ана тілі,бесікке салу,Мақтарал,қазақ 
тілі,отбасым,сүндет той,Астана,Байтерек,өнер алды-қызыл тіл
т.б.
9.Мағынаны тану:Сын тұрғысынан ойлау.
Туған тарих.(жасыл түс)
Туған тіл.(қызыл түс)
Салт-дәстүр.(сары түс)
Туған жер.(көгілдір түс)
10.Оқушылармен жұмыс:
Сұрақ-жауап
1. М.Шаханов кім?
2. “Төрт ананы” ата?
3. Ақын неше жаста?
4. Ақын қандай өлеңдер жазған?
5. “Достық өлкесінде“ өлеңінің ең соңғы шумағын жатқа 
айт.
11.Ән:
«Туған күн кешінде»
12.Үйге тапсырма: “Төрт Ана”   жатқа айту.
  Батыс Қазақстан облысы  Казталовка ауданы  Жұлдыз ауылы    
А.Хұсайынов атындағы  орта жалпы білім беретін мектебі
мектепалды даярлық тобының тәрбиешісі
Жубанышкереева  Ақтоты Суеугалиевна
                                                                                                          
Тобы: Мектепалды даярлық тобы
Саласы: Шығармашылық   Бөлімі: Жапсыру   
Сабақтың тақырыбы:  Қажетсіз заттармен жұмыс. 
Сабақтың мақсаты: балаларды әр түрлі қажетсіз заттарды пайдаға асыра білуге үйрету. 
Йогурттың, сіріңкенің және босаған құтыларынан қоянның бейнесін құрастыра білуге 
үйрету,  ой - қиялын дамыту, саусақ моторикасын жетілдіру, ұқыпты және таза жұмыс жасау 
дағдыларын қалыптастыру, табиғатты аялау сезімдерін тәрбиелеу.
Көрнекі құралдар: орман, қасқырдың және қоянның суреттері, йогурттың қауашақтары, түрлі түсті қағаздар, сызбалар, 
ермексаз, сіріңкенің қорабы, қақпақ, жұмсақ қағаз, гуашь,
желім, қайшы және қажетсіз заттан жасалған үлгі аңдар.
Сәлемдесу:  
« Амансың ба, ұлдарым 
Амансың ба, қыздарым
Қандай әсем жүздерін
Қандай әсем жырларын.
Сәлеметсіңдерме, балалар!». 
Қане, балалар, бәріміз бірге шаттық шеңберіне тұрайық.
Шаттық шеңбері:
« Біз кішкентай баламыз,
 Өсіп- өніп толамыз,
Күнге қарай талпынып,
Көкке қанат қағамыз.
Әлемдегі бар адамға 
Жақсылық біз тілейміз ».
« Қоянның құлағы неге ұзын » ертегісін оқу. 
    Ерте, ерте, ертеде Қоян орман патшалығында тұратын достарын туған күніне шақырады. Үйін ағаш жапырақтарын 
және түрлі әдемі гүлдермен безендіреді. Қоян туған күніне арнап, әдемі көйлегін киді. Ол туған күніне кірпіні, түлкіні, 
қасқырды, аюды шақырды.
40

- Туған күнін құтты болсын, Ақ қоян!- деп кірпі бірінші келді. Ол қоянға шырш жаңғақтарын әкелді.
- Бауырым Қоян, туған күнің құтты болсын!- деп аю бір шоқ қалампыр гүлін ұсынды.
- Үйің қандай жылы, көйлегің қандай әдемі?- деп түлкі келді.
- Қасқыр неге кешікті?- деп төртеуі бір-біріне қарады.
Біраздан соң есік сыртынан сықыр естілді. Қасқыр кешіккеніне кешірім сұрап, қоянға арнап сәбіз әкелді.
- Туған күнің құтты болсын!- деп, Қоянның құлағын созып тартады. Қоянның құлағы лезде қамыстай қалқиып, ұзарып 
кетті. Сонан бері қоянның құлағы ұзын екен.
   Ертегі мазмұны бойынша сұрақтар:
Балалар мен сендерге қазір сұрақтар қоямын сұрақтарға жауап берейік.
- Қоян туған күніне қандай аңдарды шақырды?
- Кірпі, түлкі, қасқыр қоянның туған күніне не сыйлады?
- Қасқыр кешігіп келіп не деді? Қандай сыйлық сыйлады?
- Неге қоянның құлағы ұзын екен?
Үстел үстінде тұрған қасқырдың, қоянның, орманның суреттерін таңдап, балаларды топқа бөлу.
Суретпен жұмыс. (Әр таңдалған суреттерге түсінік беру)
Қасқыр: - Білесіңдер ме, балалар, қасқыр күшті әрі шапшаң аң, оның ақылы мен айласы түлкіден де асып түседі. Олар 
жемтігін аулау үшін бірнеше сағат бойы жорта алады. Жемтігіне ұйымдасып шабуыл жасайды, бірі тығылып отырса, ал 
екіншілері жемтігін соған қарай қуады. Қасқырлар жемтіктеріне жеткенде, оған секіріп тарпа бас салып, тамағынан осып 
жібереді. Қасқырдың ауыз сүйегі өте тар, сондықтан ауыздарын кең аша алмағандықтан, жемтігін асықпай жейді. Қасқырлар
топтасып өмір сүреді. Бірігіп аң аулайды, бөлтіріктерін де бірігіп асырайды.
Қоян:  Сұр қояндар, ақ қояндарға қарағанда ірі келеді. Әрі сұр қояндардың құлақтары мен құйрығы ұзынырақ болады. 
Олардың жүнінің түсі қыста да, жазда да өзгермейді, құйрығы қара болады. Тек қысқа қарай бауыры ағараып, жотасы сұр 
болып қалады. Ақ қоян маусымға байланысты түсін өзгертіп отырады. Ол жазда қоңырқай түске енеді, тек құрсақ жағы ақ 
болып қалады. Ал қыста жылы, аппақ үлпілдек тон киеді, тек құлақтарының ұшы қара боп қалады. Оларды қыста ақ қардан 
ажырату қиын-ақ. Қояндар өздеріне үйшік дайындамайды, қысқа азық жинамайды.
Орман: Орман үшін қауіпті нәрсенің бірі- өрт. Сондықтан орманға барғанда сақ болған жөн. Өрт көп байлықты жойып, 
көп шығын келтіреді. Орманға барғанда айқайлауға, қалдықтарды тастауға, от жағуға, құстар мен аңдарды үркітуге 
болмайды. Табиғат- бұл түрлі жануарлардың, өсімдіктердің және  тірі жәндіктердің тұратын үйі. Бізді қоршаған адам 
қолымен жасалмағанның бәрі- бұл табиғат. Табиғатты қорғайтын, түсінетін, сүйетін адамдарды экологтар деп атайды.
Сергіту сәті: (әуенімен)
Ұзын құлақ сұр қоян, естіп қалып сыбдырды,
Ойлы-қырлы жерлермен, ытқып-ытқып жүгірді,
Қарап еді артына, қиығын салып көзінің
Келе жатқан томпаңдап, көжегі екен өзінің.
Жұмыс барысы:
-Балалар, жаңа өздерің таңдап алған сурет бойынша топқа бөлініп отыра қойыңдар. Міне үш топқа бөліндік. 
1-топ. Орман 
2-топ. Қоян
3-топ. Қасқыр
-Енді өздеріңе берілген жұмысты алдарыңда тұрған қажетсіз заттармен жасайық.
Қимылдық ойын: Ормандағы  қасқыр.
Алаңның  бір  шетімен  сызық  жүргізіледі.  Бұл  орманның  шеті.  Сызықтың  арғы  сыртынан  екі – үш  қадам  жерде  
аюдың  жататын  жері  сызылып  белгіленеді.  Алаңның  қарсы  жақ  шетінде  сызықпен  балалардың  үйі  белгіленеді. 
Тәрбиеші  ойнаушы  балалардың  біреуін  қасқыр етіп  тағайындайды.  Қалған  ойыншылар – балалар:  олар  үйлерінде  
отырады.    
Тәрбиеші: « Серуендеп  келіңдер »  дейді.  Балалар  орманның  шетіне  барып,  саңырауқұлақ  басқа да  жеміс – жидек  
теріп  жүріп,  істеп  жрген  тірлігіне  ұқсас  қимылдар  жасайды,  сөйтіп,  мынадай  өлең  айтады:
                             Қасқыр  жүрген  орманнан,                             Жидек  тердім  сол  маңнан.
                             Қасқыр  отыр  ырылдап,                             Жарамайды  мұның  деп.
Ойыншы  балалар  «ырылдап»  деген  кезде  қасқыр  гүрілдеп  тұрады  да  үйлеріне  қарай  қашады.  Қасқыр  оларды  
ұстағысы  келеді.  Ұстағандарын  қасқыр өзіне  алып  кетеді.  Балалар  қайтадан  саңырауқұлақ,  жеміс – жидек  тере  
бастайды. Қасқыр  екі – үш  баланы  ұстағаннан  кейін,  қайтадан  жаңа  қасқыр  белгіленеді  немесе  жаңадан  таңдалады.
Қорытынды: - Қажетсіз заттардан не жасауға  болады?
- Сендер ненің бейнесін жасадыңдар? Жасаған заттарыңа сипаттама беріңдер, қоян қандай?
Балалардың жұмыстарына қарап мадақтап, жұлдызша беру.
* * * * *
Скендирова Анар Оспановна  -  учитель истории 
                                                       Сш №169  им.Н.Илялетдинова пос. Жанакорган 
                                                                                             Кызылординская область.
                   К 70- летию победы посвящается                       Казахстанцы в годы войны
     Цель:     Военно - патриотическое воспитание на ярких примерах героизма воинов во время Великой Отечественной
войны. Воспитание у молодёжи чувства благодарности тем, кто отстоял свободу и  независимость Родины.
Обобщение знаний о Великой отечественной войне, подчёркивание роли воинов – наших земляков  в период войны.
Формирование умения работы с дополнительной литературой, периодической  печатью.  
        Оборудование:    Карта «Великая Отечественная война 1941-1945гг.»  Портреты воинов – участников войны.
Ход.
Учитель:      Течёт река времени. Минуло уже семь десятилетии с того незабываемого дня, когда настежь распахнулись
огромные,   от   Баренцова   до   Чёрного   моря,   двери   войны.   Много   воды   унесла   река   времени   с   тех   пор.   Но   в   памяти
41