98
«ИННОВАЦИЯЛЫҚ ТЕХНОЛОГИЯЛАРДЫ БІЛІМ БЕРУ ҮРДІСІНЕ ЕНДІРУ-САПАЛЫ БІЛІМ НЕГІЗІ»
атты аймақтық ғылыми-әдістемелік конференция материалдары
16 ақпан 2018ж
ыл
2) Оларды орнынан алу.
Бұл теория бойынша орнынан сайлау арқылы алынады. Сайлаушылар мен олардың
сайлаған өкілдердің арақатынасы жөнінде екі түрлі көзқарас бар. Біріншісі депутаттарға қатал
талап тілектер қоюды көздейді. Екіншілер мұны дұрыс санамайды, себебі олардың ойынша
өмірдің барлық жағдайларына аманат беру мүмкін емес. Оның үстіне сайлаушы өз ауданы
облысына қатысты мәселелерді аманат етеді, ал парламенттегі саясатшы тұтас халық, ел
мүддесін ойлау керек. Нақтылы тарихи жағдайда аумақпен ел мүддесінің тоғысу дәрежесін ол
өзі табуы керек. Шумпетерді ойынша, демократияның ойдағыдай жұмыс істеуі үшін төрт
жағдай керек. Олар:
- Маңызды мемлекеттік қызметтерге сайлауға болатын айтарлықтай білікті маман
өкілдері тобы болуға тиіс;
- Саяси органдар халық негізінен жақсы қуаттап, оларға өз көзқарастарын айта алатын
шешімдер қабылдауы керек. Олай болмаса, шешімдердің тиімділігі жөнді болмайды, сондықтан
елдегі саяси тәртіптің тұрақтылығына нұқсан келеді;
- Жауапкершілікті толық сезінетін, қызмет орнының абыройын жоғары бағалайтын
дайындығы бар, жақсы ұйымдасқан бюрократия болуы керек. Себебі, маман емес ынталы
адамдарға қарағанда, ол мемлекетті көп ілгері басқарады. Ол өз құрамын ортақ топтың
өкілдерімен толықтырғаны жөн;
- Саяси теорияның ғана емес, саяси мәдениетінде элементі болып табылатын
демократиялық өзін-өзі бақылау болғаны өте маңызды саясат барысында әрбір қатысушы өз
еркімен өзін-өзі тежемесе, қандай демократияда алысқа кете алмайды [3, 173].
Қазіргі замандағы халықтың барлығы демократияның басқару формаларына талпыныс
жасаулары кездейсоқ емес. Демократияның әлеуметтік алғышарттарының бар болуы басқа
басқару формаларының алдында бірталай артықшылығы бар.
Демократиялық емес саяси жүйенің жалпы кемшілігі халықтың бақылауында
жоқтығынан тұрады, онда, олардың адамдармен қарым-қатынас көрінісі ең бірінші өкіметтің
ерігіне байланысты. Өткен ғасырда авторитарлық өкімет жағынан болған озбырлықтың түрлері
басқарудың дәстүрімен біршама жоғары біліммен және монархтар мен аристократтардың
тәрбиелігімен, олардың өздерін діни-адамгершілік кодекстер негізінде бақылауларымен
тоқтатылған, сондай-ақ шіркеулердің пікірлері мен халық көтерілісі қауіп-қатері себепкер
болған. Қазіргі заманда бұл факторлар не мүлде жоғалып кетті, немесе олардың іс-әрекеттері
қатты әлсізденіп кетті.
Сондықтан өкіметті сенімді түрде жүгендеу, халықты мемлекеттік озбырлықтан
қорғауды тек басқарудың демократиялық формасы ғана кепілдік бере алады.
Ол тек жеке адамдарға қажет емес, сондай-ақ саяси жүйенің өзіне де керек. Әлсіреген
жағдайда харизматикалық, дәстүрлік және идеологиялық легитимации мүмкіндерімен, жан-
жақты болу үшін өкімет ерекше демократиялық процедураның жәрдемімен халықтың
қабылдауын қажет етеді.
Қазіргі
қоғамдық-экономикалық
прогресс
көбінесе
демократияның
дамуын
ынталандырады, демократиялық менталитетті қуантандырады және азаматтарды құндылық
жағынан бағдарландырады. Ол жеке адамның әлеуметтік теңдігін, оның қадір-қасиетін
құрметтеуді және ой-пікірінің тәуелсіздігін, берік құқықтығын және бостандығын талап етеді.
Ол ақпараттың еркіндігін және қоғамдық өмірдің жалпы әралуандығын қажет етеді. Осы
мағынада жеке бостандыққа және жауапкершілікке, жеке эгоизмнен шектелуіне дайын, адам
заңын және құқығын, құрметтеуге дайын халықтарға, демократия шындығында жеке және
қоғамдық дамуға, адамгершілік құндылықтардың іске асыруларына керемет мүмкіндіктер
береді: бостандық, тең құқытық, әділдік, әлеуметтік шығармашылық.
ӘДЕБИЕТТЕР:
1. Сапарғалиев Ғ.С. Қазақстан Республикасының конституциялық құқығы. - Алматы:
Жеті Жарғы, 2004. – 25 б.2. Сапаргалиев Г., Мухамеджанов Б., Жанузакова Л., Сакиева Р.
Правовые проблемы унитаризма в РК. – Алматы: Жеті Жарғы, 2000. – 250 б.
99
«ИННОВАЦИЯЛЫҚ ТЕХНОЛОГИЯЛАРДЫ БІЛІМ БЕРУ ҮРДІСІНЕ ЕНДІРУ-САПАЛЫ БІЛІМ НЕГІЗІ»
атты аймақтық ғылыми-әдістемелік конференция материалдары
16 ақпан 2018 жыл
2. Дүлдүл
Р.
Демократиялық
мемлекеттің
негізгі
белгілері
туралы.
// Ақиқат. - 2010. - №3. -25-32 бб.
3. Амандыкова С.К. Қазақстан Республикасының Конституциялық құқығы: Оқу құралы.
– Астана: Фолиант, 2001. – 220 б.
ӘОЖ 001
ҚОҒАМНЫҢ АДАМИ КАПИТАЛЫН ДАМЫТУДАҒЫ БІЛІМ БЕРУ МАЗМҰНЫН
ЖАҢАРТУ ҮДЕРІСІНІҢ ӨЗЕКТІ МӘСЕЛЕЛЕРІ
Иманбаева С.Т., Берикханова А.Е.
Абай атындағы Қазақ ұлттық педагогикалық университеті, Алматы қ.
Осы мақалада білім беру жүйесі арқылы адами капиталдың дамуының өзектілігі
қарастырылады. Білім берудің маңызы, жаһандану үдерістерінің талаптарына сәйкес білім
мазмұнын жаңарту қажеттілігі негізделген. Білім беру субъектілері арасында әлеуметтік
жауапты қатынас пен патриоттық қасиеттерді қалыптастыру, сондай-ақ ұлттық және
жалпыға ортақ құндылықтарды сақтау мәселелері талқыланды.
Кілттік сөздер: халықаралық ынтымақтастық, білім беру, инновациялық идеялар.
В данной статье рассматривается актуальность развития человеческого капитала
общества через систему образования. Обосновывается ценностный смысл образования,
необходимость обновления содержания образования в соответствии с требованиями
глобализационных
процессов.
Отмечаются
проблемы
формирования
социально
ответственного отношения и патриотических качеств у субъектов образования, а также
сохранения национальных и общечеловеческих ценностей.
Ключевые слова: международное сотрудничество, образование, инновационные идеи.
This article discusses the relevance of human capital development of society through the
education system. Substantiates value and meaning of education, the necessity for updating the content
of education in accordance with the requirements of globalization processes. There have been problems
in the formation of socially responsible attitudes and Patriotic qualities of the subjects of education, and
the saving of national and universal values.
Key words: international cooperation, education, innovative ideas.
Әлемдік жаһандану жағдайында халықаралық ынтымақтастықтың күшейуімен қатар әр
мемлекет өзінің бәсекеге қабілеттілігін күшейтуді көздеуі заман талабына айналуда.
Мемлекеттің қарқынды дамуы оның жер асты байлығымен, қарулық күшімен, экономикасының
дамуымен ғана өлшенбеуі керек, мемлекеттің дамуында негізгі факторлардың бірі – адами
капиталдың даму деңгейі, адами құндылықтар сапасы. Ата-бабаларымыздан асыл мұра болып
қалыптасқан ұлттық және жалпыадамзаттық құндылықтарды, көп ғасырлық мәдениетті сақтап,
оны ұрпақтан ұрпаққа жеткізе отырып меңгертуде білім беру үрдісінің маңызы өте зор.
Сондықтан бүгінгі таңда өндірістік, әлеуметтік қатынастардың күрделенуіне байланысты
адами ресурс сапасын жақсарту мәселесі өзектеніп, білім беру ұғымына деген көзқарас әлемдік
деңгейде өзгере бастады, себебі білім беру - мемлекеттің өркендеуінің негізгі қозғаушы күші,
оның бәсекелестігін сақтаудағы негізгі басымдықтарының бірі және қоғамның адами капиталын
дамытудың іргетасы.
Осыған орай атақты Абылай ханымыздың: «Білекке сенген заманда - ешкімге есе
бермедік. Білімге сенер заманда - қапы қалып жүрмейік» - деп ескерткен сөздері бүгінгі күні де
білім беру жүйесінің алдында тұрған өте жауапты әлеуметтік міндетке айналуда. Сондықтан күні
бүгінге дейін педагогика ғылымының негізгі категорияларының бірі ретінде саналып келе
жатқан «білім беру» ұғымын қазіргі таңда кең мағынада маңызды әлеуметтік құбылыс ретінде
қарастырған дұрыс.
Достарыңызбен бөлісу: |
